آیا نظامیان کاندیداتوری به هر قیمتی را به جان می‌خرند؟
رویداد۲۴ سیزدهمین رئیس جمهور ایران قرار است روز جمعه ۲۸ خرداد سال آینده انتخاب شود. اما هنوز هیچ شور و حرارت انتخاباتی در جامعه ایجاد نشده است. به عقیده برخی فعالان سیاسی ممکن است انتخابات ۱۴۰۰ نیز مشابه آنچه در اسفند ۹۸ برگزار شد با کاهش مشارکت مردم همراه شود. موضوعی که به باورعده‌ای می‌تواند منجر به پیروزی کسانی گردد که در یک انتخابات رقابتی و پرشور هیچ گاه شانسی برای خود قائل نیستند.
در این میان، نظامیان جزو کسانی هستند که شاید بتوانند شانس بالاتری برای رسیدن به صندلی ریاست جمهوری داشته باشند. هرچند پیش از انتخابات ریاست جمهوری آمریکا ذهنیتی دست کم در میان بخشی از سیاسیون ایجاد شده بود که چنانچه ترامپ مجدد در کاخ سفید ماندگار شد، در ایران نیز نیازمند کاندیدایی نظامی خواهیم بود، اما با روی کار آمدن بایدن و شکست ترامپ چنین مسأله‌ای دیگر معنا پیدا نکرد.
پیداست که محاسبات برخی گروه‌های سیاسی با نتیجه غیرمنتظره انتخابات در آمریکا بر هم خورد؛ به نحوی که حتی صداوسیما نیز تا چند هفته مشتاق تغییر نتیجه انتخابات ایالات متحده آمریکا بود!
واکنش‌ها به کاندیداتوری نظامیان
اما سرانجام با اندکی وقفه، مسأله کاندیداتوری نظامیان بازهم با اعلام رسمی و البته پیش از موعد مقرر سردار دهقان برای کاندیداتوری جدی‌تر از گذشته مطرح شد که با قرار دادن نام دیگر نظامیان در کنار او، می‌توان گفت تاکنون ۶ تن از نظامیان با لباس نظامی و یا سابقه نظامی گری برای انتخابات آتی ریاست جمهوری اعلام آمادگی کرده اند.
اعلام کاندیداتوری چهره‌های نظامی یکی پس از دیگری در حالی صورت می‌گیرد که واکنش‌های زیادی نسبت به اصل مسأله یعنی «چرایی کاندیداتوری یک نظامی» در میان افکار عمومی ایجاد شده است. برخی آن را در تضاد با نظر حضرت امام دانسته و بعضی دیگر نیز با استدلال‌های خاص خود، این موضوع را خالی از اشکال می‌دانند.
رئیس جمهور نظامی به معنای حاکم کردن یک نهاد نظامی بر سرنوشت کشور و ملت است.
اما بهزاد نبوی، از فعالان سیاسی کهنه کار جریان اصلاح طلب در گفت و گویی نظر دیگری دارد.
او در این رابطه گفت: کاندیدا شدن یک فرد نظامی که طبق قانون اساسی اگر نامزد ریاست جمهوری شود، باید از سمت نظامی خود استعفا دهد و یا کاندیداتوری یک نظامی سابق را بلااشکال می‌دانم.
وی افزود: آنچه اشکال دارد این است که یک فرد نظامی در ارتباط با یک تشکیلات نظامی یا از طرف یک نیروی نظامی در حالی که ارتباط غیر رسمی خود را با چنین نیرو‌هایی دارد و با برنامه ریزی آن‌ها نامزد شده است، کاندیدای ریاست جمهوری شود، ولو استعفای تشریفاتی داده باشد. این به معنای حاکم کردن آن نهاد نظامی بر سرنوشت کشور و ملت است. با رئیس جمهور شدن چنین فردی عملا آن نهاد نظامی اداره کننده کشور خواهد شد.
این فعال سیاسی اصلاح طلب ادامه داد: این نوع نامزدی عملا نوعی کودتای نظامی به روش مسالمت آمیز خواهد بود. بدین معنا که نظامیان دیگر تانک و زره پوش در خیابان‌ها نمی‌ریزند و به ظاهر یک نهاد نظامی از طریق صندوق رای اداره کشور را بر عهده می‌گیرد و این مسأله برای کشور و ملت و نظام خطرناک است.
