اولویت اقتصاد بر سلامت/ چگونه دولت مردم را به مصرف بیشتر بنزین ترغیب می‌کند؟

رویداد۲۴ ندا جعفری: در روزهای بحران ویروس کرونا در ایران، با تصمیم ستاد ملی مقابله با کرونا، طرح‌های ترافیکی تهران تا اطلاع ثانوی لغو شد و شورای شهر تهران اعلام کرد قرار نیست برای تردد در محدوده طرح ترافیک عوارضی از شهروندان اخذ شود و شهروندان نگرانی در این زمینه نداشته باشند.

در این خصوص انوشیروان بندپی استاندار تهران درباره افزایش ترددهای جاده ای و شهری در استان تهران اظهار کرد: ترافیک روزهای اخیر به میزان 75 درصد روزهای مشابه سال گذشته رسیده است که قابل توجه است. استاندار تهران با اشاره به ترافیک زیاد این روزها افزود: رفت و آمدها و استفاده از وسایل حمل و نقل عمومی مثل مترو و اتوبوس بیش از آن ظرفیتی است که توصیه به فاصله گذاری اجتماعی شود و به این دلیل حجم بالای مسافر توسط حمل و نقل عمومی قابل انجام نیست.

نتیجه این تصمیم افزایش چشمگیر ترافیک در سطح کلان شهری مثل تهران است که با وجود تعطیلی مدارس و دانشگاه ها کماکان بار ترافیکی 75 درصد بیش از حد معمول است. به طوریکه خودروها ساعت ها در ترافیک می مانند وصرفا مجبور به سوزاندن بنزین لیتری ۳۰۰۰ هزار تومانی هستند.

در شرایط عادی، دو طرح ترافیک و کنترل آلودگی هوا (زوج و فرد سابق یا حلقه دوم طرح ترافیک) در محدوده مرکزی شهر تهران اجرا می‌شود، زمان اجرایی طرح‌های ترافیکی تهران از ساعت ۶:۳۰ تا ۱۸ شنبه تا چهارشنبه است ضمن اینکه روز‌های جمعه و ایام تعطیل نیز این طرح‌های ترافیکی اجرا نمی‌شود، همچنین طرح کنترل آلودگی هوا علاوه بر روز‌های شنبه تا چهارشنبه، روز‌های پنجشنبه نیز از ساعت ۶:۳۰ تا ۱۳ اجرا می‌شود.

بیشتر بخوانید: کمپین لغو تحریم‌ها به قیمت جان مردم!/ چرا دولت با قرنطینه مخالف است؟

در نگاه اول به نظر می‌رسد لغو طرح ترافیک برای راحتی شهروندان بوده اما حقیقت آن است که ماجرا کمی پیچیده‌تر است؛ برای فهم بهتر موضوع خوب است کمی به عقب بازگردیم؛ زمانی که تعطیلات نوروز بود و در حالیکه دولت اعتقادی به اجرای قرنطینه نداشت، بخش قابل توجهی از شهروندان به صورت خودجوش قرنطینه را اجرا می‌کردند و جز برای کارهای ضروری از خانه بیرون نمی‌آمدند.

شاید این رفتار مردم برای وزارت بهداشت قابل تحسین بود اما طبیعتا وزارت نفت و سازمان برنامه و بودجه از این موضوع راضی نبودند؛ چه آنکه به گفته فاطمه کاهی سخنگوی شرکت ملی پخش فرآورده‌های نفتی ایران میانگین مصرف روزانه بنزین در تعطیلات نوروز ۴۴ میلیون لیتر بوده و میانگین مصرف با پایان تعطیلات نیز همچنان ثابت بوده است.

اگر بخشی بسیار کوچکی از درآمد دولت از طریق جریمه‌های بی‌حساب و کتاب خودروها به دست آمد اما مبلغی که از آن طریق به دست آمد، در مقایسه با درآمد سرشار فروش بنزین ناچیز بود. به همین دلیل بود که علاوه بر برداشتن طرح ترافیک، محدودیت سفرهای بین شهری نیز لغو شد. حسن روحانی گفته بود علاوه بر سلامت مردم باید در فکر اقتصاد هم بود، با این حال رفتار دولت نشان می‌داد آن چیزی برای دولت اهمیت بیشتری داشت، موضوع اقتصادی بود، چه آنکه از ابتدای شیوع ویروس کرونا تا به امروز حتی یک ساعت هم قرنطینه هم اعلام نشد و ماندن مردم در خانه‌ها و اجرای قرنطینه خانگی موضوعی کاملا خودخواسته بود که در تعطیلات عید انجام شد و ربطی به برنامه دولت نداشت.

فاطمه کاهی سخنگوی شرکت ملی پخش فرآورده نفتی به رویداد۲۴ گفته از اسفندماه سال گذشته تاکنون، ترددهای درون و برون‌شهری به‌ویژه سفرهای نوروزی در کشور به نحو قابل ملاحظه‌ای کاهش یافته بود که همین امر دلیل اصلی کاهش مصرف بنزین در هفته های گذشته به شمار می‌آمد.

