نقش عدالت اجتماعی در بازخوانی سخنان رهبری در هفته دولت

رویداد24 محمد عباسی وزیر اسبق تعاون و ورزش و جوانان در یادداشتی با عنوان «نقش عدالت اجتماعی در بازخوانی سخنان رهبری در هفته دولت» نوشت: حضرت آیت الله خامنه‌ای رهبر معظم انقلاب اسلامی امسال هم در آستانه هفته دولت با رئیس جمهور و اعضای هیأت دولت، جلسه و دیدار داشتند.

در این دیدار رهبری انقلاب به نکات مهمی مانند لزوم قدرشناسی مسئولین از فرصت خدمت به مردم و ضرورت همکاری و هم افزایی قوای سه گانه و تاکید بر دو عنصر «اقتصاد» و «فرهنگ» به عنوان دو مسئله مهم و رهنمود‌هایی برای همه مخصوصا مسئولین کشور بیان کردند. برای اینکه سخنان حکیمانه ایشان به آفت فراموشی توسط همه ما مخصوصا مخاطبین آن دچار نشود، ضروری است که مورد بازخوانی قرار گرفته و در همین فرصت به اساسی‌ترین محور تاکیدی این دیدار اشاره گردد.

رهبرمعظم انقلاب ضمن ابراز مواردی مهم از جمله انتظار و توقع از دولت هند در اتخاذ سیاستی منصفانه توسط این کشور در رابطه با مردم نجیب کشمیر و یادآوری نقش انگلیس خبیث برای استمرار درگیری در کشمیر و ایجاد اختلافات بین هند و پاکستان و نکوهش سخنانی دال بر بیمناک بودن از دشمنان، با صلابتی امید بخش یادآوری نمودند که «دشمن هیچ غلطی نمی‌تواتند بکند و چهل سال دوم جمهوری اسلامی قطعاً از چهل سال اول، برای ما بهتر و برای دشمنان بدتر خواهد بود.»

بطور خلاصه رهنمود‌های رهبری را در هفته دولت امسال می‌توان به سه بخش اجرایی، اقتصادی و فرهنگی دسته بندی کرد:
الف- توصیه‌های اجرایی:
۱- داشتن دو شرط مهم «حرکت جهادی» و «نیت الهی» در همه فعالیت‌ها به عنوان زمینه ساز برکات زیاد در جامعه
ی- ضرورت برخورد منصفانه و عاقلانه و هوشمندانه با متخلفان با پرهیز از اقداماتی که تبعیض‌آمیز و غرض‌آلود و مچ‌گیری تلقی نشود.
۳- لزوم پرهیز دولت در دوساله باقی مانده از حواشی و و مسائل فرعی و بکار گیری مسائل اصلی در اولویت‌های خود
۴- توجه به عنصر ارزیابی عملکرد یک ساله دولت در هفته دولت به عنوان یکی از برکات
۵- تاکید بر میدان داری و داشتن وظیفه سنگین دولت و لزوم صبوری و تحمل لازم از طرف دولتمردان
۶- خطا دانستن فکر وجود بن بست در کشورو توجه به انگیزه و امید و تلاش مدیران

