چرا روسیه و ترکیه در لیبی در حال نبرد علیه یکدیگر هستند؟/ نقش ایران در این معادله چیست؟
"جیمز دورسی" روزنامه نگار شناخته شده و برنده جایزه روزنامه نگاری در مقاله‌ای در سایت "گلوبال ویلیج اسپیس" به علل رویارویی روسیه و ترکیه در کشور لیبی و نقش آفرینی آنان در منازعه در جریان در آن کشور پرداخته است.
رویداد۲۴ "جیمز دورسی" روزنامه نگار شناخته شده و برنده جایزه روزنامه نگاری در مقاله‌ای در سایت "گلوبال ویلیج اسپیس" به علل رویارویی روسیه و ترکیه در کشور لیبی و نقش آفرینی آنان در منازعه در جریان در آن کشور پرداخته است.
او با اشاره به این که روابط ترکیه و روسیه مانند هر رابطه دیگری در روزگار ما از جمله رابطه روسیه و چین، روسیه و ایران و ایران و ترکیه شکننده است می‌نویسد:"ترکیه و روسیه اکنون درک مشترکی درباره غرب دارند و در برابر آن ایستاده اند واقعیت آن است که مردانی، چون "رجب طیب اردوغان" رییس جمهوری ترکیه، "ولادیمیر پوتین" رییس جمهوری روسیه، "شی جین پینگ" رییس جمهوری چین و مقام عالی رهبری ایران در یک نکته و دیدگاه اشتراک نظر دارند و آن لزوم برقراری نظم نوین جهانی با رد دموکراسی غربی است.
با این حال، این درک مشترک که صرفا رویکردی فرصت طلبانه و برای کوتاه مدت نیست بلکه نگاهی استراتژیک است برای پایان دادن به منازعه روسیه و ترکیه در لیبی و سوریه کافی نبوده است دو کشوری که هر یک از دو از گروه‌های نیابتی مخالف دیگری حمایت به عمل آورده اند.
واقعیت آن است که در سوریه، روسیه و ایران امید داشتند توازن قوا به نفع آنان با بازسازی اقتصاد سوریه و شرکت در پروژه‌های ساخت و ساز تغییر کند. با این حال، اگر چین به طور جدی خواستار ورود به عرصه سرمایه گذاری در سوریه شود نه ایران و نه روسیه هیچ یک توان مقابله با چین را نخواهند داشت.
در عوض ترکیه، روسیه، چین و ایران سیاستی را اتخاذ کرده اند که ضامن یک مورد باشد: اختلاف نظر تا جایی پیش می‌رود که کنترل اوضاع از دست شان خارج نشود. سوال اصلی اینجاست که مدیریت این وضعیت تا چه اندازه و چه زمانی پایدار و تحمل پذیر خواهد بود.
ترکیه به طور موقت عملیات پهپادی را در لیبی متوقف کرده تا به نیرو‌های تحت فرمان روسیه اجازه دهد از مناطقی که در آن به نیرو‌های مورد حمایت ترکیه باخته‌اند خارج شوند مناطقی که تحت کنترل دولت اسلامگرای ائتلاف ملی مورد حمایت دولت ترکیه هستند و در مقابل روسیه با سامانه ضد موشکی هدایت شونده از مسکو به نیرو‌های تحت رهبری ژنرال "خلیفه حفتر" کمک می‌کرد.
ترکیه جنگ الکترونیکی را علیه این سامانه راه اندازی نمود. در سوریه، ترکیه و روسیه برای توافق دشوار بر سر آتش بس با یکدیگر مذاکره داشته اند و تمهیدات امنیتی را برای ادلب در نظر گرفته اند که یکی از آخرین سنگر‌های شورشیان مخالف اسد و مورد حمایت ترکیه بوده است.
یکی از اعضای هیئت سیاستگذاری امنیتی و سیاست خارجی اردوغان که نخواسته نام اش فاش شود می‌گوید:"چرا ترکیه در لیبی است؟ دلیل آن این است که عثمانی‌ها پس از آن بر مصر چیره شدند که تسلط و کنترل خود را بر مدیترانه و دریای سیاه اعمال کردند. امروز ترکیه در لیبی حضور دارد آن هم به دلایل سیاسی و تاریخی".
بیشتر بخوانید: راه‌حل «ظریف» برای شکست «سزار»
این روزنامه‌نگار پرسابقه می‌افزاید:"واگرایی منافع تنها به حوزه نبرد میدانی محدود نمی‌شود بلکه شواهد نشان از بروز تغییراتی در توازن قوا در آسیای مرکزی دارند. شواهدی از رقابت تسلیحاتی میان طرفین وجود دارد.
