غذا‌های معروف چهارشنبه سوری؛ از آجیل تا سبزی‌پلو با ماهی

رویداد۲۴ | سیما صابری: چهارشنبه‌سوری یکی از قدیمی‌ترین جشن‌های ایرانی است که ریشه در فرهنگ کهن ایران زمین دارد. این مراسم که در شب آخرین چهارشنبه سال برگزار می‌شود، آداب و رسوم خاصی دارد که شامل روشن کردن آتش، پریدن از روی آن، خواندن اشعار سنتی، قاشق‌زنی و پذیرایی از مهمانان است. در کنار همه این رسم‌ها، غذا‌های مخصوص این شب نیز اهمیت ویژه‌ای دارند و نقش پررنگی در آیین‌های چهارشنبه‌سوری ایفا می‌کنند. برخی از این خوراکی‌ها جنبه‌ای نمادین دارند و برخی دیگر صرفاً برای لذت بردن از شب چهارشنبه‌سوری تهیه می‌شوند.

آجیل مشکل‌گشا

یکی از شناخته‌شده‌ترین خوراکی‌های چهارشنبه‌سوری، آجیل مشکل‌گشا است. این آجیل که معمولاً شامل پسته، بادام، فندق، گردو، کشمش، نخودچی، برگه زردآلو، انجیر خشک، توت خشک و خرما است، بیشتر به نیت رفع مشکلات و باز شدن گره‌های زندگی مصرف می‌شود. در باور‌های قدیمی، خوردن این آجیل باعث می‌شد که افراد سالی سرشار از برکت و آرامش داشته باشند. برخی حتی نذر می‌کردند که اگر مشکلی در زندگی‌شان حل شد، در چهارشنبه‌سوری بعدی این آجیل را بین مردم پخش کنند.

سبزی‌پلو با ماهی

سبزی‌پلو با ماهی نیز یکی دیگر از غذا‌های مهم این شب است که در بسیاری از خانواده‌های ایرانی پخته می‌شود. این غذا به دلیل داشتن سبزی، نماد سرسبزی و شادابی است و ماهی نیز به عنوان نمادی از زندگی و برکت در سفره ایرانیان جایگاه ویژه‌ای دارد. بسیاری از خانواده‌ها معتقدند که خوردن این غذا در شب چهارشنبه‌سوری باعث می‌شود که سال جدید را با سلامتی و موفقیت آغاز کنند. برای تهیه این غذا، برنج با سبزیجات معطر مانند گشنیز، شوید، جعفری و تره ترکیب می‌شود و در کنار آن ماهی سرخ‌شده یا کبابی سرو می‌گردد. برخی افراد ماهی را در فر یا روی ذغال کباب می‌کنند که طعمی خاص به آن می‌بخشد.

آش رشته

آش رشته نیز یکی از غذا‌های محبوب این شب محسوب می‌شود. آش رشته که از رشته، سبزی، حبوبات، کشک و پیاز داغ تهیه می‌شود، به دلیل گرمایی که دارد، برای شب‌های سرد آخر سال بسیار مناسب است. همچنین، برخی افراد اعتقاد دارند که رشته‌های موجود در آش نمادی از رشته‌های زندگی هستند و خوردن آن به معنای گره‌گشایی از مشکلات است. به همین دلیل، در برخی مناطق رسم است که هنگام پخت این آش، نیت خیر کنند و برای آینده دعا بخوانند.

کوکو سبزی

کوکو سبزی نیز در برخی از خانواده‌ها در شب چهارشنبه‌سوری تهیه می‌شود. این غذا که از سبزیجات معطر، تخم‌مرغ و ادویه تهیه می‌شود، به دلیل سبزیجات موجود در آن، نمادی از رشد و سرزندگی است. برخی معتقدند که خوردن کوکو سبزی در این شب باعث می‌شود که سال جدید را با انرژی مثبت آغاز کنند.

سمنو

در کنار غذا‌های اصلی، خوراکی‌های شیرین نیز جایگاه ویژه‌ای در چهارشنبه‌سوری دارند. یکی از این خوراکی‌ها، سمنو است که بیشتر در آستانه نوروز تهیه می‌شود، اما در برخی خانواده‌ها برای چهارشنبه‌سوری نیز پخته می‌شود. سمنو که از جوانه گندم و آرد تهیه می‌شود، نمادی از برکت و رزق و روزی است و پخت آن معمولاً با دعا و نیت خیر همراه است. برخی خانواده‌ها این خوراکی را به صورت گروهی تهیه می‌کنند و هنگام پخت آن، اشعار سنتی می‌خوانند.

حلوای زعفرانی

حلوای زعفرانی نیز یکی دیگر از شیرینی‌های محبوب این شب است. این حلوا که از آرد، روغن، شکر و زعفران تهیه می‌شود، به دلیل عطر و طعم بی‌نظیری که دارد، در بسیاری از خانواده‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد. برخی اعتقاد دارند که خوردن حلوا باعث شیرین شدن سال جدید و رفع تلخی‌های گذشته می‌شود.

خواکی‌های محلی چهارشنبه سوری

در برخی مناطق ایران، خوراکی‌های خاصی در چهارشنبه‌سوری تهیه می‌شود. برای مثال، در تبریز و دیگر شهر‌های آذربایجان، قرابیه و نوقا از شیرینی‌های رایج این شب هستند. این شیرینی‌ها که از مغز‌ها و سفیده تخم‌مرغ تهیه می‌شوند، بسیار مقوی هستند و طرفداران زیادی دارند.

در استان‌های شمالی ایران، ماهی سفید و باقلاپلو یکی از غذا‌های محبوب شب چهارشنبه‌سوری است. این غذا که ترکیبی از برنج، باقلا، شوید و ماهی سفید است، طعم بی‌نظیری دارد و معمولاً با ترشی سرو می‌شود. مردم شمال ایران اعتقاد دارند که خوردن ماهی در شب چهارشنبه‌سوری باعث می‌شود که در سال جدید شانس و برکت بیشتری داشته باشند.

در خراسان، شله مشهدی یکی از غذا‌های مرسوم این شب است. این غذا که ترکیبی از گوشت، حبوبات، برنج و ادویه‌های معطر است، طعمی بسیار لذیذ دارد و برای شب‌های سرد پایان سال بسیار مناسب است. مردم مشهد اعتقاد دارند که خوردن شله باعث تقویت بدن و افزایش انرژی می‌شود.

در شهر‌های جنوبی ایران، به ویژه در خوزستان، بوشهر و هرمزگان، غذا‌های دریایی در شب چهارشنبه‌سوری طرفداران زیادی دارند. قلیه ماهی یکی از این غذاهاست که از ماهی، تمبر هندی، سبزی و ادویه‌های تند تهیه می‌شود. طعم ترش و تند این غذا آن را به یکی از محبوب‌ترین خوراکی‌های این شب در جنوب کشور تبدیل کرده است.

در کنار همه این غذاها، برخی خانواده‌ها ترجیح می‌دهند که از تنقلات سنتی مانند لُبو، باقالی گرم و بلال کبابی استفاده کنند. این خوراکی‌ها که بیشتر در فصل زمستان مصرف می‌شوند، حال و هوای خاصی به شب چهارشنبه‌سوری می‌بخشند و معمولاً در کنار آتش خورده می‌شوند.