صدای پرطنین یک معترض

رویداد۲۴-باب دیلن، ترانه‌سرا و خواننده پرآوازه امریکایی بیست و چهارم ماه می‌1941 در مینه‌سوتا به دنیا آمد. سال‌های جنگ دوم جهانی و روزگار پس از آن یعنی سال‌های جنگ سرد و فشار‌ها و لطمات ناشی از آن روزگار بر شکل‌گیری شخصیتش اثر می‌گذارد. او در خانواده‌ای معمولی با انتظار‌هایی عادی از زندگی بالید. بی‌شک کسی از اعضای خانواده باب دیلن تصورش را هم نمی‌کرد که دیلن نوجوان عاشق موسیقی و صدا، بعدتر، چنین افتخار‌های بزرگی را برای خانواده، هم‌نسل‌ها و تاریخ موسیقی امریکا رقم بزند؛ اما این اتفاق افتاد. باب دیلن، از شنیدن موسیقی راه به خواندن و نواختن پیدا ‌کرد. در سال‌های پایانی دهه‌ پنجاه میلادی، خوانندگی را به طور جدی شروع می‌کند و هر روز علاقه و عشقش به موسیقی بیشتر می‌شود و بر شمار مخاطب‌هایش افزوده می‌شود. اوایل دهه شصت میلادی قرن بیستم به شهرت چشمگیری می‌رسد، او صدای نسل معترض می‌شود با ترانه‌هایی متفاوت و خلاق.

از ظرفیت‌های ادبیات فولکلور و عامیانه انگلیسی معاصر بهره می‌گیرد و با توده وسیع از هم‌نسل و مخاطب‌های جوان‌ترش ارتباط برقرار می‌کند. او به سفارش مخاطب‌ها و زمانه‌اش بی‌اعتنا نیست و صدای آنها می‌شود و بازتاب این دغدغه‌مندی به مسائل اجتماعی و سیاسی را می‌توان در آلبوم «The Times They Are a-Changin» به وضوح دید. آلبومی که از زمان خودش فراتر رفت و ورای زمان ایستاد و به‌عنوان نشان و نماد در ذهن مخاطب‌های باب دیلن جای گرفت؛ نشان روز‌هایی که جوان‌های امریکایی مانند بسیاری دیگر از جوان‌ها در اروپا دنبال بسط و گسترش آزادی‌های مدنی و اجتماعی و مبارزه با بی‌عدالتی بودند. باب دیلن، افتخار‌ها و جایزه‌های متعددی را در سال‌های فعالیتش کسب کرد، اما هیچ‌کس انتظار نداشت او برنده نوبل ادبیات هم بشود، اما این اتفاق افتاد. جایزه‌ای که خودش هم باورش نمی‌شد، برنده آن شده است. با اعلام برگزیده شدن این هنرمند موسیقی و ترانه‌سرا در جایزه نوبل ادبیات، از اورهان پاموک تا ماریا بارگاس یوسا صدای اعتراض‌شان بلند شد و گفتند چرا نوبل ادبیات را به یک خواننده داده‌اید؟!

اما غافل از اینکه ترانه‌ها و سروده‌های باب دیلن نه تنها آثاری خلاق و درخشان هستند بلکه می‌توان آنها را در شمار ادبیات آورد و آکادمی نوبل با همین استدلال نوبل ادبیات را به او اهدا کرد. باب دیلن از معدود ترانه‌سرا‌هایی‌ است که ترانه‌هایش بار‌ها مورد کند و کاو و موضوع پژوهش‌های ادبی قرار گرفته است. در ایران هم بسیاری از مخاطب‌های ادبیات و فعالان ادبی از این انتخاب ناراضی بودند. معدود چهره‌های ادبی و هنری در میان ایرانی‌ها از این انتخاب خوشحال شدند و هورا کشیدند و یکی از آنها زنده یاد مدیا کاشیگر بود. این مترجم و شاعر فقید ایرانی از ترانه‌های باب دیلن به‌عنوان آثار ادبی خلاق یاد کرده و در یکی از گفت‌وگو‌هایی که با هم داشتیم می‌گفت: «مسأله‌ای که شاید باعث می‌شود اعطای جایزه ادبیات به باب دیلن عجیب بنماید این است که شهرت جهانی او نه بیش‌تر که اصولاً به‌عنوان خواننده است و کم‌تر کسی می‌داند همه‌ ترانه‌هایش را خودش سروده است. ترانه‌‌هایی تحسین برانگیز و تأثیرگذار با تخیل غریب.» با این رخداد و برگزیده شدن در نوبل ادبیات، از باب دیلن ترانه سرا و شاعر دفاع شد، تا وزن ادبی این صدای معترض همسنگ خوانندگی‌‌اش شود، حتی اگر کسانی وجه ادبی شخصیت و فعالیت‌هایش را حاشا کنند، او برگزیده مهم‌ترین جایزه ادبی جهان است.