پهپاد‌های با کارامدی و کیفیت مناسب ترک در لیبی و سوریه به پرواز در می‌آیند که نمادی از پیشرفت ترکیه در عرصه فناوری‌های هوایی و ساخت پهپاد و جنگ الکترونیک علیه سامانه‌های موشکی است. نباید فراموش کرد که پهپاد‌های بایراکتار‌ای بی - ۲ و انکا - اس ترکیه واحد‌های نظامی سوریه مورد حمایت روسیه را هدف حملات خود در شمال سوریه قرار داده اند. ترکیه سناریوی مشابهی را برای شکست دادن نیرو‌های وابسته به ژنرال حفتر در لیبی انجام داد".
او در ادامه می‌نویسد:"همزمان با افزایش هزینه‌های جنگی و شیوع کرونا، اردوغان تصمیم گرفته تا به بهبود روابط با امریکا پرداخته و روابط شخصی خود با ترامپ را احیا کند در حالی این پیام را نیز ارسال می‌کند که اتحادش با روسیه را نیز حفظ کرده است.
در ژستی تازه، اپراتور دولتی ترکیه برای احداث خط لوله‌ای به نخجوان ابراز تمایل کرده است. خط لوله‌ای که به جمهوری آذربایجان اجازه خواهد داد تا واردات انرژی از ایران را کاهش دهد. هدف ترکیه از این کار دسترسی راحت‌تر به ذخایر انرژی است.
از این رو انجمن تجاری ترکیه درصدد سرمایه گذاری در یک شرکت انرژی در لوئیزیانا است توافقی که می‌تواند در بلند مدت نیاز ترکیه به گاز را تامین کند. اردوغان و "فاتح دونمز" وزیر انرژی کابینه ترکیه هر دو تنوع بخشیدن به منابعی که ترکیه از آن انرژی وارد می‌کند را در دستور کار قرار داده اند.
"چنگیز جاندار" روزنامه‌نگار ترک می‌گوید:"از سوریه تا لیبی از دریای سیاه تا مدیترانه، اردوغان می‌داند که ترکیه از نظر استراتژیک و سیاسی بیش از گذشته به امریکا نیاز دارد. اردوغان بر روی روابط شخصی خود با ترامپ در گذشته حساب باز کرده است. علیرغم آن که پنتاگون درباره مداخله اخیر نظامی ترکیه در سوریه ناراضی بوده است. این موضع اردوغان درباره نزدیکی به امریکا در مورد ایران، قابلیت اجرایی ندارد چرا که بی اعتمادی میان ایران و امریکا بالاست. شاید تصور شود که رابطه روسیه، چین، ترکیه و ایران قدرتمند است این در حالی است که رابطه پیچیده روسیه و ترکیه نشان می‌دهد که بنیان این رابطه متزلزل است".
او با اشاره به این که روابط ترکیه و روسیه مانند هر رابطه دیگری در روزگار ما از جمله رابطه روسیه و چین، روسیه و ایران و ایران و ترکیه شکننده است می‌نویسد:"ترکیه و روسیه اکنون درک مشترکی درباره غرب دارند و در برابر آن ایستاده اند واقعیت آن است که مردانی، چون "رجب طیب اردوغان" رییس جمهوری ترکیه، "ولادیمیر پوتین" رییس جمهوری روسیه، "شی جین پینگ" رییس جمهوری چین و مقام عالی رهبری ایران در یک نکته و دیدگاه اشتراک نظر دارند و آن لزوم برقراری نظم نوین جهانی با رد دموکراسی غربی است.
با این حال، این درک مشترک که صرفا رویکردی فرصت طلبانه و برای کوتاه مدت نیست بلکه نگاهی استراتژیک است برای پایان دادن به منازعه روسیه و ترکیه در لیبی و سوریه کافی نبوده است دو کشوری که هر یک از دو از گروه‌های نیابتی مخالف دیگری حمایت به عمل آورده اند.
واقعیت آن است که در سوریه، روسیه و ایران امید داشتند توازن قوا به نفع آنان با بازسازی اقتصاد سوریه و شرکت در پروژه‌های ساخت و ساز تغییر کند. با این حال، اگر چین به طور جدی خواستار ورود به عرصه سرمایه گذاری در سوریه شود نه ایران و نه روسیه هیچ یک توان مقابله با چین را نخواهند داشت.
در عوض ترکیه، روسیه، چین و ایران سیاستی را اتخاذ کرده اند که ضامن یک مورد باشد: اختلاف نظر تا جایی پیش می‌رود که کنترل اوضاع از دست شان خارج نشود. سوال اصلی اینجاست که مدیریت این وضعیت تا چه اندازه و چه زمانی پایدار و تحمل پذیر خواهد بود.
