کم شدن تعداد عرضه اولیه‌های بورس در مقطع کنونی تصمیم درستی است؟
رویداد۲۴ یک شرکت برای عرضه اولیه سهام خود در بازار سرمایه باید مجوز‌های لازم را از سازمان بورس و اوراق‌بهادار یا فرابورس ایران دریافت کند، پس از طی مراحل مشخص و ارائه مدارک از جمله گزارش‌ها و صورت‌های مالی شرکت، اقدام به عرضه سهام خود در قیمت و تعداد مشخص می‌کند.
مزایای عرضه سهام
سوالی که در این اثنا مطرح می‌شود این است که؛ بورسی شدن چه مزیتی برای یک شرکت دارد؟ اولین و مهم‌ترین هدفی که شرکت‌ها برای حضور در بورس و عرضه سهام خود در بازار سرمایه اقدام می‌کنند، تامین مالی و جذب سرمایه موردنیازشان است. هرچند حضور در بازار سرمایه و بورس الزاماتی را برای شرکت‌ها (نظیر ارائه گزارش‌های منظم از نحوه عملکرد، شرایط و وضعیت مالی شرکت) به‌وجود می‌آورد، اما مزایای زیادی نیز به‌همراه خواهد داشت.
از جمله مزایای عرضه سهام شرکت‌ها در بورس می‌توان به موارد زیر اشاره کرد: ارائه گزارش‌های و صورت‌های مالی فصلی و سالانه باعث می‌شود سهامداران شرکت از وضعیت و عملکرد مالی و مدیریتی شرکت اطلاعات دقیقی به‌دست بیاورند و از ارزش واقعی آن مطلع شوند. علاوه‌بر سهامداران شرکت، دیگر ذی‌نفعان شرکت اطلاعات دقیقی از شرکت به‌دست می‌آورند که به دلیل نظارت بالای سازمان بورس و شرکت‌های بورس و فرابورس از درستی و صحت آن می‌توانند مطمئن باشند. اعتبارسنجی شرکت به نحو بهتری انجام‌شده و اعتباردهی از سوی بانک‌ها راحت‌تر صورت می‌گیرد، بهره‌مندی از معافیت مالیاتی که تنها برای شرکت‌های حاضر در بازار سهام درنظر گرفته‌شده‌است و افزون بر این، تامین مالی از طریق انتشار سهام و سایر اوراق‌بهادار از مهم‌ترین مزیت بورسی شدن برای شرکت‌ها است.
دو عرضه جدید در بازار
اخیرا در بازار سهام دو عرضه اولیه انجام شد که صف خرید هر دو نماد تاکنون ادامه داشته‌است. گروه مالی داتام با نماد داتام در ششمین روز از دی ماه سال‌جاری در قیمت ۱۵۵تومان عرضه شد که این نماد تا پایان روز معاملاتی گذشته توانسته صف خرید خود را حفظ کند. گفتنی است که در روز گذشته، صف خرید این نماد در قیمت ۲۰۷تومان همچنان پابرجا بود. به‌علاوه در یازدهمین روز از دی ماه نیز سهام شرکت نخریسی و نساجی خسروی خراسان با نماد نخریس در بازار عرضه شد که این نماد نیز تا پایان روز معاملاتی گذشته توانسته صف خود را حفظ کند.
عمق‌بخشی به بازار
یکی از اقداماتی که همواره در راستای افزایش عمق بازار سرمایه باید در سرلوحه اقدامات نهاد‌های ناظر و متولی بازار سهام قرار داشته‌باشد، پذیرش و عرضه سهام شرکت‌های جدید در بازار است. بازار اوراق‌بهادار نیازمند عرضه‌های اولیه است که به دلیل زمانبر بودن آماده‌سازی شرکت‌ها از طرف ناشر در فرآیند پذیرش و درج، باید در دوران عدم‌رونق بازار این اقدامات انجام شود تا در زمان درخواست‌شده آمادگی عرضه اولیه وجود داشته‌باشد.
