غلامعلی رجایی: نامزد نظامی شانس ندارد

رویداد۲۴این روز‌ها ظاهرا جریان اصول‌گرا تمایل زیادی به حضور چهره نظامی در انتخابات ۱۴۰۰ نشان داده است. برخی شخصیت‌های این جریان از جمله محسن رفیقدوست از فرماندهان سابق سپاه پاسداران از کاندیداتوری چهره‌های نظامی در انتخابات ریاست جمهوری دفاع کرد. او معتقد است یک رئیس جمهور نظامی می‌تواند عنان کار‌ها در شرایط فعلی را به دست بگیرد.

 

در این میان هرچه به انتخابات ریاست جمهوری سیزدهم نزدیک می‌شویم، علاوه بر گمانه‌زنی‌ها صحبت‌های تحلیل‌گران هم بیشتر و صریح‌تر از قبل عنوان می‌شود. موضوع بر سر رئیس‌جمهور شدن یک «نظامی» است؛ مسئله‌ای که موافقان و مخالفان آن در مقابل هم صف کشیده‌اند. تاکنون سردار حسین دهقان، وزیر سابق دفاع در دولت دهم، از فرماندهان سپاه پاسداران و مشاور رهبرمعظم انقلاب گفته است که در انتخابات ریاست جمهوری ۱۴۰۰ نامزد خواهد شد. پیش از این رسانه‌ها از او به عنوان یکی از نامزد‌های احتمالی انتخابات سال آینده نام برده بودند. از دیگر سو چرایی عدم پذیرش نظامی‌ها از طرف مردم در جایگاه ریاست جمهوری و خارج از مسئولیت‌شان؛ سؤالی است که شاید پاسخ آن را بتوان در ادوار مختلف انتخابات ریاست جمهوری و تعداد آرای این قشر از کاندیدا‌ها جست‌وجو کرد.

 

در ارتباط با این موضوع و این سوال که چرا اصول‌گرا‌ها به مطرح کردن چهره نظامی در انتخابات اصرار دارند، غلامعلی رجایی، فعال سیاسی اصلاح‌طلب به «همدلی» می‌گوید: «من با این سوال موافق نیستم. چون جریان اصول‌گرا هنوز به نتیجه قطعی نرسیده است که چنین گزینه‌ای را مطرح کند؛ یا بهتر است بگویم که من اطلاعی ندارم که جناح‌های سیاسی اصول‌گرا که احزاب مختلفی را شامل می‌شوند، به گزینه نظامی رسیده باشند. البته یکی از گزینه‌های متصورشان نظامی است.»

او ادامه می‌دهد: «تا جایی که بنده مطلع هستم کسانی مانند قالیباف به این قضیه ورود نمی‌کنند و توصیه شده که در پارلمان بماند. اما در مجموع هر دو جناح به جمع‌بندی درباره اصل قضیه که چه کاندیدا‌هایی را معرفی کنند، نرسیده‌اند چه برسد به این‌که حالا بخواهند جنس این گزینه را تعیین کنند که دانشگاهی باشد یا نظامی.»

رجایی می‌افزاید: «اگر گزینه نظامی باشد من فکر می‌کنم هر دو جناح چه اصول‌گرا و چه اصلاح‌طلب و چه اعتدالیون ضرر خواهند کرد. ضرری که خواهند کرد این است که آسیب ناشی از این گرایش تاثیری در سابقه رای مردم دارد. در این چند دوره ثابت شده که مردم گزینه‌های شهری را بیشتر می‌پسندند تا گزینه‌های نظامی را. مشخص است که گزینه‌هایی که در این دوره وارد رقابت می‌شوند که البته آزاد هستند و می‌توانند ثبت نام کنند، شانسی ندارند.»

این فعال سیاسی ادامه می‌دهد: «اگر هم کسی این‌ها را معرفی کند، ریسک بسیار بالایی کرده است؛ چرا که جامعه فعلی ما آمادگی پذیرش چنین افرادی را ندارد. اگر چنین خطایی به ویژه از طرف جناح اصول‌گرا رخ دهد که من مطمئن هستم که چنین گزینه‌ای ندارند، حتما در نتیجه انتخابات و میزان گرایش مردم به صندوق رای تاثیر خواهد گذاشت. من به دوستان نظامی که می‌خواهند بیایند توصیه‌ام این است که وارد این عرصه نشوند و اجازه ندهند که حضورشان تاثیر منفی بر حضور منفی بر صندوق‌های رای داشته باشد. در واقع حضور نظامیان می‌تواند تاثیر منفی بر میزان مشارکت مردم داشته باشد.»