ترکیه به طور موقت عملیات پهپادی را در لیبی متوقف کرده تا به نیرو‌های تحت فرمان روسیه اجازه دهد از مناطقی که در آن به نیرو‌های مورد حمایت ترکیه باخته‌اند خارج شوند مناطقی که تحت کنترل دولت اسلامگرای ائتلاف ملی مورد حمایت دولت ترکیه هستند و در مقابل روسیه با سامانه ضد موشکی هدایت شونده از مسکو به نیرو‌های تحت رهبری ژنرال "خلیفه حفتر" کمک می‌کرد.
ترکیه جنگ الکترونیکی را علیه این سامانه راه اندازی نمود. در سوریه، ترکیه و روسیه برای توافق دشوار بر سر آتش بس با یکدیگر مذاکره داشته اند و تمهیدات امنیتی را برای ادلب در نظر گرفته اند که یکی از آخرین سنگر‌های شورشیان مخالف اسد و مورد حمایت ترکیه بوده است.
یکی از اعضای هیئت سیاستگذاری امنیتی و سیاست خارجی اردوغان که نخواسته نام اش فاش شود می‌گوید:"چرا ترکیه در لیبی است؟ دلیل آن این است که عثمانی‌ها پس از آن بر مصر چیره شدند که تسلط و کنترل خود را بر مدیترانه و دریای سیاه اعمال کردند. امروز ترکیه در لیبی حضور دارد آن هم به دلایل سیاسی و تاریخی".
بیشتر بخوانید: راه‌حل «ظریف» برای شکست «سزار»
این روزنامه‌نگار پرسابقه می‌افزاید:"واگرایی منافع تنها به حوزه نبرد میدانی محدود نمی‌شود بلکه شواهد نشان از بروز تغییراتی در توازن قوا در آسیای مرکزی دارند. شواهدی از رقابت تسلیحاتی میان طرفین وجود دارد.
پهپاد‌های با کارامدی و کیفیت مناسب ترک در لیبی و سوریه به پرواز در می‌آیند که نمادی از پیشرفت ترکیه در عرصه فناوری‌های هوایی و ساخت پهپاد و جنگ الکترونیک علیه سامانه‌های موشکی است. نباید فراموش کرد که پهپاد‌های بایراکتار‌ای بی - ۲ و انکا - اس ترکیه واحد‌های نظامی سوریه مورد حمایت روسیه را هدف حملات خود در شمال سوریه قرار داده اند. ترکیه سناریوی مشابهی را برای شکست دادن نیرو‌های وابسته به ژنرال حفتر در لیبی انجام داد".
او در ادامه می‌نویسد:"همزمان با افزایش هزینه‌های جنگی و شیوع کرونا، اردوغان تصمیم گرفته تا به بهبود روابط با امریکا پرداخته و روابط شخصی خود با ترامپ را احیا کند در حالی این پیام را نیز ارسال می‌کند که اتحادش با روسیه را نیز حفظ کرده است.
در ژستی تازه، اپراتور دولتی ترکیه برای احداث خط لوله‌ای به نخجوان ابراز تمایل کرده است. خط لوله‌ای که به جمهوری آذربایجان اجازه خواهد داد تا واردات انرژی از ایران را کاهش دهد. هدف ترکیه از این کار دسترسی راحت‌تر به ذخایر انرژی است.
از این رو انجمن تجاری ترکیه درصدد سرمایه گذاری در یک شرکت انرژی در لوئیزیانا است توافقی که می‌تواند در بلند مدت نیاز ترکیه به گاز را تامین کند. اردوغان و "فاتح دونمز" وزیر انرژی کابینه ترکیه هر دو تنوع بخشیدن به منابعی که ترکیه از آن انرژی وارد می‌کند را در دستور کار قرار داده اند.
"چنگیز جاندار" روزنامه‌نگار ترک می‌گوید:"از سوریه تا لیبی از دریای سیاه تا مدیترانه، اردوغان می‌داند که ترکیه از نظر استراتژیک و سیاسی بیش از گذشته به امریکا نیاز دارد. اردوغان بر روی روابط شخصی خود با ترامپ در گذشته حساب باز کرده است. علیرغم آن که پنتاگون درباره مداخله اخیر نظامی ترکیه در سوریه ناراضی بوده است. این موضع اردوغان درباره نزدیکی به امریکا در مورد ایران، قابلیت اجرایی ندارد چرا که بی اعتمادی میان ایران و امریکا بالاست. شاید تصور شود که رابطه روسیه، چین، ترکیه و ایران قدرتمند است این در حالی است که رابطه پیچیده روسیه و ترکیه نشان می‌دهد که بنیان این رابطه متزلزل است".
منبع: روزنو
خبر های مرتبط
خبر های مرتبط