به گزارش رویداد۲۴ یکی از اتفاقات مهم در سال ۹۸ سهمیه‌بندی بنزین و اصلاح قیمت‌ها بود که در این راستا قیمت بنزین از ۱۰۰۰ به ۱۵۰۰ تومان با نرخ سهیمه‌بندی و ۳۰۰۰ تومان با نرخ آزاد در هر لیتر افزایش پیدا کرد، در همان ابتدای اجرای سهمیه‌بندی بنزین نوبخت، رییس سازمان برنامه و بودجه، گفته بود که برآورد می‌شود از محل اصلاح قیمت بنزین حدود ۳۰ هزار میلیارد تومان منابع کسب شود که طبق تاکید رئیس جمهور این منابع در قالب کمک‌های حمایتی به مردم برخواهد گشت.

بیشتر بخوانید: سقف ذخیره سهمیه بنزین در کارت سوخت افزایش یافت

فاطمه کاهی می‌گوید: آمار مصرف بنزین باید مقایسه‌ای با مدت مشابه در سال گذشته باشد و در حال حاضر ما برای اعلام این آمار با محدودیت‌هایی مواجه هستیم، زیرا در بخش تردد با تصمیماتی مواجه شدیم که منجر به افت شدید ترددها طی دو ماه گذشته شده بود و هنوز به آمار متعادلی برای اعلام دست پیدا نکرده‌ایم.

سخنگوی شرکت ملی پخش فرآورده‌های نفتی همچنین گفته آمار میانگین دقیقی در حال حاضر در دست نیست زیرا از اول اردیبهشت ماه یکسری از تردد‌ها و مشاغل آزاد شدند و از ۱۵ فروردین تا ۲ اردیبهشت هم یکسری از تردد‌ها ممنوع بوده است و نمی‌توان برآورد دقیقی داشت.

هرچند وزارت نفت از بیان دقیق آمار سر باز می‌زند اما اطلاعات اولیه نشان می‌دهد که مصرف بنزین ۴۰ تا ۵۰ میلیون لیتر کاهش داشته است؛ این یعنی فقط به ازای هر روز، رقمی در حدود ۱۵۰ میلیارد تومان از درآمدهای دولت کاهش داشته است. این سود مالی ۴ هزار و ۵۰۰ میلیارد تومان فقط برای یک ماه بوده است. با این شرایط طبیعی است دولت با وجود اصرار وزارت بهداشت، اعتقادی به قرنطینه نداشته باشد. زیرا بایست ماهانه مبلغ ۴۲۰۰ هزار میلیارد تومان از درآمد حاصل از فروش بنزین را به مردم یارانه پرداخت کند.

برای فهم بهتر بایست اینگونه توضیح داد که قرنطینه از طرف دولت باعث کاهش مصرف بنزین می شود، در نتیجه کاهش مصرف بنزین عامل کسری بودجه دولت برای پرداخت یارانه ماهانه به مردم می گردد. حالا دولت می خواهد با یک تیر دو نشان بزند. از طرفی طرح ترافیک را کاهش می دهد تا مردم با خودروهای شخصی در خیابان تردد کنند تا فاصله گذاری اجتماعی رعایت شود و از طرفی دیگر با افزایش حضور خودروی شخصی در خیابان ها ترافیک چشمگیر ایجاد می گردد و به طبع بنزین ۳۰۰۰ هزار تومانی بیشتر سوخته می شود و اینگونه کسری پول یارانه ماهانه مردم نیز تامین شود. 

اگر به این گزاره‌ها مطمئن نیستید، به خاطر بیاورید که در اوج درخواست مسئولان درمانی کشور برای ماندن مردم در خانه‌ها، مسئولان شرکت ملی نفت مردم را به شارژ کارت سوخت ترغیب می‌کردند و می‌گفتند: کارت‌های سوخت قابلیت ذخیره ۳۶۰ لیتر بنزین را دارند که با این حساب اگر فردی از ابتدای زمان سهمیه‌بندی از سهمیه‌اش استفاده نکرده باشد، سهمیه اردیبهشت‌ماه به آن فرد تعلق نمی‌گیرد.

مدیریت این فرآیند با تصمیم‌های ضد و نقیض از دست دولت خارج شد شد و آنقدر دوگانگی‌ها شکل عجیبی به خود گرفت که معلوم نبود باید کدام دستور العمل دولت را اجرا کرد؛ یکی از کابران توییتر نوشته بود: «اگر از منزل بیرون بیاییم، وزیر بهداشت ناراحت می‌شود، اگر بیرون نیاییم وزیر صنعت ناراحت می‌شود. اگر با خودرویمان بیاییم، به شهرداری بر می‌خورد، اگر بدون خودرو بیاییم، وزارت نفت ناراحت می‌شود که چرا بنزین کم مصرف کردیم!»