نابودگران جدید میراث فرهنگی و آثار باستانی ایران
به گزارش خبرگزاری خبرآنلاین و به نقل از روابط عمومی پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری دست اندرکاران چند معدن در ماههای اخیر به حریم اثر تاریخی منحصر بفرد غار" دژ اسپهبد خورشید" تجاوز و دست اندازی کردند.
سامان توفیق سرپرست گروه باستان شناسی " غارتاریخی اسپهبد" واقع در سواد کوه مازندران دراین باره گفت: هیات هنگام حضور در محل شاهد ادامه تجاوز و دست اندازی به اثر منحصر به فرد غار "دژ اسپهبد خورشید" و نادیده گرفتن حریم و عرضه آن و نابودی حریم منظر و حریم اصلی و پایین دست اثر بود.
او دلیل این امر را برداشت خاک باستانی و تاسیسات وابسته به آن توسط معدن دانه طلاو معدن فلوئورین اعلام کرد.
این باستان شناس تاکید کرد: ما شاهد انفجارهای پیاپی، ایجاد نقب و تونل های متعدد به سمت پیکره و بالای اثر هستیم.
وی افزود: این در حالی است که درجلسات متعدد سرپرست پروژه با مدیران استانی مرتبط لزوم توقف عملیات، تمدید نکردن مجوز و جابجایی معادن و پاکسازی منطقه مطرح و توافقهایی نیز صورت گرفت ولی تا امروز با وجود پیگریها هیچگونه اقدامی صورت نگرفته است.
توفیق گفت: " تنگه کولا" که در پای غار -دژ اسپهبد خورشید در 10 کیلومتری پل سفید سر راه باستانی ری - تبرستان قرار دارد به گواه متون تاریخی تنگه راهبردی و استراتژیگ بوده و نقش بسیار مهمی در تاریخ ایران و تبرستان داشته است.
در این تنگه سه اثر ثبتی باستانی بسیار مهم و منحصر به فرد یعنی دژ باجگیران ( قلعه دیوسفید)، غار دژ کیلی، غار دژ کیجا کرچال قرار دارند که از سازه های وابسته به غار " دژ اسپهبدخورشید" هستند.
این باستان شناس اظهار داشت : با وجود پیگیریها و نامه نگاریهای انجام شده در گذشته در محدوده ی حریم درجه یک این آثار شرکت معدنی" پروچشمه" اقدام به برداشت سنگ کرده است و این در حالی است که هر سه اثر به فاصله کمتر از یک کیلومتر از هم و در ارتفاعات کوه " سرخل" دوبرار، در مقابل روستای سیمت و ........... دو آب قرار دارند.
او گفت: این برداشت آسیب جبران ناپذیری به عرصه ی آثار و حریم آنها وارد و منظر آثار را مخدوش کرده است و در صورت تداوم امکان ثبت جهانی در بند کولا و آثار آن از بین خواهد رفت.
به گفته توفیق ماشین آلات معدنی همچنان مشغول برداشت و خالی کردن خاک زیر پای این آثار هستند که در صورت ادامه، رانش و ریزش کوه و آثار ثبتی و همچنین پیامدهای جبران ناپذیری به همراه خواهد داشت.
بنای " غار تاریخی اسپهبد خورشید " واقع در سوادکوه مازندران در تاریخ 18/12/1381 به شماره 7839 در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید و حریم و عرصه آن در سال 1384 تعیین شد.
پروژه بررسی و مستندسازی باستان شناسی" غار- دژ اسپهبد خورشید " با توجه به اهمیت تاریخی و باستانی راه ترانزیتی سواد کوه به تهران با قدمت نزدیک به 2000 سال و استحکامات دفاعی و راهبانی ارزشمند در این مسیر با مجوز رئیس پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری شروع شده است.
گفتنی است درسال گذشته برخی از طرحهای عمرانی راه سازی و سدسازی که پیش ازمطالعات فرهنگی - تاریخی توسط میراث فرهنگی اجرایی شدخساراتی به میراث فرهنگی کشور وارد ساخت .
بر اساس بند ج ماده 114 قانون برنامه 5 ساله چهارم تمامی وزارتخانه‌ها، سازمانها و موسسات دولتی موظفند؛ قبل از اجرای طرحهای عمرانی گسترده و درمرحله امکان‌سنجی و مکان‌یابی نسبت به انجام مطالعات فرهنگی- تاریخی میراث فرهنگی در آن خصوص اقدام کنند و در طراحی و مکان‌یابی طرحهای یادشده نتایج مطالعات را رعایت کنند.
