نشست ورشو؛ فراسوی مقابله با ایران

رویداد۲۴ کنفرانس ورشو، در ۱۳ و ۱۴ ماه فوریه برگزار می‎شود. قرار است نمایندگان ده‌ها کشور در این کنفرانس شرکت کنند. از جانب آمریکا، مایک پنس، معاون رئیس‌جمهور، مایک پمپئو، وزیر خارجه، و جارد کوشنر، داماد رئیس‌جمهور، حضور پیدا خواهند کرد. یک مقام بلندپایه کاخ سفید گفته پنس قرار است در این کنفرانس «پیام قدرتمندی» به ایران بدهد.

برخی گزارش‌ها حاکی از آن است که در کنفرانس ورشو چندین کمیته برای مقابله با ایران تشکیل می‌شود. پمپئو، که از دیروز به اروپا رفته است، از آغاز اعلام برگزاری نشست ورشو، ایران را یکی از محور‌های اصلی این رویداد دانست. به همین دلیل، ایران، ضمن محکوم کردن کنفرانس یادشده، کاردار سفارت لهستان در تهران را فراخواند.

اما به رغم تمرکز این کنفرانس بر ایران، محور‌های دیگری در این نشست بین المللی پیگیری خواهد شد. پمپئو از روز دوشنبه، یک تور اروپایی را آغاز کرد که شامل کشور‌های مجارستان، اسلواکی و لهستان می‌شود.

اظهارات مقامات آمریکایی درباره سفر پمپئو به اروپا نشان می‌دهد که آنها، علاوه بر مقابله با ایران، برای مهار چین و روسیه هم تلاش می‌کنند. مقامات دولت آمریکا گفته‌اند پومپئو در اروپا برای جبران کردن عدم حضور آمریکا، که راه را برای گسترش نفوذ روسیه و چین در وسط اروپا باز کرده است، تلاش خواهد کرد.

آمریکا برای چند دهه در کشور‌های وسط اروپا حضور چندانی نداشته است. به عنوان مثال، سفر پمپئو به براتیسلاوا در روز سه‌شنبه، به عنوان نخستین سفر یک مقام بلندپایه آمریکایی به اسلواکی در ۲۰ گذشته قلمداد شده است. یک مقام بلندپایه دولت آمریکا گفت: «این سفر، دیر انجام شده و ضروری است. پیام ما این است که باید حضور داشته باشیم. یا اینکه انتظار شکست داشته باشیم.»

این مقام افزود: «تلاش‌های ما برای (برقراری) ارتباطات دیپلماتیک با هدف رقابت بر سر نفوذ مثبت و دادن سیگنال حمایت و اهمیت به متحدان در منطقه صورت می‌گیرد تا برای چین و روسیه جایگزین‌هایی وجود داشته باشد.»

آمریکا از گسترش نفوذ چین و روسیه در کشور‌های کوچک اروپا، بخصوص نفوذ شرکت هواوی چین در مجارستان و لهستان احساس نگرانی می‌کند. آمریکا و متحدان غربی آن، بار‌ها شرکت هواوی را به جاسوسی برای دولت چین متهم کرده‌اند. علاوه بر این، هواوی به دور زدن تحریم‌های ایران نیز متهم شده و به همین خاطر منگ وانژو، دختر موسس هواوی، اخیرا در کانادا به دستور آمریکا بازداشت شد.

گسترش فروش محصولات هواوی در اتحادیه اروپا موجب نگرانی آمریکا شده است. پمپئو، روز دوشنبه، به کشور‌های اروپایی هشدار داد که استفاده از فناوری‌های هواوی ممکن است به روابط آن‌ها با آمریکا آسیب بزند.

پمپئو در لهستان از روابط برخی کشور‌های اروپایی با روسیه در زمینه انرژی هم ابراز نگرانی خواهد کرد. روسیه برای دور زدن اوکراین و رساندن گاز خود به اروپا، پروژه خط لوله «ترکستریم» را آغاز کرد. پومپئو از مجارستان درخواست خواهد کرد که از احداث این خط لوله حمایت نکند.

لهستان، که از همسایه شرقی خود روسیه، نگران است، برای تحکیم روابط با آمریکا تلاش می‌کند. مقامات لهستان در پی این هستند که آمریکا را به احداث یک پایگاه نظامی دائمی آمریکایی در کشورشان متقاعد کنند. لهستان روز یکشنبه، خرید سامانه موشکی «هیمارس»، به ارزش ۴۱۴ میلیون دلار، از آمریکا را اعلام کرد. روز چهارشنبه، همزمان با برگزاری کنفرانس ورشو، توافق خرید هیمارس نهایی خواهد شد.

لهستان تاکنون برای نوسازی ارتش خود، چندین توافق خرید سلاح از آمریکا امضا کرده است. ماه گذشته دولت این کشور، خرید اولین مجموعه بالگرد‌های «بلک هاوک» آمریکایی را اعلام کرد. در مارس سال گذشت هم، مقامات لهستان از امضای یک توافق تسلیحاتی «تاریخی» با آمریکا خبر دادند. طبق این توافق، لهستان سامانه پدافند هوایی پاتریوت آمریکا را به ارزش ۴.۷۵ میلیارد دلار خریداری خواهد کرد.

رسانه‌های آمریکایی تصریح می‌کنند که سفر پمپئو به شرق اروپا با هدف مقابله با نفوذ روسیه و چین صورت گرفته است.

وزیر خارجه آمریکا طی یک سخنرانی در براتیسلاوا، گفته چین و روسیه از زمان سقوط دیوار برلین در سال ۱۹۸۹، خطری برای دستاورد‌های دمکراتیک و بازار آزاد هستند. به ادعای پومپئو، کشور‌های پساکمونیستی، به طور ویژه در برابر سرمایه‌گذاری فرصت‌طلبانه و مداخله سیاسی روسیه و چین آسیب‌پذیر هستند.

دولت فعلی آمریکا معتقد است که غیبت طولانی مدت آمریکا در کشور‌های مرکز و شرق اروپا، خلأ ایجاد کرده و فضا را برای گسترش حضور رقبای روسی و چینی مهیا ساخته است. پومپئو در اسلواکی، ضمن انتقاد از نفوذ روسیه و چین، گفت: «می‌خواهم اطمینان دهم که مردم اسلواکی درک می‌کنند آمریکا درگیر است. ما بازگشتیم.»