از سوی دیگر، آیت الله سیدحسین موسوی تبریزی دادستان کل در سال‌های ابتدایی انقلاب و رئیس پیشین خانه احزاب گفت: «وصیت نامه حضرت امام هنوز موجود است و ایشان بسیار روشن فرموده اند که نظامیان در حوزه سیاست و سیاست بازی ورود نکنند. هر انسانی می‌تواند سیاسی باشد و این حق اوست؛ ولی دخالت در سیاست با کار نظامی، امنیتی و حفاظتی داشتن اوضاع کشور را برهم می‌ریزد.»
امام درک درستی درباره نهی نظامیان از ورود به سیاست داشتند
وی افزود: امام در آن شرایط حساس در وصیتنامه خود، این موضوع را آورده است. ایشان درک درستی از ضرر‌هایی که این مسأله برای جامعه اسلامی دارد، داشته است. بسیار مهم است کسانی که خود را مطیع نظرات و دیدگاه‌های حضرت امام می‌دانند به وصیت نامه ایشان عمل کنند. اگر به عین وصیت نامه امام عمل شود، بسیاری از مسائل ما نه تنها در قبال نظامیان بلکه در رابطه با مسائل دیگر نیز حل خواهد شد.
این اظهارات در حالی مطرح می‌شود که برخی نظامیان پیشین و فعلی در گفتگو‌های خود نظرات مختلفی مطرح کرده اند. برای نمونه، محسن رفیق دوست از فرماندهان پیشین سپاه به خبرآنلاین گفته است: «الان دلار ۲۶ هزار تومان شده است (امروز به ۲۹ هزارتومان رسید)، شاید اگر یک نظامی بیاید و با قدرت بتواند به مرکب عنان گسیخته سرکش افسار بزند بتواند مردم را از این وضع نجات دهد.»
بیشتر بخوانید: آیا علی لاریجانی کاندیدای حزب اعتدال و توسعه در انتخابات ۱۴۰۰ است؟
انتقاد جواد امام از کاندیداتوری نظامیان: دخالت مستقیم در سیاست است
جواد امام دبیرکل مجمع ایثارگران در همین خصوص گفت: متأسفانه ما اتفاقاتی را در کشور شاهد هستیم که هیچ جای دنیا نظیر ندارد. یعنی با اینکه منع قائل شدند برای حضور نظامیان در عرصه سیاست، اما می‌بینیم که آن‌ها در حالی که هنوز بر سرکار خود هستند بحث‌های انتخاباتی می‌کنند و فعالیت‌های خود را انجام می‌دهند. مشابه همین افرادی که تاکنون برای کاندیداتوری اعلام آمادگی کرده اند یا خواهند کرد.
تصور حل مسائل اقتصادی با توسل به زور
تصور اینکه، یک نظامی بتواند مسائل اقتصادی کشور را با توسل به زور حل کند از سوی برخی فعالان سیاسی مطرح می‌شود. به نحوی که حتی احمد زیدآبادی با عقایدی متفاوت اخیرا در مناظره‌ای گفته است که «هر کسی در ایران در مقام ریاست‌جمهوری قرار بگیرد، اگر حمایت نظامی‌ها را نداشته باشد، هیچ‌کاری نمی‌تواند انجام دهد. یعنی مجموعه تلاش او صرف خنثی‌سازی می‌شود. باید به این مسئله توجه داشت که سپاه یک موقعیت اقتصادی و سیاسی پیدا کرده، وارد مسائل امنیتی شده و قدرت نظامی هم تقریبا داشته است، من با این فکر مخالفم که اگر این قدرت از پشت اعمال شود خیلی بهتر است تا از رو.» او با این حرف به نوعی موافقت خود را با کاندیداتوری یک نظامی اعلام داشته است.
افتخار ما این است که در جنگ هم دولت را به نظامیان ندادیم
اما مصطفی تاجزاده در این رابطه گفته است: «افتخار ما این است که در جنگ هم دولت را به نظامیان ندادیم... یعنی امام نداد. آن وقت در صلح بدهیم؟ آنهم در دوره‌ای که کشور را خطری امنیتی تهدید نمی‌کند و بزرگ‌ترین مشکل جامعه ما اقتصاد است؟ خوب می‌دانیم که نظامیان در هر زمینه‌ای که تخصص داشته باشند در اینجا حرف اول را نمی‌زنند.»
مصطفی معین نیز که خود یک دوره کاندیدای ریاست جمهوری بوده، در این رابطه گفت: «گزینه نظامی در جامعه جدید و جهان امروز پاسخ لازم و کافی را نمی‌دهد، اگر هم در کوتاه مدت جواب دهد، مقبولیت مردمی نیاز دارد و دیر یا زود با مشکل مواجه می‌شود و هزینه‌هایی هم خواهد داشت».