او معتقد است: «یکی از دلایل اصولی که در زمینه ممنوعیت دخالت نظامیان در سیاست وجود دارد، تفاوت دو حوزه سیاسی و نظامی و لزوم تجربه و تخصص برای به عهده گرفتن مسئولیت در این دو حوزه است. این دو عرصه هرکدام ویژگی‌ها و پیچیدگی‌های خاص خود را دارد و تداخل این دو حوزه منطقی به نظر نمی‌رسد. همچنان که نظامیان هیچ گاه قبول نخواهند کرد که یک سیاستمدار بدون تجربه نظامی به فرماندهی انتخاب شود، سیاستمداران نیز نمی‌پذیرند نظامیان بی‌محابا و با اتکا به ابزار‌های خاص خود پا به عرصه سیاست بگذارند.»

 

رجایی در پاسخ به این سوال که چه دلایلی باعث شده کشور و عرصه سیاست به سمت مطرح شدن گزینه نظامی برای ریاست جمهوری پیش برود، می‌گوید: «کشور به این سمت نکشیده شده، بلکه این جناح‌ها هستند که به این موضوع فکر می‌کنند. هر چند من معتقدم که جناح‌ها چنین ریسکی نخواهند. تاکنون گزینه‌های نظامی به صورت انفرادی در همه ادوار بوده‌اند. به ویژه آقای محسن رضایی پیشاپیش در چند دوره شرکت کرده است، یک دوره هم که انصراف داد و قالیباف هم که در دو انتخابات سال ۸۴ و ۹۲ از رقبای خود شکست خورده بود، در سال ۹۶ نیز کاندیدای ریاست‌جمهوری شد، اما در نهایت به نفع ابراهیم رئیسی انصراف داد و حالا هم که آقای دهقان می‌آیند.»

 

او با اشاره به عدم استقبال مردم و جامعه از گزینه نظامی اضافه می‌کند: «من فکر می‌کنم که حتی انتخابات برای ۱۴۰۴ هم گزینه نظامی مطرح شده باشد. اما این‌که چرا از گزینه نظامی استقبال می‌شود، فقط در ایران نیست. چون این موضوع بیشتر حالت کودتا دارد یا در یک شرایط بدی که کشور دنبال یک منجی می‌گردد که کشور را از تفرق نیرو‌ها جمع کند.» رجایی توضیح می‌دهد: «اما در ایران چنین شرایطی وجود ندارد. با وجود رهبری، پارلمان و احزاب تصورش هم تصور باطلی است. من فکر می‌کنم تا چندین دوره آینده هیچ شانسی برای هیچ گزینه نظامی وجود نخواهد داشت.

 

به طور کلی روش و نوع نگاه یک نظامی نمی‌تواند در عرصه سیاسی کارگشا باشد. نگاه نظامیان مبتنی بر رابطه فرمانده و فرمانبردار و یک نظام سلسله مراتبی دستوری است. این در حالی است که سیاست فضای متکثر دارد و سیاستمدار برای پیشبرد امور باید ده‌ها فاکتور و مسئله را در نظر بگیرد و صرفا نمی‌تواند با دستور، کار‌ها را به پیش ببرد.»

 

این فعال سیاسی می‌گوید: «مصوبه مجمع با توجه به در پیش بودن انتخابات البته مطرح حضور چهره‌های نظامی در رقابت‌های جناحی و انتخاباتی، مهم و قابل توجه است. این اهمیت زمانی بیشتر می‌شود که بدانیم تدوین سیاست‌های کلی نظام از جمله اختیارات رهبری است که ایشان نیز این مسئله را به مجمع تشخیص مصلحت واگذار کرده است. از این‌رو تاکید بر چنین مسئله‌ای نشان می‌دهد که در سطوح عالی تصمیم‌گیری در کشور درباره ضرورت مداخله نکردن نیرو‌های مسلح در سیاست، اجماع وجود دارد.» رجایی در پاسخ به این سوال که نتیجه انتخابات آمریکا چه تاثیری می‌تواند در انتخابات ۱۴۰۰ داشته باشد، توضیح می‌دهد: «انتخابات ایران متاثر از انتخابات آمریکا نخواهد بود. من تصورم این است که با وجود احتمال مشارکت پایین مردم، اما حتما یکی از گزینه‌های دو جناح اصول‌گرا یا اصلاح‌طلب رای خواهد آورد. اما باید منتظر شرایط روز‌های پیش و ماه‌های آینده باشیم تا بتوانیم قضاوت درست‌تر داشته باشیم و ببینیم شانس و توفیق کدام جناح در جلب رای مردم بیشتر است. هنوز برای قضاوت زود است.»

 

منبع: روزنامه همدلی