محسن هاشمی: مطالبات شهر همچنان معطل مانده است/ شهرفروشی و قانون‌فروشی را متوقف کردیم
رویداد۲۴ محسن هاشمی، رییس شورای شهر تهران سبک ویژه‌ای در اداره شورای شهر تهران داشت، روش او در اداره صحن براساس مدارا و صبر بود. حرف‌های جدی‌اش را به شوخی می‌زد و تلاش می‌کرد در چالش‌هایی جدی میان اعضا میان‌داری کند. از معدود تذکر‌های تندی که او در صحن داد مربوط به مدیریت مترو بود هرچند که اسفندماه سال گذشته آن گلایه‌ها و انتقاد‌های تند و تیز را هم پس گرفت. در انتخابات دور بعد شورا‌ها ثبت‌نام نکرده است و برای شهردار شدن هم نیاز به بازنگری در قانون به‌کار‌گیری بازنشستگان است. می‌گویند یکی از نامزد‌های ریاست‌جمهوری است هرچند که خودش بار‌ها اعلام کرده است تمایلی در این رابطه ندارد مگر اینکه گول بخورد. با او درباره شهردار شدن محمدعلی نجفی، پرونده عیسی شریفی و... گفتگو کرده‌ایم که می‌خوانید.
نزدیک ۴ سال از حضور شما در شورای شهر پایتخت می‌گذرد، مهم‌ترین دستاورد شورا را در این چهار سال چه می‌دانید؟
توقف شهرفروشی و تغییر روش اداره تهران، شاید بزرگ‌ترین خدمتی بود که در این دوره مدیریت شهری انجام شد، همیشه شهرداری تهران با رشد هزینه‌ها و پرسنل انسانی همراه بود و در یک فاصله بیست ساله بودجه‌اش ۲۰ برابر و پرسنل مستقیم و غیرمستقیمش ۵ برابر شد، اما در این دوره توانستیم هزینه‌های اداره شهر را کاهش دهیم و با احتساب تورم بودجه شهرداری در این ۴ سال، نصف قبل شد، تعداد پرسنل نه تنها اضافه نشد بلکه ۲۰درصد هم کاهش یافت و در‌نتیجه موفق شدیم شهرفروشی و قانون‌فروشی در تهران را تاحد زیادی متوقف کنیم و امروز بسیار کمتر شاهد تبدیل سرمایه‌های شهر مانند پارک‌ها و فضا‌های شهری به برج‌ها، طبقات اضافی ساختمان‌ها و تخلفات شهرسازی هستیم.
مهم‌ترین ناکامی شما و شورا چه بوده است؟
توسعه حمل‌ونقل عمومی شهر، مهم‌ترین اولویت من در شورا بود و متاسفانه در این دوره با همه تلاش‌هایی که صورت گرفت، به دلیل شرایط اقتصادی کشور و کم‌لطفی دولت ضعف پیگیری شهرداری، برنامه تجهیز و توسعه ناوگان حمل‌ونقل عمومی در مترو و اتوبوس محقق نشد، البته کار‌های مهمی صورت گرفت و افتتاح‌هایی را شاهد هستیم، اما با انتظار مردم و نیاز جامعه به خصوص در شرایط کرونایی که نباید ازدحام در حمل‌ونقل عمومی به وجود بیاید، فاصله داریم.
پس از ماجرا‌های مربوط به آقای نجفی، آقای کرباسچی گفت که حزب کارگزاران به دلیل آگاهی از حاشیه‌ها و مسائل ایشان، با انتخابش به عنوان شهردار مخالف بود، اکنون با گذشت چند سال از ماجرا، مایلیم آن وقایع را از زبان شما بشنویم و ناگفته‌ها را بدانیم.
به دلیل اینکه آقای نجفی در زندان بودند، شاید از نظر اخلاقی درست نباشد، در شرایط فعلی در مورد آن مسائل صحبت کنیم.
