بی‌فایده بودن دستورالعمل‌های یک شبه در دانشگاه‌ها/دانشگاه آزاد پروتکل‌های وزارت علوم را رعایت نمی‌کند
رویداد۲۴-به اعتقاد سخنگوی کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس دانشگاه خوب دانشگاهی است که فارغ‌التحصیلانش در داخل کشور بمانند و صد در صد آنها به راحتی جذب بازار کار شوند و مشکلات همین مردم را حل کنند، نه اینکه پس از فارغ التحصیلی، ایران را برای ادامه کار و زندگی خود به قصد کشور دیگری ترک کنند.از روزها و سالهایی که کنکور در کشور همچون غولی وحشتناک خواب و خوراک جوانان این سرزمین را می‌ربود، مدت‌هاست که گذشته است؛ روزهایی که واژه‌ای به نام "سد کنکور" عینیت خود را نشان می‌داد و از تمام متقاضیان ورود به دانشگاه‌ها فقط درصدی امکان ورود به دانشگاه را داشتند. این روزها به لطف افزایش فراوان دانشگاه های مختلف در سراسر کشور –اعم از آزاد و غیرانتفاعی و پیام نور و علمی کاربردی و مجازی- دیگر حتی تعداد پذیرش دانشجو از متفاضیان ورود به آن و کنکوری ها بیشتر شده است. حالا اگر یک کنکوری برگه پاسخنامه خود را در سر جلسه آزمون سفید هم تحویل مراقب دهد، بازهم شانسی برای حضور در دانشگاه دارد، اما نکته مهمی که وجود دارد، همچنان وسوسه و تلاش جوانان برای حضور در چند دانشگاه ممتاز کشور نظیر دانشگاه صنعتی شریف و تهران و امیرکبیر و... است، چرا که بارها از زبان دانشجویان شنیده ایم که سطح آموزش این دانشگاه های ممتاز نسبت به سایر دانشگاه ها بسیار بالاتر است، دلیل این تفاوت‌ها در کیفیت دانشگاه‌ها چیست؟
تعریفی از کیفیت در آموزش عالی نداریم
سیدحمایت میرزاده (سخنگوی کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس) با بیان اینکه وزارت علوم ارزیابی عملکردی خوبی از دانشگاه‌ها دارد، وجود مراکزی که شاخص های وزارت علوم را ارزیابی کند را مفید دانست و گفت: جدول دروس و شرایط دانشگاه ها یکی است؛ چیزی که آن را متفاوت می کند، نخست سطح آگاهی و دانش دانشجویانی است که به آن دانشگاه ورود پیدا می کنند و دوم امکاناتی است که در اختیار هر دانشگاه قرار می گیرد. البته بحث اختیاراتی که به هر دانشگاه داده می‌شود مسئله مهمی است که روی کیفیت آموزش عالی دانشگاه‌ها بی‌تاثیر نیست.
وی ادامه داد: طبیعی است که به هر دانشگاهی نمی‌توان اختیارات داد. چنانچه دانشگاهی بخواهد اختیارات بیشتری از وزارت علوم بگیرد، باید آن آیین نامه مربوط در این خصوص را در هیئت امنای دانشگاه خود به تصویب رسانده و سپس آن را اجرایی کند. اختیارات دانشگاه منوط به آن است که خود دانشگاه بخواهد جایگاه خود را ارتقاء دهد.
رییس دانشگاه نوشیروانی بابل با بیان اینکه کلیت شاخص‌های ارزیابی کیفی دانشگاه‌ها قابل قبول است، خاطرنشان کرد: تنها بحثی که وجود دارد؛ برخی اعمال‌نظرهای سلیقه‌ای نسبت به دانشگاه‌ها به تناسب منطقه‌ای که در آن واقع شده‌اند و نیز مسئله های بومی‌گزینی دانشگاه ها و در واقع ارزیابی دانشگاه بر اساس منطقه ای که آنها قرار گرفته اند است. ولی در کل معیارهای ارزیابی وزارت علوم و تحقیقات و فن‌آوری در ایران بر اساس همان چیزی است که در جهان وجود دارد.
وی در پایان گفت: عمده ترین نقش در کیفیت نظام آموزش عالی کشور را خود وزارت علوم دارد هرچند می تواند با تعامل با مراکز دیگری همچون مراکز فنی و حرفه ای نسبت به کارا بودن مباحث آموزشی و ایجاد کارآفرینی و مهارت افزایی در فارغ التحصیلان قدم های موثرتر و بیشتری بردارد.
