تصمیمات نشست استانبول سمت‌وسوی عربی خواهد داشت

رویداد24- یک کارشناس مسائل خاورمیانه در خصوص اجلاس سران کشورهای اسلامی که طی روزهای پنج‌شنبه و جمعه در استانبول برگزار خواهد شد گفت: این اجلاس به شدت تحت نفوذ عربستان سعودی است و تصمیمات نهایی تا حد زیادی با هماهنگی عربستان اتخاذ می‌شود. 

قاسم محب علی، مدیرکل پیشین خاورمیانه وزارت خارجه در گفتگو با رویداد24ضمن بیان این مطلب تأکید کرد:از سوی دیگر این اجلاس در ترکیه برگزار می‌شود و با توجه به اینکه مسائل مهمی چون بحران سوریه، عراق و یمن در منطقه جریان دارد و عربستان و تااندازه‌ای ترکیه نیز در آنها به نوعی درگیر هستند، این احتمال جدی است که خروجی نشست جاری به سمت سیاست‌های این کشورها متمایل شود.

وی در تشریح این دیدگاه گفت: با توجه به اینکه سایر کشورهای اسلامی چندان نمی‌خواهند خود را درگیر مسائلی که در منطقه ما است کنند، انتظاری که از این نشست می‌رود این است که این کشورها همسویی بیشتری با سیاست‌های عربستان نشان دهند.

این کارشناس خاورمیانه در خصوص میزان تاثیرگذاری ایران و متحدانش در سیزدهمین اجلاس سران کشورهای اسلامی گفت: ایران، به جز عراق و تا اندازه کمتری لبنان و با توجه به اینکه شرایط سوریه هم مشخص نیست، متحد دیگری در کنفرانس اسلامی ندارد. شاید کشورهای دیگری چون الجزایر و پاکستان در مواردی با ایران همکاری کنند اما آنها هم علاقمند نیستند وارد چالشی شوند که به ویژه بین ایران و عربستان وجود دارد.

محب علی در ادامه با اشاره به اینکه در مورد بحران سوریه، دو کشور عربستان و ترکیه در تقابل با ایران قرار دارند، گفت: عربستان و ترکیه از مخالفان دولت سوریه هستند و ایران از دولت بشار اسد حمایت می‌کند. اگر این روند پیش برود، مذاکرات می‌تواند تااندازه‌ای چاره‌ساز باشد اما مسئله این است که در حال حاضر بازیگر اصلی در بحران سوریه ایران یا عربستان نیستند.

وی بازیگران اصلی این بحران را  آمریکا و روسیه خواند و گفت: این دو کشور قدرت‌های جهانی و منطقه‌ای هستند که می‌توانند به بهبود این روند کمک کنند یا باعث تخریب آن شوند. بنابراین باید دید که مذاکرات و توافق‌های روسیه و آمریکا چگونه پیش می‌رود و اینکه در سطح منطقه کشورهایی مانند ایران و عربستان و ترکیه تا چه اندازه آمادگی همکاری با آنها را دارند. به نظر می‌رسد ترکیه و عربستان مرتبا با آمریکایی‌ها و حتی عربستان با روس‌ها در تماس هستند اما مشخص نیست سیاست‌های ایران تا چه اندازه با روسیه هماهنگ است.

مدیرکل پیشین خاورمیانه وزارت خارجه در ادامه افزود: با توجه به اختلاف میان روس‌ها و ترک‌ها، ترکیه تلاش خواهد کرد که در اجلاس سران کشورهای اسلامی مواضعی اتخاذ کند که شاید چندان خوشایند روس‌ها نباشد. 

وی در خصوص روابط دو جانبه ایران و ترکیه نیز گفت: دو کشور در روابط دوجانبه خود کاملا عاقلانه رفتار کرده‌اند و روابط خود را از مسائلی که در سوریه، عراق، یمن و دیگر مناطق رخ می‌دهد، دور نگه داشته‌اند. هم ایران و هم ترکیه در این زمینه موفق بوده‌اند و این همان کاری است که عربستان نتوانست از عهده آن برآید، در این مورد ایران نیز تااندازه‌ای مانند سعودی نتوانست میان روابط دوجانبه و مسائل منطقه تفکیک قائل شود. 

محب علی گفت: روابطی که ایران با ترکیه دارد به مراتب گسترده‌تر از روابط جمهوری اسلامی با عربستان سعودی است. ما هم از نظر تجاری و بازرگانی و هم توریستی روابط دوجانبه بسیار قوی داریم. ترک‌ها منافع تجاری بسیاری با ایران دارند و حاضر نیستند این منافع را از دست بدهند. برای ایران هم ترکیه معبری است برای ورود به اروپا، ضمن اینکه مسئله گاز و مسئله قفقاز از جمله مواردی است که جدا از بحران‌های منطقه‌ای و تحولات سوریه در جریان است.

وی اینطور نتیجه گرفت: بنابراین می‌توان گفت که روابط ایران و ترکیه در سایر قضایا قابل پیشرفت است و در مورد سوریه هم ترک‌ها اندکی سیاست‌های خود در سوریه را تعدیل کرده‌اند و این مسئله به بهبود روابط ایران و ترکیه کمک کرده و باید توجه داشته باشیم روابط دو کشور آنقدر اهمیت دارد که نباید تحت تاثیر مسائل دیگر قرار بگیرد.