بسیاری معتقدند ماجرای رخداده برای آقای نجفی، به نوعی تاوان پیگیری بدهی‌های ایجاد شده و هزینه‌های بدون سند در دوران شهرداری و دوره گذشته‌اش است. ماجرای این بدهی‌ها به کجا کشید و نتیجه چه شد؟
نمی‌توان با قاطعیت این‌گونه قضاوت کرد، قوه قضاییه اعلام کرد که فقط نامه‌هایی از آقای نجفی دریافت کرده به عنوان یک گزارش و نه شکایت، تا امروز هم تا جایی که می‌دانم تفاوتی در پیگیری بخش حقوقی شهرداری در مورد گذشته ایجاد نشده، یعنی بین آقای نجفی و شهرداران بعدی تفاوت خاصی در این موضوع وجود نداشته که بگوییم باعث مشکلات آقای نجفی شده است، متاسفانه بخش عمده مطالبات شهرداری در این پرونده‌ها، همچنان وصول نشده و در شرایطی که با بحران مالی در مدیریت شهری به دلیل همزمانی کرونا، تورم و رکود مواجه هستیم و اولویت‌های اصلی شهر مانند تامین اتوبوس و واگن مترو معطل مانده است، این مطالبات همچنان بلاتکلیف است.
با محکومیت عیسی شریفی مساله فساد در شهرداری مسجل شده، اما کمتر شاهد آن بوده‌ایم که شورا در این زمینه فعال بوده و به دنبال استیفای حقوق پایمال شده باشد. اگر این‌گونه است چرا و اگر مخالفید چه اقداماتی کرده‌اید؟
شورا در حوزه اختیارات خود، یعنی تصویب و نظارت به وظیفه خود عمل کرده است، در ابتدای شورا مصوبه‌ای داشتیم که واگذاری مالکیت یا بهره‌برداری املاک شهرداری بدون اجازه شورا ممنوع شود و با این اقدام عملا دادن رانت به اسم خیریه یا فعالیت‌های فرهنگی متوقف شد، همچنین با مصوبات شهرسازی و نظارت موثری که انجام شد عملا جلوی شهرفروشی و قانون‌فروشی که منشا اصلی تخلفات و فساد بود گرفته شد، بنابراین شورا به وظیفه خود در مبارزه و متوقف کردن فساد عمل کرد، اما درباره گذشته شورای شهر یک نهاد قضایی نیست که اختیار برخورد داشته باشد و حتی شکایت و پیگیری قضایی هم در اختیار شورا نیست و باید شهرداری شکایت کند که متاسفانه با وجود همه تذکرات اعضای شورا، شهرداری در مورد احیای مطالبات و حقوق خود ضعیف عمل کرده است.
منتقدان شورا را به اقدامات نمایشی مانند تغییر نام خیابان‌ها به جای کار‌های زیربنایی متهم می‌کنند، پاسخ شما چیست؟
نامگذاری بخشی از وظایف شوراست و کمیسیون نامگذاری که نمی‌تواند وظایف قانونی‌اش را رها کند و مثلا فعالیت عمرانی یا حقوقی انجام دهد، در حوزه نامگذاری شاهد اتفاقات خوبی بودیم، توجه به شخصیت‌های فرهنگی در عین گرامیداشت شهدا و ارزش‌ها، در این دوره اتفاق افتاد و تقریبا در همه حوزه‌های فرهنگی، هنری، علمی و ارزشی شاهد تجلیل از بزرگان و چهره‌های ماندگار بودیم که بعضا خانواده‌های شهدا در برابر تخریب‌های سیاسی که در این حوزه علیه شورا انجام شد، از مدیریت شهری دفاع کردند.
ترافیک شهر تهران اکنون در آستانه انفجار است، اما شهروندان شاهد کمترین تحرک برای حل آن هستند، برخی حتی معتقدند شهر به حال خود رها شده، چه پاسخی دارید؟
مساله ترافیک، یک معضل همیشگی در تهران بوده است، البته در ایام اخیر به دلیل بیماری کرونا و خطر استفاده از حمل‌ونقل عمومی، شهروندان تمایل بیشتری به استفاده خودرو‌های شخصی دارند، اما به صورت اصولی باید گفت ترافیک، نتیجه سیاست خودرومحوری در تهران است، در بسیاری از شهر‌های توسعه‌یافته جهان، معضل ترافیک و آلودگی هوا را با توسعه حمل‌ونقل عمومی و مشکل کردن استفاده از خودرو‌های شخصی حل کرده‌اند، اما در تهران، حتی بیش از برنامه بزرگراه ساخته شده است و با سوخت ارزان و یارانه‌ای، مردم به استفاده از خودروی شخصی تشویق می‌شوند و در مقابل کمبود شدید و فرسودگی در اتوبوس و مترو وجود دارد و بودجه و اعتبارات آن پرداخت نمی‌شود، در واقع ما برعکس دنیا و منطق مدیریت شهری عمل می‌کنیم و نتیجه آن را هم در همین ترافیک می‌بینیم.
