دور پنجم مذاکرات وین/ سناریوهای احتمالی آمریکا برای آزادسازی دارایی های ایران
رویداد۲۴ دور چهارم مذاکرات وین هفته گذشته برگزار شد و بار دیگر امیدها را برای احیای توافق بیشتر کرد. میخائیل اولیانوف رئیس هیات مذاکره کنندگان روسیه می گوید که مسیر سخت برجام طی شده و اتفاقات باورنکردنی در این دور از مذاکرات رخ داده است. اما وجود مسائل حل نشده و عدم انتشار جزئیات کافی از این جلسات همچنان سوالاتی را در خصوص بازگشت دو طرف به برجام و بهره مندی اقتصادی ایران از این توافق در اذهان باقی گذاشته است. پاتریک وینتور سردبیر دیپلماتیک روزنامه گاردین در گزارشی به بررسی این مذاکرات پرداخته است. وی نوشت:
هیأت های مذاکره کننده ایران و آمریکا در نظر دارند هفته آینده دور پنجم، یعنی دور نهایی مذاکرات در وین را با موضوع بازگشت مجدد آمریکا به توافق هسته ای برگزار کنند. در همین حال یکی از اعضای هیات مذاکره کننده ایرانی نیز اعلام کرد که احیای توافق برجام تا قبل از انتخابات ریاست جمهوری در ایران ممکن است.
هیات های مذاکره کننده که برای برگزاری دور چهارم گفتگوها به وین آمده بودند،روز چهارشنبه توافق کردند تا به پایتخت کشورهای خود برگردند و در خصوص دستورالعمل ها و مسائل مورد نیاز قبل از برگزاری دور بعدی مشورت های لازم را داشته باشند.
سید عباس عراقچی رئیس هیأت مذاکره کننده ایران و معاون سیاسی وزارت امور خارجه در ارزیابی نشست دور چهارم اظهار داشت: "من فکر می کنم طی دو هفته گذشته پیشرفت خوبی در مذاکرات حاصل شده است. چند موضوع اساسی باقی مانده است ، و آنها نیاز به بررسی بیشتر دارند و باید در مورد این مسائل در پایتخت ها تصمیم گیری شود.،«انریکه مورا» معاون مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا و هماهنگ‌کننده مذاکرات وین نیز گفت که وی اطمینان دارد توافقی حاصل خواهد شد ، اما دیپلمات ها که عمیقاً درگیر مذاکرات بودند هشدار دادند که برخی از مسائل کلیدی برای حل شدن هنوز باقی مانده است.
این گفتگوها بر سه موضوع اصلی تمرکز دارند: تحریم های معینی که ایالات متحده آمریکا برای لغو آنها آماده شده است؛ زمانی که ایران گام هایی که در راستای کاهش تعهدات برجامی برداشته بود معکوس کند. همچنین چگونگی مدیریت دانشی که در طول ماه ها و در زمان عدم تعهد کامل ایران به برجام بدست آمده است؛ شامل غنی سازی اورانیوم به میزان ۶۰درصد.
ایالات متحده آماده لغو برخی تحریم ها علیه نهادهای دولتی ایران است اما می گوید تحریم های اعمال شده علیه سپاه پاسداران انقلاب اسلامی ارتباطی با منع گسترش سلاح های هسته ای نیست چرا که قبل از توافق هسته ای سال ۲۰۱۵ بوده و بنابراین باید باقی بمانند. مساله ای که هضم آن برای تهران سخت خواهد بود، حتی اگر این تحریم ها خللی در بازیابی اقتصادی ایران نیز وارد نکند.
هر چه تعداد نهادهایی که تحریمشان ملغی می شود بیشتر باشد ، بازپرداخت بدهی ۴۰۰ میلیون پوندی به ایران برای انگلستان آسان تر خواهد بود که به عنوان مانعی برای آزادی برخی از زندانی های دو تابعیتی ایرانی-انگلیس شناخته می شود.
از طرفی مسائل حل نشده ای نیز باقی مانده اند، از جمله محدود کردن دانش ایران برای استفاده از آن که شامل استفاده از سانتریفیوژهای پیشرفته و طولانی تر کردن زمان بالقوه آن برای دسترسی می شود.
