پشت پرده فعالیت زیرزمینی تولید شترمرغ در ملایر

رویداد ۲۴ یک پرورش دهنده شترمرغ که از سال ۹۲ کارش را با پرورش ۱۰ تا ۱۵ قطعه جوجه آغاز کرده، معتقد است: برای شروع هر کاری کافی است قدم اول را برداری، آن وقت است که بقیه شرایط در مسیر رشد و توسعه کار قرار می گیرد، به محض بالا آمدن دیوارهای مزرعه ۱۰ تا ۱۵ قطعه جوجه از تهران خریداری کرده و وارد فاز پرواری شدیم.

حسین مرادی  با بیان اینکه این واحد پرورش دهنده شترمرغ در ۳۰ کیلومتری جاده ملایر-آورزمان در زمینی به مساحت ۲۲ هزار متر مربع واقع شده است، اظهار می کند: از اواخر سال ۹۲ شرکت آغاز به کار کرد و در سال ۹۳ موفق به اخذ پروانه بهره برداری با ظرفیت ۳۶ قطعه مولد و ۵۰۰ قطعه پرواری شدیم و پس از اجرایی شدن فاز اول یعنی پرورش شترمرغ به صورت پرواری، در سال ۹۴ وارد فاز دوم یعنی پرورش مولد شده و به منظور خرید دستگاه های جوجه کشی از بانک توسعه تعاون تسهیلات گرفتیم. 

علت فعالیت زیرزمینی بسیاری از پرورش دهندگان

او می گوید: بسیاری از جوانان با مراجعه به ما فقط علاقمندی به شترمرغ را علت ورود به کار عنوان می کنند اما علاقه به تنهایی کافی نیست و توصیه ما این است که قبل از اخذ مجوزهای لازم، به صورت سنتی ۲۰ تا ۳۰ قطعه جوجه را در مدت زمان آزمایشی یک ساله پرورش دهند تا با شرایط کار آشنا شده و تجربیات لازم در این زمینه را کسب کنند و پس از آن حتما با اخذ مجوزهای لازم و پروانه بهره برداری کار خود را در فاز صنعتی ادامه دهند. چه بسا بسیاری از پرورش دهندگان در سطح استان همدان بدون اخذ مجوزهای لازم از جهادکشاورزی و اداره دامپزشکی به صورت گسترده شروع به کار کرده و پس از صرف هزینه های بسیار، به علت نداشتن مجوز تخریب شدند.

کار کردن در فاز پرواری در سال اول توصیه دیگری است که مرادی برای پرورش دهندگان تازه کار ارائه می کند و یادآور می شود: توصیه نمی کنم که قشر جوان و تازه کار از همان ابتدا وارد فاز پرورش مولد شوند و اگر در سال اول شروع کار خود از مشاوره و پشتیبانی مزرعه هایی که چند سال است در این زمینه فعالیت دارند، استفاده کنند موفق تر خواهند بود.

دلایل ورشکسته شدن جوانان

او معتقد است یکی از دلایل ورشکسته شدن بسیاری از جوانان پس از ورود به کار پرورش شترمرغ، نداشتن تخصص و مهارت کافی در این زمینه است که خود نیازمند برگزاری کلاس های آموزشی لازم از سمت جهادکشاورزی و یا آموزشگاه های فنی و حرفه ای است، از طرف دیگر پروسه طولانی و سخت کسب مجوز و پروانه های بهره برداری سبب شده بسیاری از افراد بدون اخذ مجوزهای لازم و به صورت زیرزمینی این حرفه را ادامه دهند که در آینده ممکن است با مشکل مواجه شده ومتحمل خسارت های مالی بالایی شوند.

او در ادامه مطرح می کند: شترمرغ از زمانی که سر از تخم بیرون می آورد تا سه ماهگی جوجه محسوب شده و پس از آن تا ۱۴ ماهگی وارد مرحله پرواری می شود. باید گفت مزرعه ای موفق است که شترمرغ پرواری آن تا ۷ تا ۸ ماهگی به وزن ایده آل برای کشتار برسد.

