ابعاد فاجعه در زاهدان/ مردم نگران‌اند؛ فرزندانشان در مدرسه امنیت جانی ندارند

رویداد۲۴ مرگ دلخراش دختران دانش آموز در آتش سوزی یک مدرسه در زاهدان از اخبار تلخ و تکاندهنده هفته جاری بود. مراسم تشییع و خاکسپاری پیکر مونا خسروپرست، صبا عربی و یکتا میرشکار از دانش آموزان جان‌باخته در حادثه آتش سوزی مدرسه غیردولتی اسوه حسنه زاهدان عصر روز چهارشنبه، ۲۸ آذر برگزار شد. مریم نوکندی، چهارمین دانش آموز آسیب دیده در این حادثه نیز چهارشنبه شب در بیمارستان بر اثر شدت جراحات و سوختگی جان باخت.

حوالی ظهر روز سه شنبه خبرگزاری‌ها از آتش سوزی در مدرسه پیش دبستانی غیردولتی "اسوه حسنه" در خیابان مصطفی خمین شهر زاهدان خبر دادند، حادثه‌ای که در آن بیش از پنجاه دانش آموز نجات یافتند. همزمان رسانه‌ها از گرفتار شدن ۴ دختر دانش آموز در این آتش سوزی خبر دادند.

پس از گذشت ساعتی مقامات محلی از جان باختن دو تن از دختران و وخامت حال دو تن دیگر از آن‌ها خبر دادند. پس از مدتی اعلام شد که نفر سوم نیز در این حادثه جان خود را از دست داده است و چهارمین دانش آموز حادثه دیده نیز تحت مراقبت‌های ویژه قرار دارد. اما شامگاه چهارشنبه خبر درگذشت چهارمین دانش آموز نیز منتشر شد.

بلافاصله پس از انتشار این خبر اعلام شد که مدیر و معاون آموزشی این مدرسه بازداشت شدند. به گفته دادستان عمومی و انقلاب زاهدان "قصور این افراد محرز شده است. "

علیرضا نخعی، مدیر کل آموزش و پرورش استان سیستان و بلوچستان نیز پس از حادثه ضمن ابراز تالم شدید از درگذشت دانش آموزان معصوم این حادثه آتش‌سوزی ضمن بیان اینکه در بررسی‌های اولیه از سانحه کوتاهی بعضی همکاران ما مشخص شد که لازم است مراتب تاسف و عذرخواهی خویش را از خانواده‌های محترم دانش‌آموزان اعلام نماییم گفت: "علت این حادثه از سوی آتش نشانی، آتش گرفتن بخاری نفتی اعلام شده است. "

ظاهرا کف کلاس‌های این مرکز پیش دبستانی موکت بوده است که در گسترش آتش سوزی بسیار اثر داشته است.

در این حادثه رییس اداره آموزش و پرورش ناحیه دو شهرستان زاهدان از سمت خود استعفا کرد.

در متن استعفای ملک محمد سنجرانی مدیر آموزش و پرورش ناحیه دو زاهدان خطاب به مدیر کل آموزش و پرورش استان آمده است: "باسلام واحترام ضمن عرض تسلیت با عنایت به حادثه دلخراش آتش سوزی پیش دبستانی و دبستان غیر دولتی دخترانه اسوه حسنه در حوزه مسئولیت اینجانب که علی‌رغم تمامی حساسیت‌های ویژه، مکاتبات متعدد، پیگیری‌ها و نظارت مستمر منجر به این رخداد ناگوار و رنجش و تالم روحی و روانی خانواده‌های داغدار این مدرسه گردید، فارغ از اینکه مقصر این حادثه کیست بنده بعنوان متولی اصلی امر آموزش و پرورش این ناحیه قصد هیچ گونه توجیهی ندارم و احساس می‌کنم فرزند و نوه ام را در این حادثه تلخ از دست داده ام فلذا به نشانه احساس مسئولیت اجتماعی و ابراز همدردی استعفای خودم را از مسئولیت آموزش و پرورش ناحیه ۲ زاهدان تقدیم می‌دارم. "

وزیر آموزش و پرورش نیز مجتبی زینی وند معاون خود را برای بررسی موضوع به زاهدان اعزام نمود. دکتر قدیمی معاون حوزه اجرایی معاونت درمان وزارت بهداشت و درمان نیز به نمایندگی از سوی وزیر سه شنبه شب با سفر به زاهدان بر بالین دانش آموزان حادثه دیده آتش سوزی مدرسه دخترانه این شهر حضور یافت.