دیپلمات های اروپایی همچنین در مورد یک بحران جدی هشدار می دهند. آن هم عدم امتناع ایران از تمدید توافق سه ماهه ایران و آژانس است. ( تهران و آژانس اوایل اسفندماه پارسال به توافقی دست یافتند که بر پایه آن تهران اجرای پروتکل الحاقی را متوقف کرده و دوربین‌های نظارتی برخی از مراکز هسته‌ای را تا سه ماه از دسترس بازرسان آژانس بین‌المللی انرژی اتمی دور نگه می‌دارد.)
اگر این توافق قبل از تاریخ انقضای آن تمدید نشود، ایران در موقعیتی خواهد بود که تمام فیلم های ضبط شده از فعالیت در سایت های هسته ای خود را پاک می کند و بازرسان در مورد آنچه از ماه فوریه در این سایت ها اتفاق می افتد بی خبر می مانند. تحولی که می تواند بر مذاکرات هفته آینده در وین تاثیرگذار باشد.
یک دیپلمات اروپایی گفت: "بسیار مهم است که ایران به آژانس بین الملللی انرژی اتمی اجازه ادامه کار نظارت و بررسی خود را بدهد."
بیشتر بخوانید: دور چهارم مذاکرات وین با «پیشرفت معنادار» همراه بوده است
حسن روحانی، رئیس جمهوری ایران نیز روز چهارشنبه اظهار داشت که مذاکره کنندگان ایرانی طبق دستورالعمل های تعیین شده توسط رهبر انقلاب ایران عمل می کنند ، و وی این دستورالعمل ها را به تیم در وین منتقل کرده است.
رئیس جمهور ایران اضافه کرد:به ملت ایران قول می‌دهم که مذاکرات وین پایانش پیروزی ملت ایران است و همین امروز قدم‌های بسیار بزرگی برداشتیم.اگر کسی منافع ملی را کنار گذاشته و به دنبال منافع حزبی و جناحی و قبیله‌ای برود، بی‌تردید خیانت کرده است.
در همین حال روز دوشنبه مجلس شورای اسلامی ایران که تحت کنترل تندروها بوده مجدداً تأکید کرد تا زمانی که لغو موثر تحریم های آمریکا را تایید نکند نباید از ایران خواسته شود که به طور کامل به تعهدات خود پایبند باشد.
با این حال موضع ایران مورد حمایت روسیه قرار نگرفت. یکی از کشورهای طرف برجام به همراه فرانسه، انگلیس و آلمان و چین. سرگئی ریابکوف معاون وزیر امور خارجه روسیه در همین راستا اظهار داشت که ایران و آمریکا به طور همزمان به تعهدات برجامی بازگردند، موضعی نزدیک به موضع آمریکایی ها.
مذاکرات وین در فضای پرالتهاب سیاسی در تهران قبل از ۱۸ ماه جون (۲۸خرداد ماه) برگزار می شود، با نامزدهای محافظه کار ـ همیشه بدبین به توافق هسته ای ـ که روحانی آنها را مشتاقانی برای شکست گفتگوها می داند. اصلاح طلبان که با نگرانی از تصمیم اصلی خود برای امضای توافق حمایت می کنند ، مشتاق دیدن احیای آن و احتمالاً افزایش شانس خود درانتخابات هستند.
اصلاح طلبان ادعا می کنند در صورت ادامه تحریم های آمریکا و اتحادیه اروپا اقتصاد وابسته به صادرات نفت ایران بهبود نخواهد یافت. محافظه کاران می گویند اقتصاد مقاومتی می تواند مستقل از غرب زنده بماند و بازارهای جدیدی پیدا کند. اصلاح طلبان به دلیل عقب نشینی ترامپ از توافق در سال ۲۰۱۸ به شدت ضعیف شده اند ، اما نظرسنجی ها از بازگشت به آنها حمایت می کنند.
دورنمای خشونت ها در غزه ممکن است تصویب برجام را در کنگره آمریکا برای دولت بایدن دشوارتر کند. وزیر خارجه پیشین آمریکا ، مایک پمپئو ، در حال گشت و گذار در استودیوهای تلویزیونی بوده و هشدار داده است که در صورت توافق با ایران ، میلیاردها دلار برای موشک های حماس هزینه خواهد شد تا اسرائیل را هدف حمله قرار دهند.
