سه شاهکار مهندسی ایرانیان در گذشته
رویداد۲۴-در مسیر تاریخ ستونی است که به انعکاس رویدادهای تاریخی می پردازد. آنچه می خوانید سه رویداد برگزیده اواخر اردیبهشت ماه است که در پی می آید.
27 اردیبهشت سال 1317
مسیری به چالوس
یکی از مهم‌ترین اقدامات دولت پهلوی اول توسعه شبکه راه‌ها و سامانه حمل و نقل کشور بود. برای حکومت، توسعه و بهبود راه‌های ارتباطی جهت ایجاد نظم و امنیت و تقویت حکومت مرکزی و فراهم کردن زیرساخت مناسب جهت توسعه اقتصادی، اهمیت حیاتی داشت.
وزارت طرق و شوارع با کمک ارتش، مهندسان داخلی و خارجی و هزاران کارگر و ابزار‌آلات و تجهیزات آن روز، 12هزار کیلومتر راه شوسه اتومبیل رو و ده‌ها تونل ساخت و تعدادی از راه‌های صعب العبور مال رو را تعریض و تسطیح کرد. یکی از مهم‌ترین این راه‌ها، جاده چالوس و تونل - روستای کندوان بود.
شاهکار مهندسی آن دوران که کرج را به شهر چالوس وصل می‌کند، یکی از بزرگ‌ترین و مرتفع‌ترین تونل‌هایی بود که برای عبور جاده شوسه احداث شد. کار ساخت تونل از اردیبهشت سال 1314 شروع و در اردیبهشت سال 1317 خاتمه یافت.
برای احداث این تونل 1884 متری، به عرض 7 و ارتفاع 6 متر، 90 هزار مترمکعب سنگ و خاک کنده و از تونل خارج و برای کندن قسمت‌های سنگی در حدود 46 هزار و 400 کیلوگرم دینامیت مصرف شد. طاق تونل به استثنای قسمت‌هایی که از سنگ است، از سنگ و سیمان ساخته شده و برای این منظور 22 هزار و 700 مترمکعب سنگ و 5 هزار و 850 تن سیمان به‌کار رفته و مبلغ 24 میلیون و 853 هزار و 400 ریال صرف هزینه آن شده است.
تونل کندوان که 20 کیلومتر از مسیر تهران به چالوس را کاهش می‌داد، توسط وزارت طرق و شوارع در دوره وزارت مجید آهی و با همکاری شرکت هوفمان آلمان، سرانجام درساعت 15/10 روز سه‌شنبه 27 اردیبهشت 1317 طی مراسمی گشایش یافت.
29 اردیبهشت سال 1341
افتتاح سد سفیدرود
سد سفیدرود، یا منجیل، درمحل پیوستن دو رود قزل‌اوزن و شاهرود در نزدیکی منجیل ساخته شده است. کار ساخت سد ازسال ۱۳۳۵ آغاز و در سال ۱۳۴۰ به پایان رسید و بهره‌‌برداری از سد در سال ۱۳۴۱ آغاز شد. آنچه می‌خوانید گزارش افتتاح این سد است.
صبح روز شنبه ۲۹ اردیبهشت ماه 1341 حدود ساعت 30 / 9 هواپیمای اختصاصی شاهنشاه در فرودگاه موقتی که در نزدیکی سد ایجاد شده بود به زمین نشست و لحظه‌ای بعد شاهنشاه و شهبانو با اتومبیل راهی محل شدند. در ساعت 25/ 10 دقیقه به محل سد رسیده و از طرف اعضای هیأت دولت، نمایندگان سیاسی خارجی و شخصیت‌های برجسته مملکت ومتخصصان فرانسوی سازنده سد، مورد استقبال قرار گرفتند. سپس آقای مهندس اصفیا قائم مقام نخست‌وزیر در سازمان برنامه، گزارشی با این شرح معروض داشتند: «اعلی حضرتا، سد سفید رود نتیجه بیش از هفت سال تلاش و کوشش کارمندان سازمان برنامه و مهندسان مشاور و پیمانکاراست... متأسفانه به عللی که زاییده عوامل مختلف است، قضاوت‌های عجولانه و غلطی شده و گفته شده است که احداث این سد کار اشتباه و بی‌حاصلی بود یا آنکه هزینه آن نسبت به نتیجه آن گزاف است. در صورتی که کشاورزان واقعی گیلان که هر سال خسارت‌های کم آبی را کشیده‌اند، امروز به اهمیت آن در حل مسأله کم‌آبی و تغییر سرنوشت این منطقه پی برده‌اند و آنهایی که تا اندازه‌ای به قوانین فنی و اقتصادی آشنایی دارند مطمئن هستند که این سد منبع قابل ملاحظه‌ای برای ازدیاد محصولات کشاورزی و صنایع و درآمد مردم
این سامان است...»