او که حالا به یک تولیدکننده جوجه شترمرغ تبدیل شده و با اشتغالزایی ۱۲ نفر به طور مستقیم و بیش از ۵۰ نفر به طور غیرمستقیم، جوجه مزارع پرورش دهنده شترمرغ در استان های آذربایجان، اردبیل و استان های جنوبی را تامین می کند، ادامه می دهد: برخی از شترمرغ های مزرعه پس از رسیدن به سن ۸ ماهگی که از نظر فیزیکی و جسته مناسب بوده، به عنوان پیش مولد انتخاب و پس از دو سال آماده تولید مثل شده و بقیه کشتار می شوند. عمر اقتصادی مولدها ۱۰ سال است و پس از آن از چرخه تولید مثل خارج شده و مولدهای جدید جایگزین می شوند.

تولید سالانه بیش از ۲۴۰۰ جوجه شترمرغ 

مرادی  مطرح می کند: این مزرعه در حال حاضر بیش از ۱۰۰ قطعه پرنده مولد نگهداری می کند که با تخم گذاری بیش از دو سوم آنها، سالانه ۲۴۰۰ تا ۲۵۰۰ قطعه جوجه در این مزرعه پرورش می یابد. شترمرغ به علت بازدهی بالایی که نسبت به دام های دیگری مانند گاو و گوسفند دارد، بدون چون و چرا دام آینده کشور است.

او به دوره کوتاه مدت پروار این پرنده اشاره می کند و می گوید: پروار جوجه شترمرغ با وزنی معادل یک کیلو و ۳۰۰ تا ۴۰۰ گرم از زمان تولد، اگر مطابق با رعایت اصول اولیه و استانداردهای لازم باشد، پس از ۷ تا ۸ ماه به ۹۰ تا ۱۰۰ کیلوگرم رسیده و آماده کشتار می شود.

این پرورش دهنده شترمرغ با بیان اینکه تخم های این پرندگان که نطفه دار هستند، اگر وزن ایده آل یعنی وزنی معادل یک کیلو و ۱۰۰ گرم به بالا داشته باشند، وارد دستگاه جوجه کشی می شوند، ادامه می دهد: تخم های نطفه دار پس از گذشت ۳۹ روز در دستگاه جوجه کشی، به منظور شکستن پوسته وارد دستگاه هچر شده و سر از تخم در می آورند. تخم های بدون نطفه نیز برای مصارف خوراکی در سطح استان به فروش می رسند.

مرادی از مصرف ۱۵۰۰ تا ۱۷۰۰ کیلوگرم خوراک به صورت روزانه توسط این پرنده از بدو تولد تا زمان کشتار خبر می دهد و می گوید: اگر جیره غذایی طبق برنامه باشد، پرورش این پرنده توجیه اقتصادی خواهد داشت. باید به جوانان علاقمند که می خواهند به عنوان شغل اصلی خود وارد این حرفه شوند، بگویم که پرورش کمتر از ۴۰ تا۵۰ قطعه جوجه برای شروع کار توجیه اقتصادی ندارد.

نبود کشتارگاه تخصصی شترمرغ؛ یکی از مشکلات اساسی پرورش دهندگان

مدیرعامل یک شرکت تعاونی پرورش شترمرغ در ملایر نبود کشتارگاه تخصصی شترمرغ را یکی از اساسی ترین مشکلات این حوزه عنوان و خاطرنشان می کند: در حال حاضر ما برای کشتار از کشتارگاه های دام استفاده می کنیم، البته خبرهایی از تاسیس یک کشتارگاه شترمرغ در شهرستان فامنین شنیدم که برای ما به علت هزینه های بالای حمل و نقل و تلفات ناشی از آن، صرفه اقتصادی نخواهد داشت، با توجه به اینکه شترمرغ پرنده ای وحشی است و جابه جایی آن نیازمند اخذ مجوزهای لازم است و با ضوابط خاصی انجام می شود.