رئیس جمهور نظامی به معنی قحط الرجال است
علی مطهری از چهره‌های اصولگرا که به گرفتن مواضع صریح شهرت دارد هم در این باره اظهار داشته است: «من فکر نمی‌کنم ریاست‌جمهوری نظامیان مورد اقبال مردم قرار بگیرد. به نظرم مردم هم از این موضوع استقبال نمی‌کنند. دلیلش روشن است؛ یک نظامی کارش نظامی‌گری است، کارش ورود در عالم سیاست نیست. هرکسی باید کار خود را انجام دهد. تداخل مسئولیت‌ها در یکدیگر به صلاح کشور نیست.»
نائب رئیس مجلس دهم افزود: «اینکه ما یک رئیس جمهور نظامی داشته باشیم به معنی قحط الرجال است و اینکه ما نیروی غیرنظامی در حد ریاست جمهوری نداریم و مجبور شده‌ایم از میان نظامی‌ها رئیس جمهور انتخاب کنیم. این به صلاح کشور نیست. نظامی‌ها باید کار خود را انجام دهند و همانطور که امام (ره) فرمودند آن‌ها نباید وارد سیاست شوند، چون این کار باعث اختلاف در میان نیرو‌های مسلح می‌شود؛ همانطور که از ورود به اقتصاد منع شده‌اند. به طور کلی نظامی‌ها باید از ورود به سیاست و اقتصاد به معنی بنگاه‌داری پرهیز کنند.»
نظامیان نباید در مسائلی که در آن تخصص ندارند، ورود کنند
محمدجواد حق شناس نیز در این رابطه گفت: «نظامیان نباید در مسائلی که در آن تخصص ندارند، ورود کنند. اگر نظامیان در دفاع از تمامیت ارضی و استقلال کشور فعالیت کنند، آسیبی به کشور نخواهد رسید. در هیچ زمانی ما تجربه مثبت و روشنی را از حضور نظامیان در عرصه نظامی نداشته‌ایم و شاید به ندرت وجود داشته باشد که نظامیان در عرصه اجرائی موفق عمل کرده باشند.»
از سوی دیگر رسول منتجب نیا گفته است: «طرح این موضوع ضربه سنگینی است و باعث ناامیدی مردم می‌شود. من از افرادی که این موضوع را مطرح می‌کنند تعجب می‌کنم که آیا به تبعات آن فکر نمی‌کنند که این موضوع فقط کمک کردن به دشمن است! مگر ما تاکنون کاندیدای نظامی نداشتیم؟ محسن رضایی و قالیباف افراد نظامی بودند و استقبال مردم به آن‌ها را هم دیدیم.»
تب تند مخالفت با کاندیداتوری نظامیان در میان برخی اصولگرایان
بادامچیان، دبیرکل حزب موتلفه اسلامی نیز اخیرا درخصوص واکنش مردم نسبت به یک گزینه نظامی در انتخابات گفت: «تجربه نشان داده است که مردم در سال‌های گذشته به دو گروه رای ندادند، گروه اول نظامیان و گروه دوم افرادی که در وزارت اطلاعات خدمت کردند.»
مخالفت سردار سلیمانی با کاندیداتوری نظامیان: نیازی نیست سربازی، پُست سربازی خود را رها کند
حاج علی اکبری امام جمعه موقت تهران نیز در یکی از خطبه‌های خود در این باره گفته بود: «دوستی می‌گفت که در جلسه‌ای به حاج قاسم سلیمانی گفتم که شرایط و مقبولیت اجتماعی شما ایجاب می‌کند که برای انتخابات ریاست جمهوری نامزد شوید، پاسخ داده بودند که من نامزد گلوله و شهادت هستم و در این جبهه‌ها سال هاست که به دنبال قاتل خود می‌گردم.»
حال باید دید علیرغم وصیت نامه حضرت امام و نهی صریح نظامیان از سوی ایشان، انتقادات گسترده فعالین سیاسی و همچنین روحیه سرداران بزرگی، چون شهید قاسم سلیمانی، آیا باز هم نظامیان «کاندیداتوری به هر قیمتی» را به جان می‌خرند و حضور در پاستور را به حفاظت از کشور و مرز‌های آن ترجیح خواهند داد، یا اینکه عرصه را به «رجال سیاسی» می‌سپارند؟