سهام شرکت‌ها پس از درج نماد در بورس تهران، با انجام مجموعه اقداماتی از قبیل اخذ توکن و بارگذاری صورت‌های مالی، اطلاعات فعالیت و... در سامانه جامع اطلاع‌رسانی ناشران اوراق‌بهادار (کدال)، ارائه گزارش ارزش‌گذاری، تعیین بازارگردان، سپرده‌کردن سهام و... آماده عرضه اولیه می‌شوند. انجام شدن عرضه اولیه‌ها به منزله بزرگ شدن و عمق بخشیدن به کلیت بازار است. بزرگ‌تر شدن بازار سبب می‌شود تا از حبابی‌شدن قیمت سهام موجود در بازار جلوگیری به‌عمل آید، به‌همین‌دلیل است که در سال۹۹ که قیمت‌های بورس تهران در معرض حبابی‌شدن قرارگرفت، تاکید بسیاری به عمق کم بازار می‌شد و بسیاری از تحلیلگران و کارشناسان بازار اعتقاد داشتند که باید هرچه سریع‌تر انجام عرضه اولیه‌ها در مدار قرار گیرد تا بخشی از نقدینگی سیال و سرگردانی که در آن مقطع در سهام مختلف بازار در حال گردش بود را به خود جذب کند.
افزون بر اینکه بزرگ‌تر شدن ظرف بازار سهام از حبابی‌شدن کلیت بازار جلوگیری می‌کند، می‌توان گفت: هرچه اتمسفر بورس بزرگ‌تر شود، بازار بهتر می‌تواند در مسیر تامین مالی بنگاه‌های تولیدی که کارکرد اصلی آن است حرکت کند.
زمان انجام عرضه اولیه‌ها
با اینکه درخصوص زمان انجام شدن عرضه‌های اولیه هیچ‌گونه محدودیتی وجود ندارد، اما همان‌طور که در سخنان هفته گذشته مدیرعامل شرکت بورس اوراق‌بهادار تهران نیز ذکر شد، گاهی اوقات با توجه به وضعیت بازار انجام عرضه اولیه‌ها با تسریع و تاخیر انجام می‌شود. همان‌طور که بالاتر گفته شد، برای جلوگیری از بروز حباب قیمتی در روند‌های صعودی، انجام عرضه‌اولیه‌ها در دستور کار قرار می‌گیرد، اما در نقطه مقابل و در مواقعی که بازار اوضاع و احوال چندان مناسبی ندارد، برای چندین ماه متوالی در بازار عرضه اولیه انجام نمی‌شود یا اینکه انجام این عرضه‌ها در کمترین میزان خود قرار می‌گیرد.
علت این موضوع نیز به این برمی‌گردد که در مواقع این‌چنینی که بازار در رکود قرار دارد، برخی از سرمایه‌گذاران اعتقاد دارند که عرضه سهام شرکت‌های جدید به منزله مکیدن خون بازار است و نقدینگی را از کلیت بازار خارج می‌کند و موجب فرسایشی‌تر شدن روند‌های نزولی و تداوم رکود و رخوت در بازار سهام می‌شود. از سوی دیگر معمولا در شرایطی که بازار در شرایط نزولی و حتی رکود قرار دارد، استقبال چندانی از عرضه‌های اولیه به‌عمل نمی‌آید.
بررسی سابقه آمار و ارقام مشارکت‌کنندگان در عرضه اولیه‌ها نشان می‌دهد هر موقع که بازار از اوضاع و احوال مناسبی برخوردار است، استقبال سرمایه‌گذاران از سهام تازه عرضه شدن نیز بیشتر است، بنابراین می‌توان گفت که تصمیم کم شدن تعداد عرضه اولیه‌ها در مقطع کنونی، تصمیم درستی است و نباید در دوران رکود که بازار در فقر نقدینگی به‌سر می‌برد، نقدینگی سیالی که در بطن و متن بازار در جریان است را از بازار خارج کرد.
