نگاهی بر وضعیت املاک شهرداری تهران در سال ۹۹/ تحقق درآمد در حوزه املاک با رویکرد فعلی دشوار است
رویداد۲۴ ،فائزه مومنی: حوزه املاک در شهرداری همیشه یکی از پرحاشیه‌ترین حوزه‌ها بوده و اغلب جنجال‌های اقتصادی وسیاسی مدیریت شهری از آن شروع می‌شود؛ مثل ماجرای املاک نجومی که هنوز هم جزو سوژه‌های داغ رسانه‌ای برای پیگیری است. سند نداشتن املاک شهرداری تهران، واگذاری یا تهاتر املاک در ازای طلب پیمانکاران یا در غالب توافق‌های مختلف با نهاد‌های مختلف، بازپس‌گیری املاک واگذار شده دوره سابق مدیریت شهری و پیش‌بینی تحقق بودجه در سال جاری، از جمله مواردی بود که محمد نادر محمدزاده، رییس سازمان املاک و مستغلات شهرداری تهران درباره آن‌ها توضیحاتی را به خبرنگار رویداد ۲۴ ارائه کرد.
او در پاسخ به پرسشی مبنی بر آخرین وضعیت ثبت سند املاک شهرداری گفت: همان طور که در خبر‌ها اعلام شد سال گذشته تفاهم نامه‌ای با سازمان ثبت اسناد کشور و شهرداری تهران منعقد شد. این تفاهم نامه ۱۳ بند دارد و تقریبا در سه بخش بند‌های آن تقسیم‌بندی می‌شوند.
او ادامه داد: یک بخش تفاهم در جهت صیانت و حفاظت املاک، دیگری در حوزه مستندسازی و تدقیق دارایی‌های شهرداری و سومی تسهیل امور است؛ به این معنی که که مردم می‌توانند از فرایندی که اتفاق می‌افتد بهره‌مند شده، کارهایشان سرعت و دقت بیشتری پیدا کرده و از دوباره کاری‌ها جلوگیری شود.
رییس سازمان املاک و مستغلات شهرداری تهران اضافه کرد: در بخش اول صیانت می‌توانیم بگوییم صددرصد بند‌های تفاهم‌نامه اجرا شده و ما تمام املاک‌مان را در لایه‌های ثبت کشور و استان تهران استقرار داده و تقریبا می‌توانیم مطمئن باشیم هیچ ملک یا دارایی شهرداری که تا به حال شناسایی شده بدون این که بررسی مالکیتی اتفاق بیفتد درباره‌اش تعرض ثبتی نمی‌تواند صورت گیرد.
محمد زاده با بیان اینکه در حوزه مستندسازی و تدقیق کار را شروع کرده و در حال حاضر بخش قابل توجهی از اسنادمان را تک برگی می‌کنیم، تاکید کرد: مهم‌ترین اتفاقی که در این بند و بخش بعدی یعنی حوزه تسهیل امور اتفاق افتاده این است که سامانه‌های شهرداری و سازمان ثبت در حال به روز آوری و امکان گزارش‌گیری از یک دیگر شده‌اند که مهم‌ترین آن سامانه شهرسازی ما و سامانه املاک سازمان ثبت است که این دو سامانه بتوانند همدیگر را بخوانند و اطلاعات را به دست بیاورند و نیاز به کار دستی نباشد.
رییس سازمان املاک و مستغلات شهرداری تهران با بیان اینکه سامانه هر دو سازمان برقرار شده و ما اطلاعات اسناد، املاک و راستی آزمایی‌ها را از درون سامانه دریافت کرده و سازمان ثبت نیز به اطلاعات ما دسترسی دارد؛ تاکید کرد: اقداماتی که در ماه‌های آخر سال ۹۹ انجام می‌دادیم همین برقرار کردن دسترسی به اطلاعات سامانه‌ها بود. امیدواریم در نیمه اول سال و احتمالا در بهار اقداماتی برای ارتباطات ثبتی انجام دهیم؛ برای مثال در نقل و انتقالات دفترخانه‌ها دیگر نیازی به مراجعه شهرداری نباشد مگر اینکه ساختمان دچار مشکل پایان کار یا شهرسازی باشد؛ در غیر این صورت در همان دفترخانه می‌شود به استعلام پاسخ داد و فیش عوارض را صادر کرد.
او اضافه کرد: در حوزه پایان‌کار نیز اقدامات زیادی انجام شده تا بتوانیم نقشه‌ای که به عنوان نقشه پایان کار به شهرداری می‌آید همان بتواند برای صدور صورت مجلس تفکیکی نیز برود و تقریبا کار‌های این سامانه هم تمام شد. تست‌های آزمایش‌اش را ماه‌های آخر سال گرفته و امیدواریم در سال جاری عملیاتی شود.