چرم هایی که دور ریخته می شوند

مرادی نبود صنایع تبدیلی لازم در کشور به منظور استفاده از پوست شترمرغ که یکی از بهترین چرم ها برای تولید کیف و کفش است را یکی دیگر از مشکلات این حرفه مطرح می کند و ادامه می دهد: متاسفانه مزرعه ما جایی برای نگهداری پوست شترمرغ ها پس از کشتار ندارد و از طرف دیگر به علت نبود خریدار که خود به خاطر نداشتن صنایع تبدیلی پوست این حیوان است، پوست این پرنده با وجود تجارت پر سودی که دارد، دور ریخته می شود.

این پرورش دهنده شترمرغ افزایش سرسام آور قیمت نهاده های دامی را یکی دیگر از مشکلات این حرفه برمی شمرد و می گوید: خوراک اصلی شترمرغ یونجه، سبوس گندم، جو، سویا، ذرت و یکسری مکمل هاست که به مقدار لازم در اختیار دامداران قرار نمی گیرد و از طرف دیگر افزایش سرسام آور این نهاده ها، پرورش دهندگان دام را با مشکل جدی مواجه کرده است.

مرادی در پایان به تاثیر شیوع بیماری کرونا بر همه کسب و کارها اشاره و اظهار می کند: شیوع بیماری کرونا طی چند ماه اخیر سدی در برابر توسعه تمامی کسب و کارها ایجاد کرده اما باید شرایط کنونی را حفظ کنیم و عقب نکشیم. من اطمینان دارم پس از تمام شدن این بیماری ما شاهد جهشی روبه جلو در تمامی کسب و کارها در کشورمان خواهیم بود. 

شترمرغ نوعی پرنده بی‌پرواز بومی آفریقا و نشخوارکننده از راسته شترمرغ‌سانان است. گونه های مختلف این پرنده شامل شترمرغ جنوبی، شترمرغ شمال آفریقا، شترمرغ ماسائی، شترمرغ عربی و شترمرغ سومالی است. 

تخم گذاری شترمرغ ها در فصل بهار و به صورت یک روز در میان انجام می پذیرد. شترمرغ ها در هر دوره تخم گذاری بین ۱۴ تا ۲۱ تخم می گذارند، تخم این پرنده که در واقع  بزرگ‌ترین پرنده زنده دنیاست، از هر پرنده زنده دیگری بزرگتر است. به طور میانگین تخم شترمرغ ۱۵ سانتی متر طول دارد و وزن آن به بیش از ۱.۵ کیلوگرم می رسد. 

شترمرغ می تواند با سرعتی حدود ۷۰ کیلومتر بر ساعت که بالاترین سرعت زمینی در میان تمام پرندگان است را بدود. پاهای قوی شترمرغ تنها به منظور سریع دویدن تکامل نیافته اند بلکه در هنگام دفاع از خود نیز این پاها نقش یک نیزه بسیار موثر را ایفا می کنند. هنگامی که شترمرغ توسط یک شکارچی مانند شیر یا یوزپلنگ مورد حمله قرار می گیرد، یک ضربه توسط این پاها می تواند منجر به مرگ شکارچی شود.

وزن شترمرغ‌ها معمولاً بین ۶۳ تا ۱۴۵ کیلوگرم است و جوجه‌های شترمرغ با رنگ حنایی در نخستین سال زندگی، در هر ماه ۲۵ سانتی‌متر رشد می‌کنند. عمر طبیعی شتر مرغ طولانی است و در حدود ۴۰ تا ۵۰ سال است اما عمر اقتصادی پرورش شتر مرغ ۱۰ سال بیشتر نیست. سن کشتار شتر مرغ برای تولید گوشت و پوست از ۱۰ تا ۱۴ ماهگی و میانگین بلوغ جنسی نر و ماده در حدود ۳۰ ماه است. شترمرغ با رشد سریعی که دارد، پس از سن هشت تا ۱۰ ماهگی قابل کشتار است.

این دام به علت سازگاری با محیط زیست و آب و هوای متفاوت از نظر نگهداری، کم هزینه‌ترین جایگاه را به خود اختصاص داده‌ است. با حصارکشی روی زمین‌های خاکی و ایجاد سایه‌بان، می‌توان از شترمرغ نگهداری کرد. 

منبع: ایسنا