رابین هود کاخ گلستان پنجره دیگری به دوره قاجار گشود | میخواهند ببینیمشان !
رویداد ۲۴| گروه تاریخ: در روزهای گذشته لینک ناشناس جدیدی منتشر شد که حاوی بخش دیگری از آلبومهای آلبومخانه کاخ گلستان است. بررسیهای نشان میدهد که آلبومها در روزهای پایانی سال گذشته روی فضای ابری گوگل به اشتراک گذاشته شدند.
به نوشته سایت کجارو، سری جدید آلبومها، شامل ۸۰ آلبوم است که برخی از آنها با سری قبل مشترک هستند. تعداد قطعات عکس در این سری آلبومها کمتر از سری پیش است، همچنین بخشی زیادی از این عکسها، پیش از این منتشر شده، اما در میان این آلبومها عکسهای تاریخی ارزشمند و دیده نشده هم وجود دارد.
منتشر کننده ناشناس این عکسها نوشته است:
سری دوم عکسهای لورفته کاخ گلستان در ادامه کار نیک یکی از کاربرانی که در اوایل سال جاری عکسهایی را از مجموعه البومخانه کاخ منتشر کرد، انتشار مییابد به این امید که با روی کار آمدن مدیریتی جدید و کارآمد و آگاه در کاخ گلستان، روش منسوخ و بی ارزش خدمت رسانی به محققان تغییر یابد. این عکسها با کیفیتی بهتر و در اغلب موارد با رنگ اصلی عکسها برای نخستین بار منتشر میشود. برخی از شیشههای نگاتیو نیز که از عکسها پیدا شده در این مجموعه موجود است. این مجموعه به عنوان یک عیدی به محققان زمینههای مختلف دوران قاجار تقدیم میشود. عکسها در ۸۰ آلبوم تقدیم شده است.
مدیران کاخ گلستان سال گذشته پس از انتشار نخستین سری آلبومها در فضای مجازی، وعده داده بودند که آلبومهای کاخ گلستان را در دسترس عموم قرار خواهند داد؛ وعدهای که به آن عمل نشد و حالا سری تازهای از عکسهای کاخ گلستان در فضای مجازی منتشر شده است.
محمدرضا طهماسب، پژوهشگر تاریخی عکاسی ایران که سابقه همکاری با گنجینه موزهها و انتشار کتاب را دارد، در صفحه شخصی خود در اینستاگرام مطلبی با تیتر «شبیخون» منتشر کرده و نوشته است:
برای به دست آوردن یک یا حتی چند عکس ساده و بیکیفیتتر از این مجموعه (آلبومخانه کاخ گلستان) باید با مدیریت کاخ نامهنگاری شود؛ سپس در صورت موافقت، نامه به مسئول آلبومخانه ارجاع داده میشود و پس از آن، موضوع عکس مورد نیاز اگر در آلبومهایی که تاکنون در آلبومخانه کاخ گلستان با نام آلبوم سایه عکسبرداری شده باشد، با تعداد محدودی عکس موافق میشود. سالها است که به مدیران کاخ گلستان و مسئولان آلبومخانه این شیوه نادرست و دور از روشهای علمی جستوجو و دریافت و دراختیار گذاشتن عکس را یادآور شدهام و نتیجهای نگرفتهام.
این پژوهشگر در ادامه متن خود با اشاره به آرشیوهای آنلاین در سراسر جهان به طرح این سوال پرداخته که آیا زمان آن نرسیده است که مانند دیگر آرشیوهای پیشرو و دیجیتال جهان، کاخ گلستان نیز با یک برنامهریزی مدبرانه امکان استفاده همگانی از این آلبومها را فراهم کند.
بر اساس شمارهبندی آلبومهای نشر یافته و با اطلاع از اینکه این آلبومها به بخش آلبومهای سایه (تصویربرداری شده) مربوط است، میتوان حدس زد چه گنجینه بزرگتری از اسناد و تصاویر تاریخی در آلبومخانه کاخ گلستان قرار داد. گنجینهای که در صورت قرار گرفتن در دسترس عموم احتمالا تکانههای شدیدی در قاجارپژوهی ایجاد خواهد کرد؛ اما فعلا پشت درهای بسته قرار دارد و گاهی فقط خبرهایی مانند گم شدن یک آلبوم از آن مجموعه سروصدا به پا میکند.
عکسهای جدید چه تصویری از دوران قاجار ارائه میدهند؟
در تصاویر جدید مننتشر شده از سوی فرد ناشناس با آرشیو مناسبی از تکیه دولت و کاخهای قاجاری مواجه میشویم.
در عین حال مردمانی را میبینیم که به مناسبتهای گوناگون به خیابانها و گذرهای شهر آمده و اجتماعات انسانی آنها بسیار فراتر از حد انتظار، ایرانی را تصویر میکند که جشنها و مناسبتهای فراوانش موجب اجتماع مردم و به خصوص زنان با پوشش مخصوص به آن دوره شده است.
در این تصاویر مشاهده میشود که حضور زنان به صورت انبوه، فراوان و متعدد است. این تصاویر همچنین از منظره بیرونی و درونی کاخهای قاجاری مانند تالار عاج، تالار سلام، سلطنت آباد، عشرت آباد و دیگر قصرهای دوره قاجاری است.
همچنین در این تصاویر برای نخستین بار تصویری واضح و با کیفیت از دوران اوج و رونق تکیه دولت و نیز کاخ عشرت آباد دیده میشود.
تکیه دولت پس از ویرانی نسبی در اواخر دوره قاجار در دوران پهلوی اول تخریب شد و کاخ عشرت آباد نیز بعدا بخشی از پادگانی به همین نام شد و اینک ویرانههای آن در حوالی میدان سپاه امروزی باقی است.
در ادامه چند عکس از این مجموعه که توسط گروه تاریخ انتخاب شده را مشاهده میکنید: