گزارش قتل خاشقچی با هدف کنار زدن محمد بن سلمان/ بایدن به دنبال حل و فصل پرونده ایران یا مجازات عربستان؟

رویداد۲۴  روزنامه اماراتی العرب چاپ لندن با اشاره به گزارش سی آی ای درباره قتل خاشقچی، روزنامه نگار سعودی در کنسولگری عربستان در استانبول ترکیه، به تحلیل تحولات اخیر در روابط واشنگتن و ریاض پرداخته و آن را بی ارتباط با مسئله پرونده هسته ای ایران ندانسته است.

آژانس اطلاعات مرکزی آمریکا، سیا در نهایت گزارش قتل خاشقچی که در دولت ترامپ تهیه شده بود را منتشر کرد. این گزارش یک روز پس از تماس تلفنی دیرهنگام جو بایدن رئیس جمهور آمریکا با ملک سلمان پادشاه عربستان سعودی منتشر شد. تماس تلفنی و انتشار این گزارش، دو اقدامی است که ناظران سیاسی آن را مهم و دارای پیام های قابل توجهی برای عربستان سعودی و منطقه ارزیابی می‌کنند.

حمله رسانه‌ای و سیاسی استثنایی آمریکا علیه عربستان

العرب می‌نویسد: گزارش منتشر شده از سوی سازمان اطلاعات جاسوسی آمریکا نشان می‌دهد که ولی عهد سعودی با طرح ربایش و یا قتل خاشقچی، روزنامه نگار سعودی موافقت کرده بود. در پی انتشار این گزارش، سازمان ملل متحد با هدف تحت فشار قرار دادن ریاض، در یک زمان بندی مشخص و از پیش تعیین شده وارد موضوع شده است.

آمریکا حمله سیاسی استثنایی خود علیه عربستان را با انتشار گزارشی که سازمان اطلاعات جاسوسی این کشور آماده کرده و در آن مسئولیت ربایش و یا قتل جمال خاشقچی، روزنامه نگار سعودی را متوجه محمد بن سلمان، ولی عهد سعودی دانسته است، تشدید کرده. وزارت خارجه آمریکا اعلام کرد که به دنبال اعمال مجموعه‌ای از تحریم‌ها علیه عربستان است و اعلام کرد که واشنگتن از ارائه اسلحه به عربستان با هدف جلوگیری از ادامه جنگ یمن ممانعت می‌کند و ایالات متحده مسئولیت دفاع از این کشور را بر عهده خواهد داشت.

بر اساس این گزارش که از سوی دستگاه اطلاعات جاسوسی آمریکا آماده شده و روز جمعه منتشر شد، «محمد بن سلمان» ولیعهد سعودی با عملیات ربایش و قتل جمال خاشقچی، روزنامه نگار سعودی در سال ۲۰۱۸ میلادی در محل کنسولگری عربستان سعودی در شهر استانبول ترکیه موافقت کرده بود. اقدامی که ناظران آن را به برهم خوردن بیشتر روابط میان ریاض و دولت جدید آمریکا تفسیر می‌کنند.

انتشار این گزارش همزمان با یک گام تنش زای دیگر آمریکا با هدف محدود کردن دسترسی عربستان به سلاح به ویژه سلاح‌های دفاعی انجام شد.

در گزارش مربوط به قتل خاشقچی آمده است که، ولی عهد سعودی با نقشه ربایش و یا قتل جمال خاشقچی موافقت کرده و نام ۲۱ نفر از کسانی که در این عملیات و به نیابت از محمد به سلمان دخالت داشتند را نیز منتشر کرده است.

روزنامه واشنگتن پست نیز پیشتر از وجود ادله‌ای در ارتباط با نقش محمد بن سلمان در قتل خاشقچی در اختیار سازمان اطلاعات جاسوسی آمریکا خبر داده بود. در میان این ادله، مکالمه تلفنی محمد بن سلمان با برادرش خالد بن سلمان سفیر سعودی در آمریکا وجود دارد که مورد رصد سی‌آی‌ای قرار گرفته بود. در این مکالمه، محمد بن سلمان به برادرش دستور داده بود که به خاشقچی خبر دهند که برای دریافت مدارک مورد نیاز برای ازدواجش باید به استانبول بیاید.

بایدن به دنبال حل و فصل پرونده ایران یا مجازات عربستان؟

روزنامه العرب در ادامه می‌نویسد که بسیاری از سعودی‌ها بر این باورند که این گزارش برای تحت فشار قرار دادن کشورشان سیاسی شده است و انتشار آن در این زمان خاص به عنوان بخشی از کارزار گسترده دولت بایدن انجام می‌شود که در آن محافل و لابی‌های مختلف آمریکایی که جزو مخالفان حکومت سعودی هستند، دخیلند و این سیاست زدگی به وضوح قابل مشاهده است.