همین انتقاد در زمینه آلودگی هوای پایتخت هم وارد است. پاسخ‌تان به آن چیست؟
حدود نیمی از آلودگی هوا، نتیجه استفاده از خودرو‌های شخصی است که توضیح دادم، بخشی نیز به دلیل فعالیت صنایع آلاینده در شهرو حومه و بخشی هم به خاطر استفاده از گاز برای گرمایش است که تقریبا در دنیا منسوخ شده و از برق برای گرمایش استفاده می‌کنند، البته امسال شاهد افزایش در آلودگی هوا نسبت به دهه اخیر بودیم و علت آن هم علاوه بر مسائل جوی، افزایش گوگرد در سوخت‌های مصرفی بود، ما شاهد فرسودگی در سیستم پالایش نفت هستیم و این فرسودگی موجب شده است که تولیدی مازوت پالایشگاه‌های ما ده برابر جهان و نسبت گوگرد در آن هم بیش از ده برابر باشد، یعنی ما صد برابر استاندارد گوگرد وارد هوا می‌کنیم که منشا اصلی بوی بد و آلودگی هوا در تهران است که باید با یک برنامه نوسازی، سیستم پالایشی کشور به‌روز شود.
منتقدان، طرح بی‌دود را یکی از نمونه‌های اقدامات نمایشی و غیرکارشناسی شهرداری می‌دانند، نظر شما در این خصوص چیست؟
نمی‌خواهم از این طرح دفاع کنم، اما نباید جای مساله فرعی و اصلی را تغییر داد، نقش دوچرخه در ترافیک تهران با توجه به سراشیبی بودن معابر شهری، کمتر از یک‌درصد است و هیچ مسوولی در شهرداری هم دوچرخه را به عنوان راه‌حل مشکل ترافیک و آلودگی هوا معرفی نکرده بلکه به عنوان یک کمک و اقدام شهروندی طرح شده که باید به اندازه اثرش از آن انتظار داشت.
برای انتخابات آینده نامزد رییس جمهوری می‌شوید؟ در صورت بله یا خیر، دلیل‌تان چیست؟
همان‌طورکه قبلا توضیح دادم مساله انتخابات ریاست‌جمهوری، یک موضوع شخصی و فردی نیست که یک نفر بخواهد راسا تصمیم بگیرد کاندیدا شود، ریاست‌جمهوری یک موضوع فراگیر و ملی است و اگر قرار است کسی در این حوزه موفق شود باید براساس خرد جمعی و حمایت نخبگان و مردم وارد شود، نه با منم منم زدن و شخص‌محوری. بر همین اساس احزاب و گروه‌ها، درحال تعامل هستند و نهاد اجماع‌ساز برای اصلاح‌طلبان تشکیل شده که به جای فردگرایی، مصالح کلی کشور سنجیده شود، در این حوزه دو ایده مطرح شده است:
یکی اینکه اصلاح‌طلبان قبل از ثبت‌نام به اجماع و کاندیدای اصلی برسند و اگر این کاندیدا رد شود، مشخص باشد که در انتخابات نماینده مستقیمی ندارند.
ایده دوم، بر ثبت‌نام چند نفر از شخصیت‌هایی که امکان تایید صلاحیت دارند، تاکید دارد، اگر هیچ‌یک از آن‌ها تایید نشود، تکلیف مشخص است، اگر یک نفر تایید شود بازهم مشخص است، اما اگر دو یا سه نفر تایید شدند، آن کاندیدا‌ها بین خود فرد مقبول و اصلح را معرفی کنند. تاجایی که می‌دانم هنوز درباره اینکه کدام روش انتخاب شود، تصمیمی گرفته نشده است و من هم به صورت شخصی تمایلی برای ورود به این حوزه ندارم، اما اگر از سوی این نهاد یا احزاب توصیه‌ای به من شود، طبیعتا وظیفه دارم روی آن مطالعه و بررسی کنم.
