تور منطقه‌ای محمد بن سلمان علیه ایران/ کشور‌های عربی خود را برای دوران پسا توافق ایران و آمریکا آماده می‌کنند؟

رویداد۲۴ کشور‌های عربی منطقه حوزه خلیج فارس شاهد تحرکات دیپلماتیک قابل توجهی در این روز‌ها هستند. منطقه از حالت انتظاری که در سال‌های اخیر در آن به سر می‌برد خارج شده و در سایه ابهام در روابطش با ایالات متحده آمریکا به سمت ایجاد و توسعه روابط با کشور‌های مهم دیگر منطقه روی آورده‌اند.

پس از گذشت چند روز از تور منطقه‌ای امانوئل مکرون به سه کشور حوزه خلیج فارس و خاطرنشان کردن اهمیت دیپلماتیک سیاسی و اقتصادی این منطقه برای پاریس، شاهد سفر رجب طیب اردوغان رئیس جمهور ترکیه به دوحه برای بحث درباره توافقنامه‌های اقتصادی بزرگ بودیم که تاکیدی بر اهمیت این منطقه برای ترکیه است. همچنین سفر محمد بن زاید ولیعهد دبی و سرمایه گذاری ده میلیارد دلاری در ترکیه را می‌توان در راستای همین خروج از حالت انفعال تحلیل کرد.

در همین راستا، شاهد سفر شیخ طحنون بن زاید مشاور امنیت ملی امارات به ایران بودیم که در چارچوب استراتژی به صفر رساندن مشکلات از سوی امارات و همچنین تلاش‌های ایران برای سرمایه‌گذاری در روابطش با ابوظبی برای کاهش فشار‌های بین‌المللی بر خود و رفع نگرانی کشور‌های خلیج فارس در مورد پرونده هسته‌ای و سیاست‌های منطقه‌ای ایران بودیم.

بیشتر بخوانید: روابط ایران و امارات در سایه مذاکرات احیای برجام

روزنامه الجریده کویت، اما از تلاش‌ها بر آماده سازی برای دوران پسا توافق در منطقه خلیج فارس خبر داده و نوشته: با وجود چالش‌های قوی موجود در هفتمین دور مذاکرات وین، تحرکات موجود در منطقه نشان می‌دهد که کشور‌های حوزه خلیح فارس خود را برای مرحله پسا توافق ایران و آمریکا آماده می‌کنند. یک منبع آگاه دیپلماتیک ایرانی می‌گوید که دیدار‌های بی سابقه طحنون بن زاید مشاور امنیت ملی امارات در تهران با ابراز نگرانی‌هایی از برنامه هسته‌ای ایران و نقش منطقه‌ای آن با تاکید بر ضرورت دستیابی کشور‌های حوزه خلیج فارس به ضمانت‌هایی از ایران همراه بود.

به گفته این منبع آگاه علی شمخانی دبیر شورای عالی امنیت ملی ایران پیشنهاد برگزاری گفتگو‌های منطقه‌ای با حضور همه کشور‌های حوزه خلیج فارس را در دیدار با طحنون بن زاید مطرح کرده است.

آغاز تور منطقه ای محمد بن سلمان ولیعهد سعودی به کشورهای حوزه خلیج فارس اما در راستای تلاش های ریاض برای مقابله با مذاکرات هسته ای و اجماع سازی علیه تهران تحلیل می‌شود. 

تور خلیج فارس محمد بن سلمان برای اجماع سازی علیه ایران

روزنامه وال استریت ژورنال در گزارشی به تحلیل تور منطقه‌ای ولیعهد سعودی به عمان اشاره کرده و آن را تلاشی برای ایجاد اجماع علیه ایران در میانه مذاکرات هسته‌ای وین خوانده است. این نخستین سفر محمد بن سلمان به خارج از عربستان از زمان آغاز شیوع ویروس کرونا در جهان است. نویسنده این مقاله تور منطقه‌ای محمد بن سلمان را سفر نادری خوانده و می‌گوید که این سفر تلاشی برای تقویت مواضع ریاض در میان متحدان حوزه خلیج فارس این کشور برای ایجاد اجماعی علیه آنچه تهدید ایران در میانه مذاکرات احیای برجام خوانده، است.

ولی عهد و حاکم کنونی عربستان سعودی تور منطقه‌ای خود را روز دوشنبه با سفر به عمان آغاز کرد و با رهبران این کشور دیدار و گفتگو کرد. قرار است وی در ادامه این سفر به کشور‌های امارات متحده عربی، بحرین و کویت و قطر نیز سفر کند. تور منطقه‌ای محمد بن سلمان همزمان با آغاز دور جدیدی از مذاکرات احیای توافق هسته‌ای ایران در وین و عدم رغبت کشور‌های حوزه خلیج فارس برای مواجه نظامی با تهران انجام می‌شود، کشورهایی که از توافق قدرت‌های جهانی با ایران نگران هستند. یک مقام ارشد سعودی که خواست نامش فاش نشود درباره جزئیات سفر محمد بن سلمان به کشور‌های حوزه خلیج فارس گفت که قرار است در این سفر کیفیت نحوه مواجه با تهدیدات ایران بحث و گفتگو شود.