کیفیت آموزش عالی در گرو مدیریت صحیح و ضابطه‌مند دانشگاه‌ها
غلامرضا حسن‌زاده (سرپرست معاونت آموزشی پردیس بین‌الملل دانشگاه علوم پزشکی تهران و استاد گروه آموزشی آناتومی دانشکده علوم پزشکی تهران) کیفیت و مطلوب‌بودن فارغ التحصیلان را مهمتر از کیفیت آموزش عالی در کشور دانست و گفت: تفاوت در دانشگاه‌ها در همه جای دنیا وجود دارد، به هر حال یک دانشگاه روی کار و کارآفرینی فارغ التحصیلانش تمرکز دارد، یک دانشگاه روی افزایش علم او و دیگری بر کیفیت پژوهش دانشجویان. واقعیت این است که این مدیریت دانشگاه‌هاست که می تواند بر کیفیت هر دانشگاهی نظارت داشته و تاثیرگذار باشد.
وی ادامه داد: به عنوان مثال وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی که متولی دانشگاه های علوم پزشکی کشور است، در دوره اخیر بیشتر بر روی دارو و درمان تمرکز کرده است و از بحث آموزش و پژوهش متاسفانه غافل شده است. اینکه سیاست‌های وزارتخانه‌هایی مثل علوم تحقیقات و فن‌آوری یا وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی با رفتن یک وزیر و آمدن وزیر دیگر دستخوش تغییرات نشود، نکته مهمی است. اینطور نباشد که یک وزیری بیاید؛ سیاست‌هایی را در خصوص آموزش دانشجویان تبیین کند و دیگری سیاست متفاوتی را در دستور کار خود قرار دهد. این تناقضات از طرفی مستوجب صرف هزینه‌های بسیار بالاست. باید مجلس محترم شورای اسلامی بر روی اینگونه موارد نظارت لازم را به کار ببندد و با ایجاد یک سیاست دائمی برای آموزش دانشجو در دانشگاه‌ها جلوی این تفاوت‌هایی که با رفتن و آمد اشخاص می‌شود را بگیرد.
حسن زاده با بیان اینکه توسعه دانشگاه قطعاً تک بعدی نیست، گفت: دانشگاه‌های ما باید نیازهای کشور را برطرف کنند، اینکه صرفاً آموزش بدهیم تا فقط فارغ التحصیل تربیت کنیم به درد نمی خورد. ما باید کارشناسانی در دانشگاه ها تربیت کنیم که مشکلی از کشور حل کنند و این مستلزم تغییر رویکرد دانشگاه‌هاست؛ رویکرد دانشگاه ها نیز تغییر نمی‌کند تا زمانی که رویکرد خود وزارتخانه‌ها تغییر کند. برنامه‌ها و پروژه‌هایی که باعث ارتقاء نظام آموزش عالی کشور می‌شوند، باید مانا و دائمی و طوری باشند که رفت و آمد افراد موجب اختلال در آنها نشوند.
وی اضافه کرد: پیش از آنکه هر دولت یک نظام‌نامه خاص خود را در سیستم آموزشی کشور اجرایی کند، باید به دقت آن را بررسی و نمونه‌های مشابهی را که در سراسر دنیا از آن وجود دارد، پیدا کنیم و بعد آن را به مرحله اجرا درآوریم. برنامه‌ها و دستورالعمل‌های بعضا یک شبه در نظام آموزش عالی کشور نه تنها فایده ای ندارد بلکه فقط صرف هزینه بدون نتیجه در کشور است.
کارا بودن فارغ التحصیلان مهمترین رکن نظام آموزشی کشور
آنچه که از برآیند صحبت‌های نمایندگان مجلس، استاد و روسای دانشگاه‌ها حاصل می‌شود آن است که کارایی و داشتن مهارت در بین فارغ التحصیلان دانشگاهی مهمترین رکن نظام آموزشی کشور است و وزارت علوم، تحقیقات و فن‌آوری و دستگاه‌های متولی در این امر باید برنامه‌ها و سیاست‌گذاری‌های آموزشی دانشگاه‌ها را بر این اساس پیاده‌سازی کنند. رتبه‌بندی و اعتبارسنجی دانشگاه‌ها بر هر اساسی که باشد؛ باید در نهایت فارغ‌التحصیل را به یک شخصی تبدیل کند که بتواند مشکلات موجود در کشور را از میان بردارد و احساس نکند؛ مدت زمان تحصیل خود در دانشگاه ها را بیهوده سپری کرده است. به امید آنکه همه مشکلات کشور بدست جوانان تحصیل کرده این کشور مرتفع شود.