محمد زاده تاکید کرد: از محاسن این اقدام این است که کار‌های ممیزی شهرداری را تا حد قابل توجهی کاهش می‌دهد چرا که صورت مجلس‌های تفکیکی بعد از استقرار در سامانه ثبت در سامانه شهرداری هم مستقر شده و ما همزمان همان کدی را در ثبت داریم که در شهرسازی یا شهرداری است و به همین دلیل میزان ارتباطات‌مان بالا می‌رود. در مجموع تمام ۱۳ بند توافق‌نامه یا کامل اجرا شده، در حال اجرا است یا مراحل نهایی‌اش برای اجرایی شدن را طی می‌کند و به نظرم اقدام خیلی رو به جلویی بوده و امیدواریم به زودی آخرین گام‌هایمان را برداریم.
رییس سازمان املاک و مستغلات شهرداری تهران گفت: در وضعیت فعلی بخش قابل توجهی از استفاده‌مان را به صورت مستقیم از سامانه یکدیگر می‌کنیم، اما آن‌ها هنوز اتوماتیک نیستند. چند کار موازی نیز در شهرداری انجام دادیم که یکی از آن‌ها فریز کردن املاک در سامانه شهرسازی بود. متاسفانه مواردی وجود داشت که شهرداری بر روی پلاک‌های خود پروانه داده است. یک بازشماری یا ساماندهی بر روی املاک شهرداری در حال انجام است و تیم مفصلی بر روی آن کار می‌کنند. تقریبا ۴۰ درصد کار در سال گذشته انجام شد و امیدواریم با سرعتی که پیدا کرده رشد پیدا کند.
بیشتر بخوانید:ویروس کرونا ماهانه ۱۰۰ میلیارد به حمل و نقل تهران ضرر رساند/ دولت هیچ کمکی نکرد
او با بیان اینکه در سال ۹۸ حدود ۲۰۰۰ پرونده و در سال ۹۹، ۲۴ هزار پرونده بازخوانی شده و در حال حاضر به مرز ۳۰ هزار پرونده خوانده شده رسیده‌ایم، تاکید کرد: امیدواریم این عدد در سال ۱۴۰۰ به پایان برسد و کل بازشماری‌ها انجام شود و اطلاعات تقاطع‌گیری می‌شود و خطاهایمان درمی‌آید. در کل به نظر می‌آید کاری که در حوزه صیانت مستندسازی و تسهیل کار مردم در سال ۹۹ انجام شده در مقایسه با سالهای مشابه کار فوق العاده استثنایی بود و امیدواریم سال ۱۴۰۰ سال ثمردهی نهایی باشد و به نتایج بسیار خوبی در این بخش برسیم کما این که سال ۱۳۹۹ نتیجه‌های قابل قبولی به دست آمد.
افزایش دارایی‌های شهرداری در حوزه املاک
محمد زاده درباره آخرین وضعیت بازپس‌گیری املاک واگذار شده گفت: شهرداری مجموعه‌ای است که بر حسب قوانین، ضوابط و شرایط خاصی که دارد مستمرا به دارایی‌ها و املاک‌اش اضافه می‌شود. بخشی از املاک برای ارائه خدمات به شهروندان است مثل فضای سبز، خیابان، پارکینگ و ... که ممکن است بر حسب نیاز تملک کند. برخی در قبال مطالبات یا توافقات فی‌مابین در اختیارش قرار گرفته و شکل دیگری از دارایی‌ها از طریق سرمایه گذاری‌ها و پروژه‌های مشارکتی به دست می‌آید.
رییس سازمان املاک و مستغلات شهرداری تهران تاکید کرد: پس یکسری فعالیت‌ها سبب ورودی املاک می‌شود و موازی آن خروجی هم دارد. به تبع واحد‌های تجاری، مسکونی و بعضا زمین ممکن است در طرحی نباشند و ضرورتی در مالکیت شهرداری وجود نداشته باشد پس لزوما نباید بماند، چون ماندن املاکی مثل آپارتمان یا تجاری و ... بعضا مفسده‌هایی ایجاد می‌کند و باید مدام در حال تبدیل شدن باشند.