ب- رهنمود‌های اقتصادی:
رهبر انقلاب وقتی به موضوع اقتصاد می‌رسند تأثیرگذاری مشکلات موجود برطبقات ضعیف و متوسط، را دلسوزانه یادآوری می‌نمایند کلید اصلی حل این مشکلات را تولید داخلی دانسته که می‌تواند یادآوری توصیه عالمانه اتکا به توسعه درون زا کشور و پرهیز از بکارگیری کلید‌های ساده انگارانه نگاه به بیرون مخصوصا غربی‌های بد عهد باشد.
ایشان در تبیین اولویت‌ها در زمینه اقتصاد، به مسائل مهمی از جمله موارد زیر اشاره می‌کنند:
۱- «توجه به پیشران‌های اقتصادی نظیر مسکن، کشاورزی، خودرو، لوازم خانگی و همچنین اقتصاد دانش‌بنیان و ظرفیت‌های جوانان، به عنوان موتور محرکه دیگر بخش‌ها و متحول کننده حرکت عمومی اقتصادی کشور
۲- «ضرورت تغییر نگاه مسئولان و دستگاه‌ها به تولید به عنوان کلید اصلی حل مشکلات موجود و تولید کنندگان به عنوان رزمندگان جنگ اقتصادی با دشمنان و نگاه ویژه دولت به بنگاه‌های متوسط و کوچک به عنوان رکن اصلی در اقتصاد مقاومتی
۳- «قطع وابستگی به صادرات نفت خام»، و ضرورت رهایی کشور از وابستگی به درآمد نفت، توجه جدی تولیدات ترکیبی فراورده‌های نفتی و ایجاد ارزش افزوده، سرمایه گذاری در بخش پالایشگاه با بکارگیری نقدینگی موجود و مدیریت قوی
۴- توجه به «نیروی انسانی»، «سرمایه»، «فناوری» و «مدیریت اقتصادی». به عنوان چهار نهاده مهم رونق تولید

تاکیدات فرهنگی:
در این دیدار رهبری عزیز اولویت مهم دیگر را فرهنگ و مسائل آن دانستند که اهم آن موارد زیر است:
۱- ضرورت تقویت حرکت دینی و جلوگیری از اقدامات سازمان‌یافته در تولیدات فرهنگی همچون هنر، سینما، کتاب و تئاتر. مخالفت با ولنگاری فرهنگی و حساس بودن دستگاه‌های ذیربط بر روی این مسائل با یادآوری بسته نبودن فضای فرهنگی کشور
۲- تاثیر گذاری و نقش آفرینی مدیران دستگاه‌های اجرایی در عرصه امور فرهنگی و رعایت موازین دینی و ظواهر مذهبی و مراقبت از دستگاه‌های تحت مدیریت خود
۳- ضروری بودن مساله حجاب به عنوان یک حکم شرعی و یک مسئله قانونی، صحیح و بجا بودن ابراز نگرانی نسبت به مسئله حجاب در جامعه
۴- لزوم برنامه ریزی جدی در مقابل حملات همه جانبه و امکانات فرهنگی هنری دشمن و یاد آوری دسیسه‌های آنان با نفوذ فرهنگی و تاثیرگذاری بر ذهن‌ها مغز‌ها و هوس‌ها

با اینحال علاوه بر موارد فوق که در صورت توجه و اجرایی شدن آن‌ها توسط دستگاه‌های اجرایی و مسئولین مربوطه، می‌تواند کلید رشد و تعالی و عبور از موانع پیش رو باشد؛ یکی از مضامین مهمی که در این دیدار، رهبری انقلاب به آن اشاره نمودند، دغدغه همیشگی ایشان در جهت گیری‌های اجرایی در ابعاد متعدد از جمله در فرایند رشد اقتصادی است که می‌توان تحت عنوان "لزوم جهت گیری و هدفگذاری پیشرفت اقتصادی به سمت تأمین عدالت و ریشه کن کردن فقر» ذکر گردد.

ایشان در این دیدار فرمودند که: «یک نکته بسیار مهم را درباره هدف رونق و پیشرفت اقتصادی کشور این است که از نظر اسلام، صِرفِ ثروتمند شدن کشور، مطلوب نیست بلکه هدفِ پیشرفت اقتصادی، تأمین عدالت اجتماعی و ریشه کن کردن فقر است وگرنه مانند کشور‌های پیشرفته‌ای مثل آمریکا می‌شویم که طبقات ضعیف همچنان مشکلات عمیقی دارند.»