شورای نگهبان متشکل از ۱۲ نفر وظیفه تایید صلاحیت نامزدها در ایران را بر عهده دارد. این شورا احتمالا هشدارها درخصوص رد صلاحیت ها و احتمال مشارکت پایین در انتخابات را نادیده خواهد گرفت.براساس اطلاعات موجود به نظرمی رسد برای کمپین های انتخاباتی شبکه های اجتماعی نیز در ایران محدود شوند.
پیش بینی می شود که در نهایت ۶ نامزد آماده رقابت شوند و اصلاح طلبان نیز یک نامزد را تعیین کنند که می تواند اسحاق جهانگیری معاون اول رئیس جمهوری یک مناظره کننده ماهر، یا علی لاریجانی رئیس مجلس سابق باشد.
اصلاح طلبان قادر نبودند محمدجواد ظریف وزیر امور خارجه ایران را برای ورود به کارزار انتخاباتی متقاعد کنند. این چشم اندازی را نشان می دهد که ابراهیم رئیسی رئیس قوه قضائیه می تواند برنده شود و محافظه کاران تمام نهادهای سیاسی را قبضه می کنند.
سناریوهای احتمالی آمریکا برای آزادسازی دارایی های ایران
آمریکن اینترپرایز در مطلبی به نقل از دیسپچ سناریوهای آزادسازی دارایی های ایران بررسی کرده است. این اندیشکده به ماجرای توقیف نفتکش کره جنوبی در تنگه هرمز اشاره می کند که طی آن بنابر گزارشات منتشر شده سئول به آزادسازی یک میلیارد دلار از منابع بلوکه شده ایران موافقت کرده است. در حالی که برخی گزارشات دیگر این مبلغ را تا ۷ میلیارد دلار نیز اعلام کرده است. مطلب در ادامه می افزاید با توجه به مخالفت اعضای کنگره آمریکا برای پرداخت این پول به ایران شاید یکی از سناریوها این باشد که این مبالغ برای خرید واکسن کووید ۱۹، دارو و سایر تجهیزات پزشکی اختصاص یابد تا ایران از آن بهره مند شود.
سایر مبالغ می تواند از طریق مبادله زندانیان شامل ۴ زندانی آمریکایی در ایران و یک زندانی ایرانی انگلیسی به نام زاغری باشد.
مطبوعات ایران از مبادله قریب الوقوع ایرانیان زندانی در ایالات متحده و اختصاص وجه ۷ میلیارد دلاری از ایالات متحده و حدود ۵۰۰ میلیون دلار از انگلیس خبر دادند - گرچه ایالات متحده قریب الوقوع بودن هرگونه پرداخت را منکر شد. شایعات زیادی مبنی بر آماده شدن گروگان های آمریکایی و انگلیسی برای آزادی وجود دارد. با این حال ایالات متحده و انگلیس در مورد انتقال وجه نقد به جمهوری اسلامی سختگیری هایی دارند.
دو منبع پول نقد دیگر وجود دارد که گفته می شود ایالات متحده برای ایران تسهیل می کند. اولین مورد مربوط به جمهوری خلق چین است. تقریباً از ورود جو بایدن به کاخ سفید ، خریدهای غیرقانونی نفت ایران توسط چینی ها سر به فلک کشیده است. خریدهای ماه مارس ۱۲۹ درصد افزایش داشت ، علیرغم نقض تحریم ها، هیچ واکنشی از واشنگتن دیده نشد. قرارداد چین با ایران نیز مطرح است که پکن طی آن ۴۰۰ میلیارد دلار در ایران سرمایه گذاری می کند. این مساله قبل از امضای برجام و در دوران اوباما مطرح بود. اما پکن در آن برهه علاقه ای به پیگیری این قرارداد نداشت. اما وقتی آن را رسمی کرد که بایدن به کاخ سفید آمد. اما چرا؟ برخی معتقدند این بایدن بود که از چین خواست تا با امضای این قرارداد با ایران، تهران از فشارهای اقتصادی رهایی یابد.
تزریق نقدی نهایی احتمالاً از عراق انجام می شود. نفوذ ایران دربغداد امری عادی است و ایران ادعا می کند که ۵ میلیارد دلار در بانک عراق نگهداری می شود ، بودجه ای که به دلیل تحریم های آمریکا بلوکه شده است. مقامات ایرانی ادعا می کنند که ایالات متحده برای آزاد کردن بخشی از این وجوه اقدام جدی انجام داده است و مقامات بانکی تأیید می کنند که حداقل مقداری از وجوه ایرانی منتقل شده است.