مجلس نیز به این موضوع ورود پیدا کرد و نایب رئیس مجلس شورای اسلامی در جلسه علنی صبح دیروز مجلس، از کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس خواست هیئتی را برای بررسی حادثه آتش سوزی مدرسه‌ای در زاهدان به این منطقه اعزام کند.

روز چهارشنبه نیز در زاهدان عزای عمومی اعلام شد.

حادثه چگونه رخ داد؟
درباره جزییات این حادثه و اینکه چه اتفاقی رخ داده است مقامات آموزش و پرورش توضیحاتی ارائه کرده اند. مجتبی زینی وند، رئیس سازمان مدارس غیردولتی گفت: "این حادثه در زنگ تفریح مدرسه رخ داده است، تعدادی از دانش‌آموزان وارد کلاس درس شدند که از کیف‌شان وسیله بردارند که متأسفانه چراغ والور کلاس برگشته است. دانش‌آموزان حادثه دیده پیش‌دبستانی و اول ابتدایی بودند. در این زمان مدیر مدرسه هم برای هماهنگی اردوی فردای دانش‌آموزان در اداره آموزش و پرورش حضور داشته و در مدرسه نبوده است. "

او افزود: «پس از اینکه معلمان متوجه حادثه شدند، دانش‌آموزان را از مدرسه خارج کرده و آتش‌نشانی و اورژانس را مطلع کردند، اما متأسفانه ۴ کودک دچار سوختگی گسترده شده و متأسفانه ۳ دانش‌آموز فوت شدند. در جلسات مختلف با مسئولان آموزش و پرورش و نوسازی مدارس، ابعاد مختلف این حادثه را پیگیر هستیم. حدود یک ماه قبل این مدرسه به فضای جدید نقل مکان کرده است، اما هنوز تأییدیه نوسازی و استحکام بنا را نگرفته بود و برای گرفتن مجوز فقط مکاتبه کرده بود. این مدرسه از سال ۹۲ پیش‌دبستانی بوده و امسال هم توانست ضمیمه کلاس اول بگیرد، ولی هنوز این فضای جدید تأییدیه نوسازی نداشته است.»

محمد خرم مشاور وزیر آموزش و پرورش نیز به محل حادثه سفر کرد و گزارشی درباره حادثه ارائه نمود. او در پاسخ به اینکه چرا این مدرسه طبق اعلام مسئولان، پس از جابجایی مکان فیزیکی، بدون دریافت تاییدیه از سازمان نوسازی مدارس فعالیت کرده است؟ گفت: "ساختمان قبلی مدرسه استیجاری و مهلت تخلیه آن آخر آبان ماه بوده است. چون صاحب ملک اصرار داشته ملک زودتر تخلیه شود، مدیر مدرسه ۱۳ آبان ماه برای تغییر مکان به منطقه نامه می‌فرستد و ۱۵ آبان مکاتبه‌ای با سازمان نوسازی انجام می‌شود. یک فاصله ۴۵ روزه وجود دارد که باید پاسخ مکاتبات داده می‌شد، ولی تا مدرسه مجوز را نمی‌گرفته نباید ساختمانش را جابجا می‌کرد. "

مشاور و نماینده ویژه وزیر آموزش و پرورش در حادثه زاهدان با اشاره به اینکه یک نکته دیگر را هم پیگیر هستیم و آن این است که پنجره‌ها را بسته بودند و کلاس‌ها کوچک و ۹ متری و ۱۲ متری بودند و این مدرسه کلا چهار کلاس با شش کادر آموزشی داشته است اظهار کرد: "آنچه موجب این اتفاق شده بخاری نفتی بوده است. کف مدرسه موکت بوده و بخاری نفتی که با یکی از دانش آموزان برخورد می‌کند و برمی‌گردد و نفت آن سرازیر می‌شود و سریعا سرایت می‌کند. معلمان سریعا دانش آموزان را از محل خارج می‌کنند، اما متوجه چهار نفری که در کلاس گیر افتاده‌اند نمی‌شوند. عدم رعایت مسائل ایمنی موجب این گرفتاری و مصیبت شده است. ما هنوز نمی‌دانیم به علت حجم خسارات وارده و ابعاد وسیع آتش سوزی، محل تعبیه بخاری نفتی کجا بوده است؟. ضمن اینکه اگر کلاس موکت نبود شاید ابعاد حادثه تا این حد وسیع نمی‌شد. "