واژه شناسی عدالت اجتماعی در سخنان رهبری نشان می‌دهد که یکی از کلیدی‌ترین و اصولی‌ترین جهت گیر‌های اصلی در پیشرفت و تلاش‌ها باید استقرار عدالت اجتماعی باشد. این نگاه قرآنی که از واژه" قسط"منشا گرفته است، منظومه فکری ر هبری را در اداره همه جوامع انسانی تشکیل می‌دهد. در حقیقت می‌توان گفت که خود به مباحث نظری اکتفا نکرده بلکه به نکات ظریفی در قلمرو استقرار عملی عدالت در عینیّت جامعه اسلامی توجه دارند. مباحث ایشان نشان می‌دهد که استقرار عدالت اجتماعی در جامعه یکی از دغدغه‌های عملی متولیان در جمهوری اسلامی باید باشد و این موضوع را در اغلب جلسات با مسئولین در دوره‌های متعدد و حتی با گروه‌های اجتماعی اشاره کرده اند به تعبیر یکی از محققین به اعتقاد ایشان تحسین عدالت و عشق ورزیدن به آن و سخن گفتن فلسفی درباره‌ی آن کافی نیست بلکه همت اصلی باید معطوف به پی‌ریزی مناسبات اجتماعی در عرصه‌های مختلف حیات جمعی بر مبنای عدالت باشد"به این عبارات رهبری در در جلسه تبیین سیاست‌های اقتصاد مقاومتی توجه کنید:

یعنی ما رونق اقتصادی کشور را بدون تأمین عدالت اجتماعی به‌هیچ‌وجه قبول نداریم و معتقد به آن نیستیم. کشور‌هایی هستند که شاخصهایشان خیلی خوب است، مطلوب است، رشد اقتصادیشان خیلی بالا است؛ لکن تبعیض، اختلاف طبقاتی، نبود عدالت در آن کشور‌ها محسوس است؛ ما این را به‌هیچ‌وجه منطبق با خواست اسلام و اهداف جمهوری اسلامی نمیدانیم؛ بنابراین یکی از مهم‌ترین شاخص‌های ما، شاخص عدالت اجتماعی است. باید طبقات محروم از پیشرفت اقتصادی کشور به معنای واقعی کلمه بهره‌مند بشوند؛ و در تاریخ در در مراسم پانزدهمین سالگرد رحلت امام خمینی (رحمه‌الله) (۱۴/ ۳/ ۱۳۸۳) فرمودند:
در همه‌ی برنامه‌های حکومت - در قانونگذاری، در اجرا، در قضا - باید عدالت اجتماعی و پر کردن شکاف‌های طبقاتی، مورد نظر و هدف باشد. این که ما بگوییم کشور را ثروتمند می‌کنیم - یعنی تولید ناخالص ملی را بالا می‌بریم -، اما ثروت‌ها در گوشه‌یی به نفع یک عده انبار شود و عده‌ی کثیری هم از مردم دستشان خالی باشد، با مکتب سیاسی امام نمی‌سازد. پر کردن شکاف اقتصادی در بین مردم و رفع تبعیض در استفاده‌ی از منابع گوناگون ملی در میان طبقات مردم، مهمترین و سخت‌ترین مسؤولیت ماست. همه‌ی برنامه‌ریزان، قانونگذاران، مجریان و همه‌ی کسانی که در دستگاه‌های گوناگون مشغول کار هستند، باید این را مورد توجه قرار دهند و یکی از مهمترین شاخص‌های حرکت خود به‌حساب آورند.

حتی در دیدار کارگزاران نظام (۶/۸/۱۳۸۳) فرمودند: "ما اگر دنبال عدالت اجتماعی نباشیم، وجود ما پوچ و بیهوده است و جمهوری اسلامی معنی ندارد. "

در حال حاضر علیرغم بروز پیشرفت‌هایی در کشور، نمی‌توان ادعا کرد که عدالت اجتماعی در کشور مطابق انتظار رهبری و ملت عزیز ایران ایجاد شده است. آحاد جامعه منتظر اجرای اینگونه توصیه‌های دلسوزانه رهبری توسط دولتمردان هستند. نتیجتا اینکه مغز پر محتوای تعابیر رهبری در این دیدار را می‌توان تاکید مجدد به عدالت اجتماعی دانست. امید است همه متولیان و دست اندرکاران نظام ولایتمدارانه خود را برای اجرای اینگونه جهت گیری‌های اصولی آماده کنند.