قوانینی که دانش آموزان را دروغگو می‌کند!

رویداد۲۴ قوانین سختگیرانه مدرسه که باعث می‌شود دانش آموز در کنار مدیر و ناظم احساس راحتی نکند، ترس از تنبیه شدن، همچنین ضعف معلم در مدیریت کلاس، کودک را به سوی دروغگویی سوق می‌دهد و تکرار این موضوع برای سال‌های متمادی تحصیل، این امر نکوهیده را در وی نهادینه می‌کند.

دکتر اکرم حسنی، روان درمانگر کودک و نوجوان، نداشتن انعطاف در قوانین مدارس کشور را یکی از زمینه‌های اصلی در به وجود آمدن معضل دروغگویی در میان کودکان برشمرد و گفت: اشکال عمده کار مدارس ما این است که همه بچه‌ها را یکسان می‌بینند و به تفاوت‌های فردی توجه نمی‌کنند و شرایط طوری فراهم شده که همه در یک قالب قرار می‌گیرند. این امر باعث شده گاه انتظارات بیش از حدی از کودک داشته باشد، مثلا کودکی توان نوشتن پایینی دارد و سرعتش مانند سایر بچه‌ها نیست، اما معلم به این بچه جریمه می‌دهد درحالی‌که این بچه واقعا قادر به انجام تکالیف بیشتر نیست؛ بنابراین شروع می‌کند به دروغ گفتن! یا به والدین خود می‌گوید مریضم یا به معلم خود می‌گوید دفترم را جا گذاشته‌ام یا به هر دروغ دیگری متوسل می‌شود، چون انتظاری که از او داشته‌اند در حد توانش نبوده و این مسئله در مدارس ما بسیار مشاهده می‌شود. این ترس از تنبیه شدن به دروغگویی می‌انجامد.

وی افزود: آنچه حائز اهمیت است اینکه علت این دروغگویی چیست. علت‌ها گاه به پائین بودن اعتماد به نفس بچه‌ها باز می‌گردد و گاه کودکان نیاز به توجه منفی دارند. به معلم‌ها توصیه می‌شود قبل از اینکه این رفتار‌ها اتفاق بیفتد، شرایط مناسب را برای پیشگیری فراهم کنند. کودکی که دروغ می‌گوید یعنی موفق نشده است. معلم‌ها باید همواره از ارزش‌های راستگویی و مضرات دروغگویی با بچه‌ها صحبت کنند و به‌طور عملی هم نشان دهند و منتظر نشوند دروغ اتفاق بیفتد بعد به فکر چاره باشند.

مشاور مرکز روانشناسی کودک آتیه درخشان ذهن به لزوم بازنگری در قوانین سختگیرانه مدارس اشاره کرد و گفت: اگر کودکی گرسنه باشد اجازه ندارد سر کلاس خوراکی بخورد و اجازه خروج از کلاس را هم ندارد. در نتیجه کودکی که نتوانسته احساسش را بیان و نیازش را برطرف کند، به سمتی سوق می‌یابد که دروغ بگوید تا به هدفش برسد.

بعضی کودکان دچار نقص توجه هستند و زمان ۴۵ دقیقه یک جا نشستن ممکن است برای این کودکان طولانی باشد، اما اگر لحظاتی از کلاس خارج شوند، می‌توانند دوباره تمرکز خود را به دست آورند. اما چون معلم به این دلیل به آن‌ها اجازه خروج نمی‌دهد، مجبورند به دروغ متوسل شوند. حتی در مواردی مشاهده شده کودک برای خروج از کلاس خود را زخمی می‌کند!

اکرم حسنی با تأکید بر قوانینی که دانش‌آموز و حتی خانواده او را مجبور به دروغگویی می‌کند، ادامه داد: یک نمونه از این قوانین در مورد غیبت دانش‌آموز است. در بسیاری از مدارس فقط گواهی پزشک را قبول می‌کنند که باعث می‌شود حتی خانواده او مجبور باشند برای اینکه مورد بازخواست مدرسه قرار نگیرند یا نمره انضباط فرزندشان کم نشود، برای او گواهی دروغ بگیرند. کم کردن نمره انضباط از موارد ناعادلانه در این زمینه است؛ چون بچه‌ای که مشکلات رفتاری حاد دارد، فرقی با کودکی که فقط غیبت داشته ندارد.

حسنی بر اهمیت نقش آموزش و پرورش و لزوم پیشگیری از دروغگویی در جامعه تأکید کرد و افزود: شخصیت کودک تا سن ۱۲-۱۳ سالگی شکل می‌گیرد که همان زمان حضور او در مدرسه است و در آینده تغییر آن بسیار سخت خواهد بود. تمرکز برنامه‌های آموزش و پرورش باید روی سبک زندگی باشد و کودکی را تحویل جامعه بدهد که مهارت‌هایی مانند نه گفتن یا راستگویی را داشته باشد تا اینکه برای حمایت از خود یا دور ماندن از آسیب، فکر دروغ به ذهنش هم خطور نکند. فراموش نکنیم بزرگسالانی که امروز در جامعه به راحتی دروغ می‌گویند، در همین سیستم آموزشی رشد کرده‌اند.