یک تحلیلگر سیاسی سعودی که خواست نامش فاش نشود در گفتگو با روزنامه العرب این سوال را مطرح کرده آیا دولت بایدن به دنبال حل و فصل پرونده ایران است یا مجازات عربستان سعودی؟

بیشتر بخوانید: وحشت در خاندان سعودی/ بایدن معادلات بن سلمان در منطقه را برهم می‌زند؟

با گذشت مدت زمان کمی از آغاز به کار دولت بایدن، مشخص شده است که عربستان سعودی به یکی از اولویت‌های آمریکا تبدیل شده است. تحلیل تلاش‌های استثنایی دولت بایدن در موضوع خاشقچی در شرایطی انجام می‌شود که چندین خبر فاش شده از تلاش واشنگتن برای "برکناری" محمد بن سلمان از، ولی عهدی سعودی حکایت دارد.

دولت بایدن به دنبال کنار زدن محمد به سلمان

گزارش منتشر شده از سوی پنتاگون، نشان می‌دهد که لووید آستون، وزیر دفاع جدید آمریکا به جای صحبت با ولی عهد عربستان سعودی که اکنون مسئولیت روزانه مدیریت دولت عربستان سعودی را دارد، با وزیر دفاع این کشور گفتگو کرده است.

جو بایدن روز چهارشنبه گذشته، در میان سوالات خبرنگاران درباره گزینه‌های رئیس جمهور آمریکا درباره تعامل با ریاض، به گزارش سی آی‌ای درباره خاشقچی اشاره کرده و گفت که این گزارش را دیده است، وی، اما به جزئیات این گزارش اشاره‌ای نکرد.

جین ساکی، سخنگوی کاخ سفید نیز در گفتگو با خبرنگاران گفت که بایدن فقط با ملک سلمان گفتگو خواهد کرد و آمریکا آمادگی انتشار گزارش خاشقچی پس از خروج این گزارش از اسناد طبقه بندی شده را دارد؛ و در حالی که ارتباط بایدن با عربستان سعودی به ملک سلمان، پادشاه این کشور محدود می‌شود دیگر مقام‌های دولت جدید آمریکا نیز در سطوح دیگر با همتایان خود گفتگو کرده‌اند.

میزان حملات دیپلماتیک و رسانه‌ای علیه عربستان سعودی در آمریکا در حالی افزایش پیدا کرده است که ناظران بر این باورند که هدف از این حملات عقب نشینی ریاض در پرونده‌هایی است که دولت جدید در واشنگتن از ابتدا خواستار کسب موفقیت در آن‌ها است، پرونده‌هایی مانند یمن و پرونده هسته‌ای ایران.

هشدار بایدن به ریاض و تهران، جنگ یمن پایان می‌یابد؟

روزنامه نیویورک تایمز در این باره می‌نویسد که احتمالا مکالمه تلفنی بایدن و ملک سلمان سرشار از تعارفات دیپلماتیک بوده است، اما مقام‌های آمریکایی می‌گویند که هدف حقیقی از تماس بایدن با پادشاه سعودی، هشدار به پادشاه عربستان درباره انتشار گزارش خاشقچی بوده است؛ چرا که انتشار این گزارش روابط آمریکا و سعودی را پیچیده خواهد کرد.

تحلیلگران بر این باور هستند که تاخیر در تماس بایدن با ملک سلمان چند هفته پس از پیروزی بایدن در انتخابات آمریکا و همچنین اظهار نظر‌های شدید از سوی مقام‌های مختلف در دولت جدید آمریکا و گزارش‌های رسانه‌ای همگی با هدف عقب راندن عربستان سعودی و عقب نشینی این کشور در مسائل مورد نظر دولت بایدن بوده است.

این تحلیلگران می‌گویند که عربستان سعودی تا الان به اعلام تمایل خود برای همکاری با دولت جدید آمریکا اکتفا کرده است و برای دستیابی به راه حل سیاسی در پرونده یمن اعلام آمادگی کرده. با این حال، این به معنای پذیرفتن وضع موجود نیست، اشاره به اینکه ریاض خروج از یمن را در شرایطی که این موضوع امنیت ملی این کشور را تضمین نکند قبول نخواهد کرد، موضوعی که واشنگتن را به استفاده از کانال‌های پشت پرده خود برای اعمال فشار بر ایران و حوثی‌ها سوق می‌دهد تا امتیازات متقابلی بدهند تا اطمینان حاصل شود که پس از تغییر شرایط فعلی، جنگ دوباره در این کشور شعله ور نخواهد شد.

انتظار نمی‌رود که فشار آمریکا بر روی مسئله هسته‌ای ایران به دلیل حساسیت این پرونده، منجر به دریافت امتیازاتی از طرف عربستان شود، خصوصاً که محمد بن سلمان کسی است که مواضع تندروی سعودی را نسبت به توافق هسته‌ای ایران رهبری می‌کند و خواستار این است که این توافق شامل مفاد بیشتری از جمله محدود کردن نقش ایران در منطقه و دخالت آن در امور داخلی بسیاری از کشور‌ها شود.