سپس مهندس بیانی، مدیرعامل سازمان عمران سفید رود به ایراد سخنرانی پرداختند: «اعلی حضرتا، سد سفید رود که در بلندترین مرتع ارضی ۱۰۸ متر ارتفاع دارد و در نوع خود بلندترین سند دنیا است؛ ارتفاع یا طول پای سد از کف رودخانه 425 متر و ظرفیت مخزن آن ۱۸۰۰ میلیون مترمکعب است. مقدار بتونی که در این سد به کار رفته، ۷۱۰ هزار مترمکعب است و مساحت دریاچه‌ای که ایجاد خواهد شد 5600 هکتار است. پس از اینکه شبکه آبیاری گیلان و فومن تمام شود، در حدود 240هزار هکتار زیر کشت خواهد رفت...»
31 اردیبهشت سال 1322
گشایش بیمارستان شوروی در تهران
در سال ۱۳۱۲ در تهران، خیابان نادری، بیمارستان شوروی با خدمات رایگان به بیماران آغاز به کار کرد و تا ۱۳۱۷ به فعالیت خود ادامه داد. در ۱۳۲۲ به درخواست دولت ایران بیمارستان مذکور در خیابان آبان بار دیگر راه‌اندازی شد و در ۱۳۲۶ در زیرنظر سازمان صلیب سرخ جهانی و اتحادیه انجمن‌های صلیب سرخ اتحاد جماهیر شوروی قرار گرفت. این بیمارستان از سال ۱۳۴۷ به خیابان کریم خان زند منتقل و چند شعبه در شهرهای رشت، تبریز، ارومیه و مشهد دایر شد. پس از انقلاب اسلامی، درسال ۱۳۶۲ به بیمارستان میرزا کوچک خان تغییر نام داده و به دانشگاه تهران واگذار شد. آنچه در پی می‌آید، گزارش روزنامه کوشش از مراسم گشایش مجدد بیمارستان شوروی تهران است که می‌خوانید: برحسب دعوت آقای آندره اسمیرنوف سفیر کبیر اتحاد جماهیر شوروی دو ساعت پیش ازظهر دیروز آقای نخست‌وزیر، رئیس مجلس شورای ملی، وزیر و رؤسای وزارت امور خارجه، وزیر و رؤسای وزارت بهداری و مدیران جراید در محل بیمارستان شوروی حضور بهم رسانیدند.
آقای سفیرکبیر از شرکت مدعوین در مراسم اظهار امتنان کرده و نطق زیر را ایراد کردند: «امروز ما بیمارستان عمومی شوروی را که سابقاً در تهران برپا بوده و بین اهالی پایتخت معروفیت بسزایی داشت و پزشکان شوروی مورد محبت و تحسین عموم قرارگرفته بودند گشایش می‌نماییم. اکنون جای بسی مسرت است که بیمارستان شوروی که دارای قسمت‌های علمی و سایر تأسیسات بیشتر و مفصل تری مجهز است دوباره درهای خود را برای عموم باز می‌کند. پزشکان شوروی که برای این مریضخانه از اتحاد جماهیر شوروی وارد شده‌اند دارای چندین سال تجربه پزشکی بوده و قبل از حرکت خویش به تهران پست‌های مهمی در کلینیک‌ها و بنگاه‌های تحقیقات علمی و بیمارستان‌های کلینیکی اتحاد جماهیر شوروی عهده دار بوده‌اند... پزشکان و کارکنان بیمارستان شوروی حاضر هستند معلومات و اطلاعات علمی خود را با پزشکان ایرانی و بنگاه‌های طبی کشور به منظور ارتقای بهداشت عمومی ایران به‌کار ببرند وبه‌همین منظور در نظر گرفته شده که در محل بیمارستان کلاس‌های مخصوص، کنفرانس‌ها و سخنرانی‌ها برپا شود تا آنها بتوانند آشنایی کامل تری نسبت به تجربیات پزشکان و کلینیک‌های شوروی به‌دست آورند...»
آقای امان‌الله اردلان وزیر بهداری نیز از این اقدام سفارت شوروی و گشایش بیمارستان که خدمتی به بیمارها و اهالی تهران است اظهار تشکر و مراتب خشنودی خودشان را بیان کردند سپس رئیس بیمارستان در ضمن نطق مختصری، مدعوین را برای مشاهده قسمت‌های مختلف بیمارستان و مطب عمومی و سایر قسمت‌ها دعوت کرده و مدعوین تمام اتاق‌ها را بازدید کرده‌اند. بیمارستان دارای پنجاه تختخواب و سرویس مخصوصی برای معالجه بیمارها در منزل است و در آتیه هم توسعه خواهد یافت.