او با بیان اینکه در برنامه سال ۹۹، درآمد ۲ هزار و ۴۰۰ میلیارد تومان برای واگذاری املاک پیش‌بینی شده بود، با اشاره به میزان تهاتر و واگذاری املاک طی سالی که گذشت، تاکید کرد: آنچه که در سامانه ثبت شده است حدود ۲ هزار میلیارد تومان است؛ در واقع املاکی که در سال گذشته امکان فروش برایشان حاصل شده بود و برخی از این املاک چون در تهاتر و با بدهی‌های گذشته مورد استفاده قرار می‌گرفتند مبالغ‌شان متناسب با بدهی ایجاد شده در سالهای گذشته تناظر یک به یک پیدا کرده بود و این ۲ هزار میلیارد تومان ممکن است در واقعیت اگر به روز شده باشد به عدد بالاتری برسد، اما در مجموع عددی در حدود ۲ هزار میلیارد تومان از املاک شهرداری طریق تهاتر یا مزایده واگذار شده است. لازم بذکر است مساحت املاکی که تا پایان سال ۹۹ به دست آوردیم ۱۰ برابر مساحت تهاتر و واگذار شده‌ها بود و در عین حال ارزش ریالی ۵ برابری نیز داشتند.
محمدزاده با بیان اینکه موازی با این اقدام باغ‌های زیادی را تملک کردیم تا به فضای سبز تبدیل شوند، اضافه کرد: مجموع گردش مالی که در سال گذشته در این حوزه وجود داشته به بیش از ۱۲ هزار میلیارد تومان می‌رسد. از این گردش مالی در حدود ۲ هزار میلیارد تومان فروش بوده و مابقی یا تملک شده و یا مربوط به سایر اقداماتی است که شهرداری انجام داده است، در مجموع می‌توان گفت دارایی‌هایمان در این حوزه افزایش یافته است.
رییس سازمان املاک و مستغلات شهر تهران درباره باز پس گیری املاک واگذار شده در دوره مدیریت شهری گذشته با اشاره به لایحه‌ای که شهرداری تهران برای تعیین تکلیف برخی املاک واگذار شده به شورا ارائه داده است، گفت: یک لیست تقریبا ۸ پیوستی موجود بود که در پیوست‌های مختلف وضعیت املاک را مشخص می‌کرد. برخی از این املاک، ملک‌هایی بودند که در لیست تخلیه شهرداری قرار داشتند و برخی دیگر املاکی بودند که شهرداری به صورت مستقیم روی آن نظارت داشت و گزارش آن را به شهرداری داده بود، تعدادی دیگر از این املاک هم که بین ۱۰۰ تا ۱۵۰ مورد بود، ملک‌هایی هستند که شهرداری تشخیص داده کماکان به فعالیت خدماتی و اجتماعی خود در بخش خصوصی ادامه دهند، چون این قابلیت را دارند و شورای شهر درباره آن باید تصمیم بگیرد.
او ادامه داد: در مهر ماه سال گذشته لایحه تقدیم شورای شهر شده و تا پایان سال ۱۳۹۹ مصوبه نهایی را از شورای شهر دریافت نکردیم، اما در حوزه تخلیه تکلیف روشن بود و نیازی به مصوبه شورا نبود و به همین دلیل خوشبختانه املاکی که اقدامی در خصوص آن صورت نگرفته باشد نداریم و همه موارد یا تعیین تکلیف شده و یا اقدام حقوقی برای تخلیه آن صورت گرفته و در نتیجه یا تخلیه شدند یا در شرف تخلیه قرار دارند.
تعیین تکلیف ۳۰۰ ملک شهرداری در سیستم قضایی
محمدزاده اضافه کرد: حدود ۶۰۰ مورد از این املاک را تعیین تکلیف یا تخلیه کردیم، همچنین پرونده حدود ۳۰۰ ملک هم در سیستم قضایی در حال پیگیری است. یک کمیته کاری نیز برای این موضوع در تمامی مناطق تشکیل شده و به صورت مستمر آخرین وضعیت را گزارش می‌دهند و ما ماهانه این گزارش‌ها در حوزه‌های خودمان را رصد می‌کنیم تا متوجه باشیم که در هر حوزه و منطقه تخلیه‌ها به چه نحوی در حال انجام است. همچنین هر سه ماه یکبار گزارش‌ها برای شهردار تهران و مراجع مربوطه ارسال می‌شود.
رییس سازمان املاک و مستغلات شهرداری تهران اضافه کرد: به نظر می‌رسد در سه ماهه اول سال عددمان بسیار رشد خواهد داشت و تقریبا می‌توانیم بگوییم کار عمده املاکی که باید بازپس گیری می‌شدند و تا حالا تعیین تکلیف می‌شدند انجام شده است، مگر این که شورای شهر از لیستی که در اختیارش قرار دارد تصمیم جدیدی بگیرد و به این تعداد اضافه کند. در مجموع در حوزه تخلیه کاری که در یک سال و نیم گذشته صورت گرفته تعیین تکلیف حدود ۶۰۰ مورد بسیار بی‌نظیر و قابل قبول بوده که حدود ۸۰ درصد آن مربوط به سال ۱۳۹۹ است و امیدواریم باقی مانده‌اش طی سه ماهه اول سال ۱۴۰۰ انجام شود.