خرم همچنین با اشاره به اینکه مشکل ما در زاهدان این است که اغلب ساختمان‌ها از بخاری نفتی استفاده می‌کنند و اینطور نبوده که آموزش و پرورش کوتاهی کرده و مدارس را به بخاری‌های گازی مجهز نکرده باشد گفت: "امید است بتوانیم با وزارت نیرو هماهنگی کنیم تا با توجه به اینکه زمستان پیش روست بخاری‌های نفتی را جمع و از برق استفاده کنیم. "

مشاور و نماینده ویژه وزیر آموزش و پرورش در حادثه زاهدان با بیان اینکه آموزش و پرورش استان در ارسال بخشنامه‌های ایمنی کوتاهی انجام نداده است، گفت: «بازرسی‌ها انجام و تذکرات لازم داده شده بود، اما در حال بررسی ابعاد دیگر حادثه هستیم. یک مورد دیگر این است که آموزش‌های ما به بچه‌ها عموما در رابطه با زلزله بوده و باید به دانش آموزان یاد بدهیم در مواقع بروز حوادثی، چون آتش سوزی چه کنند. به نظر می‌رسد بچه‌ها به جای خروج از کلاس به زیر نیمکت و گوشه کلاس پناه برده بودند که معمولا مدل پناه بردن در هنگام زلزله است.»

یادآوری شین آباد و سندروم فراموشی
این اولین بار نیست که تعدادی از دانش آموزان در اثر آتش سوزی و عدم رعایت نکات ایمنی در مدارس قربانی می‌شوند. حداقل به چهار حادثه می‌توان اشاره کرد که بیش از ۵۰ قربانی داشته است.

حوادثی که اکثرا در اوایل فصل سرما رخ داده است. حادثه روستای بیجار سر گیلان در بهمن ۷۶، آتش سوزی مدرسه روستای سفیلان در چهارمحال و بختیاری در آبان ۸۳، حریق مدرسه شهید رحیمی روستای درودزن در آذر ۸۵، زبانه کشیدن آتش در خوابگاه شبانه‌روزی در منطقه چاه رحمان سیستان و بلوچستان در آبان ۸۹ و آتش سوزی مدرسه شین آباد در آذر ۹۱ از جمله این حوادث تلخ اند.

حادثه زاهدان در همان لحظات ابتدایی بی درنگ هر کسی را به یاد حادثه تلخ و تکاندهنده مدرسه روستای شین آباد انداخت، روستایی در شهر مرزی پیرانشهر. در آن حادثه به دلیل نقص سیستم گرمایشی ۲۹ دانش‌آموز دختر دچار سوختگی شدند که دو نفر از آن‌ها بر اثر شدت جراحات وارده فوت کردند. همچنین انگشتان سه تن از دانش‌آموزان به دلیل شدت سوختگی و عدم قبول پیوند قطع شد. حادثه شین آباد تاثیر روحی و روانی مخربی بر روی دانش آموزان حادثه دیده گذاشت. صمات سنگین آن هنوز هم ادامه دارد و پرونده شین آباد هنوز باز است.

پس از آن حادثه نیز مدیران آموزش و پرورش از انجام کار‌های برای عدم تکرار حادثه مشابه شین آباد خبر دادند، انتظار می‌رفت آن حادثه تبدیل به درس عبرت و یا تجربه گرانقیمت برای پیشگیری حوادث مشابه شود. اما به نظر می‌رسد شین آباد خیلی زود فراموش شده است، همچون حوادث قبل از آن چرا که حالا شش سال پس از شین آباد حادثه مشابهی در زاهدان رخ داده است. البته این حادثه با حادثه شین آباد فرق عمده‌ای دارد، اگر حادثه شین آباد در روستایی دور افتاده رخ داد حادثه زاهدان در مرکز استان و در قلب یک شهر رخ داده است.

این نشان می‌دهد که وضعیت اسفناک ایمنی مدارس فقط در مناطق دور افتاده و روستایی نیست بلکه ممکن است در هر جایی از کشور در شرایط ناایمن مدرسه‌ای دایر شود.

حادثه زاهدان نشان می‌دهد که اساسا نمی‌توان امیدوار بود که از حوادثی از این دست درسی گرفته و تجربه‌ای اندوخته شود. بی تردید این حوادث به شهروندان القا می‌کند که فرزندانشان در مدارس امنیت جانی ندارند، پیشتر نیز امنیت اخلاقی، روحی و روانی دانش اموزان با حوادثی همچون آزار جنسی در مدرسه معین تهران زیر سوال رفته بود.

 

منبع: فرارو