ترامپ به چه قيمتي خواهان مقابله با ايران است؟

رویداد۲۴- دولت جدید آمریکا تا چه اندازه آماده است؟ شاید دولت ترامپ بی‌نظم، آشفته و به شکل گیج‌کننده‌ای ناسازگار باشد اما در مورد یک موضوع به نظر متحد می‌آید: ایران. 

به گزارش رویداد۲۴ به نقل از اکونومیست، شواهد بسیاری وجود دارد دال بر اینکه ایران از نیمه سال 2015 که توافق محدود شدن برنامه هسته‌ای را به امضا رسانده، از تعدیل تحریم‌ها و آزاد شدن دارایی‌های بلوکه شده خارج از مرزهایش به ارزش حدود 100 میلیارد دلار برای گسترش قدرت خود در سراسر منطقه استفاده کرده است. دولت جدید آمریکا معتقد است باراک اوباما، محدودیت‌های ایران را از بین برد.

از زمان انجام این توافق موسوم به برنامه جامع اقدام مشترک (برجام)، ایران حمایت خود از بشار اسد،رئیس‌جمهور سوریه را تا جایی افزایش داده که با حمایت هوایی روسیه، بقای رژیم وی تا آینده‌ای معلوم تضمین شده است. ایران همچنین در تجهیز حزب‌الله با روسیه همکاری کرده است. ضمن اینکه در عراق، نیروهای مورد حمایت ایران در کنار نیروی امنیتی عراق که مورد حمایت آمریکا است، در حال جنگ علیه داعش هستند. اما زمانی که داعش از موصل بیرون رانده شد، این نیروها به سلاح قدرتمندی در تلاش ایران برای تبدیل کردن عراق به قلمرویی وابسته تبدیل خواهند شد. در یمن، جنگ داخلی به یک جنگ نیابتی میان اعراب سنی حوزه خلیج‌فارس و نیروهای حوثی شیعه که از حمایت ایران برخوردار هستند، تبدیل شده است.

درعین‌حال، مقامات ارشد و نخبگان سپاه پاسداران ایران مجموعه‌ای از آزمایش‌های موشک‌های بالستیک را اجرایی کرده‌اند؛ موشک‌هایی که قابلیت انتقال کلاهک هسته‌ای را دارند اما نقض آشکار قطعنامه 2231 شورای امنیت سازمان ملل که پشتیبان توافق هسته‌ای است، محسوب نمی‌شوند. آزمایش موشکی 29 ژانویه منجر به اعمال تحریم‌های جدید علیه شرکت‌ها و اشخاص ایرانی مرتبط با برنامه موشکی از سوی خزانه‌داری آمریکا شد. این اقدام از قبل پیش‌بینی شده بود (از آنچه دولت اوباما آماده کرده بود، ناشی می‌شد). اما با بیانیه مایکل فلین، مشاور امنیت ملی سابقه ترامپ مبنی بر اینکه «ایران زیر ذره‌بین قرار گرفته» حمایت شد.

منظور مایکل فلین چه بود؟

بااین‌حال مایکل فلین در مورد اینکه بیانیه‌اش شامل چه جزئیاتی می‌شود، ابهام ایجاد کرد. تصمیمات در مورد یک مسئله گرفته شده و آن اینکه باید با ایران مقابله کرد و آن را به عقب راند اما مهم است که این کار چطور باید بدون خطر وارد کردن آمریکا به یک جنگ خاورمیانه‌ای و افزایش آشوب در این منطقه صورت پذیرد.

آینده توافق هسته‌ای نیز مورد تردید است. ترامپ در دوره مبارزات انتخاباتی‌اش برجام را «بدترین توافق در تاریخ» خواند و مقامات جمهوری‌خواه کنگره اهمیت چندانی به آن ندادند. اما با توجه به نفوذ روزافزون جیمز ماتیس، وزیر دفاع و رکس تیلرسون، وزیر خارجه، تمایل چندانی در دولت برای فسخ یک جانبه یک توافق بین‌المللی که مسئله هسته‌ای را دست‌کم برای یک دهه آینده از روی میز برداشت، نیست.

در عوض، تمرکز بر اجرای دقیق آن خواهد بود. در کنار تحریم‌ها، مقابله با ایران نیازمند یک بخش نظامی است اما در این مورد نیز باید جزئیات مشخص شود. هدف ایران ایجاد یک هلال کنترل است که از بغداد و دمشق تا بیروت کشیده می‌شود. از ماتیس خواسته شده تا برنامه‌ای را برای ممانعت از این مسئله ارائه کند. ضمن اینکه احتمال کمک علنی‌تر به عربستان و امارات در یمن وجود دارد. 

بزرگ‌ترین چالش عراق است. ماتیس در سفر هفته گذشته خود به این کشور به شش هزار نیروی آمریکایی که به جنگ علیه داعش کمک می‌کند گفت که پس از سقوط موصل نیز تا مدتی در آنجا می‌مانند. او می‌داند که بدون حضور آن‌ها و نفوذ سیاسی که ایجاد می‌کند، ممانعت از ایران در برقراری دولت جدیدی که انتخاب خودش است، ساده نخواهد بود. 

همان‌طور که سناتور لیندسی گراهام در 19 فوریه گفت ممکن است ایران در عرصه جهانی یک بازیگر بد باشد اما بازیگری کاردان است. هرگونه تلاش برای مقابله با آن خطر تشدید تنش‌ها را به دنبال دارد. استفان بانون، مشاور مورد اعتماد ترامپ معتقد است آمریکا درگیر یک کشمکش تمدنی است که احتمالاً بار دیگر منجر به «یک جنگ اصلی در خاورمیانه» می‌شود. این وظیفه ماتیس و تیلرسون است که روندی را طرح‌ریزی کنند که منجر به محدودیت ایران بدون وقوع چنین پیش‌بینی شود.