در تحلیل روزنامه وال استریت ژورنال آمده است که عربستان سعودی با مشکلات خروح از جنگ یمن مواجه است. ریاض رهبری ائتلاف نظامی جنگ در یمن را از سال ۲۰۱۵ بر عهده دارد. هدف از این جنگ حمایت از دولت یمن در مقابل حوثی‌های مورد حمایت ایران بود. عربستان سعودی تلاش می‌کند تا در میان پیروزی‌هایی که حوثی‌ها در استان نفت خیز مارب که در نزدیکی مرز‌های عربستان قرار دارد، حمایت کشور‌های حوزه خلیج فارس را به دست بیاورد.

آمریکا متحدانش در خلیج فارس را به ایجاد جبهه متحدی در مقابل مسائل مهمی، چون ایران تشویق می‌کند. ایجاد این جبهه در شرایطی اهمیت پیدا کرده است که نگرانی‌هایی از بابت کاهش ارتباط آمریکا با منطقه و متمرکز شدن آن بر روی چین وجود دارد.

کشور‌های کمتر قدرتمند حوزه خلیج فارس مانند کویت و عمان نیز در این میان تلاش کردند تا از مشکلات به دور باقی بمانند و همین موضوع باعث شد تا در نزاع‌های منطقه‌ای واسطه گری کنند. روز دوشنبه گذشته طحنون بن زاید مشاور امنیت ملی امارات با ابراهیم رئیسی رئیس جمهور ایران دیدار و گفتگو کرد. این نخستین سفر یک مقام اماراتی به ایران طی هشت سال گذشته است.

این سفر پس از سفر شیخ محمد بن زاید، ولی عهد ابوظبی و حاکم فعلی این کشور به آنکارا و دیدار با رجب طیب اردوغان صورت گرفت. سفری که با هدف کاهش تنش‌ها میان دو کشور انجام شد. عبدالله عبدالخالق، تحلیلگر سیاسی در خبرگزاری امارات نوشت که سفر مشاور امنیت ملی امارات به تهران تلاشی جدی برای ارتباط با تهران و برقراری روابط با دولت جدید این کشور است. یک مقام ارشد حوزه خلیج فارس نزدیک به این سفر نیز گفت که این سفر تلاشی برای نشان دادن پیام عربستان سعودی و ایجاد موضع متحد در قبال ایران است که اکنون در جریان مذاکرات هسته‌ای قرار دارد.

اسرائیل به دنبال اتهام زنی علیه تهران

تحرکات منطقه خلیج فارس اما نمی‌تواند شکاف عمیق موجود میان کشورهای عربی و ایران را که به دلیل بحران‌های چند سال اخیر از جمله جنگ سوریه، جنگ یمن، برنامه هسته ای و موشکی ایران و حمایت تهران از برخی گروه های نیابتی در منطقه را به این سرعت پر کند. به ویژه آنکه اسرائیل در چند ماه اخیر بر فشارهای خود علیه آمریکا برای مقابله با ایران افزوده و نگرانی از بابت هرگونه توافق آنها را به سمت باج گیری از آمریکا و برخی کشورهای منطقه سوق داده است.

در همین راستا رئیس دستگاه جاسوسی اسرائیل موساد در سفر به واشنگتن قرار است اسناد و مدارکی ارائه کند که ادعا می‌کند دو تاسیسات سری برای غنی سازی اورانیوم بالای ۲۰ درصد در ایران مشغول به فعالیت هستند. یک منبع آگاه در گفتگو با روزنامه الجریده کویت با اعلام این خبر گفت که دیوید بارنیا رئیس موساد که روز گذشته سه شنبه به واشنگتن سفر کرده است قرار است پرونده‌ای پیرامون ایران که حاوی اسناد و تصاویری است که وجود دو تاسیسات هسته‌ای سری در ایران را فاش می‌کند را ارائه کند. به ادعای اسرائیل ایران در این تاسیسات اورانیوم بالای ۲۰ درصد غنی می‌کند.

این منبع آگاه گفته که یکی از این تاسیسات در ۵۰ کیلومتری مرز مشترک ایران با جمهوری آذربایجان و دومی در اهواز قرار دارد.

تلاش برای ارائه مدارک جدیدی علیه ایران از سوی اسرائیل به آمریکا در شرایطی صورت می‌گیرد که بنی گانتس وزیر جنگ اسرائیل نیز در این سفر تلاش می‌کند تا به تسلیحات جدید، پیشرفته و زره زن آمریکایی دست پیدا کند و علاوه بر آن بتواند سامانه موشکی گنبد آهنین و سامانه‌های پیکان و عصای جادویی اسرائیل را تقویت کند، علاوه بر آن گانتس همچنین تلاش می‌کند ارائه توانایی استفاده از لیزر برای مقابله با موشک‌ها و دستیابی اسرائیل به آنچه تجهیزات و فناوری‌های بسیار طبقه بندی شده و پیچیده آمریکایی خوانده شده، تسریع بخشد. گانتس تاکید دارد که این سفر با هدف هماهنگی بر سر راه کار «ب» در صورت شکست همه تلاش‌های موجود برای توافق با ایران انجام می‌شود.

روزنامه یدیعوت احارنوت اسرائیل نیز این خبر را تایید کرد و گفت که قرار است رئیس موساد در این سفر اطلاعات جاسوسی جدیدی پیرامون برنامه هسته‌ای ایران ارائه کند.