زنده‌گیری گونه‌های وحشی چگونه انجام می‌شود؟
رویداد۲۴ ایمان معماریان با اشاره به واکنش نادرست مردم و مسئولان در مواجهه با گونه‌های وحشی خاطرنشان کرد: مسئله‌ای که برای خرس قهوه‌ای در اردبیل و پلنگ ایرانی در قائمشهر رخ داد، مصداقی از تعارض انسان با حیات وحش است. این موضوع از ابعاد مختلفی قابل بررسی است، اول از همه باید دلایل بروز چنین حوادثی بررسی و اصلاح شود. برخی از علل وقوع چنین اتفاقاتی قابل اصلاح هستند. برای مثال تخریب و تکه تکه شدن زیستگاه گونه، نبود طعمه و در واقع از دست رفتن خانه و غذای گونه از مواردی است که به علت فعالیت‌های انسانی رخ داده و می‌توان با مدیریت صحیح آن‌ها را اصلاح کرد.
این دامپزشک حبات وحش تصریح کرد: غذا ریختن در سطح شهر و مدیریت نادرست پسماند نیز در کنار این عوامل می‌تواند تاثیرگذار باشد.
وی در ادامه گفت: در سمت مقابل برخی از عوامل تعارض حیات وحش و انسان قابل اصلاح نیستند. لرخی گوشتخوار‌ها در سن پایین قلمرو مشخص ندارند و ممکن است وارد محل زندگی انسان شوند. همچنین برخی گوشتخواران پیر نیز توانایی حفظ قلمرو خود را ندارند که این موارد از عهده ما خارج است.
معماریان اضافه کرد: وقتی به مرحله مدیریت تعارض می‌رسیم، باید این نکته را در نظر بگیریم که در وهله اول انسان‌ها آسیب نبینند و در مرحله دوم گونه آسیب نبیند و به زیستگاه خود منتقل شود. بخش اورژانسی مدیریت تعارض وظایف گوناگونی دارد و یکی از مهمترین آن‌ها، کاهش استرس است. کاهش استرس به راحت‌تر شدن فرایند زنده گیری کمک و دارو‌های بیهوشی نیز در این شرایط موثر‌تر عمل می‌کنند.
وی با اشاره به وظایف گروه‌های مختلف در چنین شرایطی گفت: مردم باید از محل حضور گونه دور شوند. نیروی انتظامی این وظیفه را دارد، اما مردم نیز باید به این فرایند کمک کنند. هیچ فردی که وظیفه‌ای برای انجام دادن در چنین موقعیتی ندارد نباید در محیط باشد.
معماریان افزود: مرحله بعدی زنده گیری یا هدایت گونه به سمت زیستگاه است. زنده گیری گوشتخواران بزرگ توسط دارو‌های شیمیایی انجام می‌شود که به آن «مقیدسازی شیمیایی» گفته می‌شود. برای انجام این فرایند از دارت بیهوشی استفاده می‌شود و باید انتقال گونه نیز در باکس‌های مناسب صورت بگیرد. اگر گونه به وسیله قفس جابجا شود و به هوش بیاید به خود آسیب خواهد زد. زنده گیری علفخوار‌ها و پرندگان نیز به وسیله تور‌های خاص انجام می‌شود.
معماریان ضمن اشاره به نبود دانش کافی در مدیریت تعارض حیات وحش و انسان گفت: آتش نشانان او مسئولان محیط زیست باید مدیریت تعارض را بلد باشند. نقش پلیس حفظ امنیت و جلوگیری از آسیب به جان مردم است و باید سازمان حفاظت محیط زیست و اتش نشانی به نسبت وظایفی که میان خود تقسیم کرده اند، دانش مدیریت اوضاع را بدانند.
این دامپزشک حبات وحش با اشاره به تجهیزات مورد نیاز برای فرایند زنده گیری اظهار کرد: تجهیزات لازم برای فرایند زنده گیری گونه‌ها شامل دارت، دارو‌های لازم و وسیله پرتاب آن نظیر پیستول یا دارت گان است که نیاز به بودجه بالا و گزافی نیز ندارد. تمام استان‌ها و ادارات محیط زیست آن‌ها نیز مجهز به این امکانات هستند، اما مشخص نیست که چرا این امکانات در شرایط حساس وجود نداشته است. در واقع چیزی که بیش از همه کمبود آن محسوس است، دانش برخورد با موضوع است. ما باید از این حوادث درس بگیریم تا چنین اتفاقاتی به طور مکرر رخ ندهد.
وی ادامه داد: اتفاقی که برای خرس قهوه‌ای در اردبیل افتاد کمی با حادثه پلنگ در قائمشهر تفاوت داشت. در اردبیل مسئولان محیط زیست بعد از مردم به خرس رسیدند و مدیریت درستی انجام ندادند همچنین دارت کردن گونه به صورت غلطی انجام شد و علاوه بر آسیب‌هایی که مردم محلی به آن وارد کردند، صدمه بیشتری نیز به آن زده شد. در فرایند دارت کردن خرس، نباید خلف بدن آن دارت شود و باید اندام قدامی موجود مورد اصابت قرار گیرد نه اندام بطنی.
معماریان در پایان گفت: در حادثه پلنگ قائمشهر تفکیک وظیفه نیز به درستی وجود نداشته است. امیدوارم که در این مسئله نیز مانند موارد قبلی صرفا هیاهو ایجاد نشود و بعد از یاد مردم و مسئولان برود. ما باید این بار از این مسئله درس بگیریم تا دفعه بعد اشتباه نکنیم.