او در پاسخ به پرسشی مبنی بر پیش‌بینی میزان تحقق درآمد شهرداری در حوزه املاک طی سال جاری گفت: در بودجه سال ۱۴۰۰ عددی که برای فروش املاک پیش بینی شده، ۳ هزار و ۲۰۰ میلیارد تومان است. ما دو بخش دیگر در حوزه املاک داریم که بخش اول در حوزه مشارکت‌ها و املاکی که به صورت پروژه‌های مشارکتی یک‌جا فروخته می‌شوند است و بخش دوم در حوزه مجتمع‌های ایستگاهی که قبل یا بعد از سرمایه گذاری در ایستگاه‌های مترو یا اطراف ایستگاه‌های مترویی واگذار می‌شوند. اما عدد این دو مستقل از ۳ هزار و ۲۰۰ میلیارد تومانی است که ذکر شده است.
محمدزاده تاکید کرد: عدد ۳ هزار و ۲۰۰ میلیارد تومانی متناسب با بودجه شهرداری نسبت به بودجه سال گذشته حدود ۴۰ درصد رشد داشته و اگر با بودجه امسال مقایسه کنیم این عدد عدد غلطی نیست، اما زمانی که مقایسه انجام می‌شود عدد ۲ هزار و ۴۰۰ میلیارد تومان سال ۹۹ نسبت به سال ماقبل تقریبا چهار برابر است.
سرنوشت بازار ملک و مسکن در سال ۱۴۰۰
رییس سازمان املاک و مستغلات شهرداری تهران ادامه داد: اگر با روش فعلی و صرفا از طریق املاک مازاد مسکونی تجاری و بعضا زمین‌هایی که در حوزه‌های خدماتی نیستند قرار باشد درآمدی تحقق پیدا کند، بسیار کار سختی است. خصوصا در ماه‌های آخر سال که با رکود در بازار ملک و مسکن رو به رو بودیم. معتقدم در سال ۱۴۰۰ تغییر جدی در این وضعیت و همچنین موضوع رونق ملک و مسکن وجود نداشته باشد که از جهاتی مثبت و از جهاتی منفی است.
او اضافه کرد: اگر با همان رویکرد بخواهیم نگاه کنیم به نظر من تحقق این بودجه کار بسیار سختی است اما اگر رویکرد شهرداری در دارایی‌هایی که دارد تغییر کند تحقق این بودجه کار سختی نیست. این رویکرد چگونه می‌تواند تغییر کند؟
محمدزاده توضیح داد: ما حدود ۱۵۰۰ ملک در حوزه خدمات اجتماعی، فرهنگی، و ورزشی و موضوعات مشابه خودمان داریم که به صورت مشترک با حوزه‌های زیرمجموعه شهرداری یا زیر نظارت شهرداری در حال اداره شدن هستند که برخی از آن‌ها یعنی نزدیک به دو سوم آن‌ها اگر چه مستقیما در حوزه فعالیت شهرداری قرار ندارد، اما اگر شهرداری دست از حمایت آن‌ها بردارد چرخه فعالیتشان متوقف می‌شود و دیگر این خدمات را در شهر نخواهیم داشت.
رییس سازمان املاک و مستغلات شهرداری تهران با بیان اینکه طبیعی است شهرداری تا زمانی که این چرخه بدون حمایت قابل گردش نیست باید از آن محافظت کند، گفت: اما بخش قابل توجهی از آن‌ها نیز می‌توانند به صورت مستقل ادامه فعالیت دهند و چه بسا بهتر از وضعیتی که ما در اداره آن نقش داریم مدیریت شوند، به طور مثال اماکن ورزشی در مناطق یک، دو، سه، چهار، و پنج داریم که خود مجموعه‌های بزرگ ورزشی هستند که نیازمند یارانه گرفتن از شهرداری نیستند.
او تاکید کرد: نباید به تغییر کاربری آن‌ها فکر کرد، بلکه می‌شود به بخش خصوصی با همان فعالیت و کاربری با شرط برقرار بودن فعالیت بلند مدت یا ابد مدت واگذار کرد. اصلا دلیلی وجود ندارد در این مناطق یارانه بدهیم. ممکن است بگویند یک فعالیت ورزشی در برخی از مناطق شهری تهران مثلا در مناطق ۱۷، ۱۸ یا ۱۹ بدون کمک دولت یا شهرداری اقتصادی نیست ولی مطمئنا در مناطق یک، دو، سه، چهار و پنج اقتصادی است.
