ایران کدام فیلم را به اسکار می‌فرستد؟
رویداد۲۴ جایزه اسکار بهترین فیلم غیرانگلیسی هر ساله از سوی آکادمی علوم و هنرهای سینمایی آمریکا به فیلم بلندی اعطا می‌شود که خارج از آمریکا و به زبان غیرانگلیسی ساخته شده باشد.
زمانی که اولین مراسم جوایز اسکار در ۱۶ می ۱۹۲۹ برگزار شد، هیچ بخش ویژه‌ای برای تقدیر از بهترین فیلم خارجی وجود نداشت. آکادمی اسکار بین سال‌های ۱۹۴۷ تا ۱۹۹۵ جایزه‌ای افتخاری را برای بهترین فیلم خارجی اکران شده در آمریکا در نظر گرفت، گرچه این جوایز به طور مرتب اعطا نمی‌شد و برای مثال در سال ۱۹۵۲ هیچ فیلمی به عنوان بهترین فیلم خارجی معرفی نشد.
همچنین هیچ رقابتی میان فیلم‌های خارجی وجود نداشت و تنها یک فیلم به عنوان برنده جایزه افتخاری بهترین فیلم برگزیده می‌شد. اما از سال ۱۹۵۶ و همزمان با بیست‌ونهمین دوره جوایز اسکار، بخش رقابتی ویژه‌ای برای بهترین فیلم خارجی (غیرانگلیسی) ایجاد شد که تا کنون هر ساله جایزه اسکار بهترین فیلم را به اثر برگزیده اعطاء می‌کند.
برخلاف سایر جوایز اسکار، جایزه اسکار بهترین فیلم انگلیسی به شخصی خاص اعطاء نمی‌شود و گرچه کارگردان اثر آن را دریافت می‌کند اما در واقع جایزه به طور کل متعلق به کشور فرستانده فیلم به آکادمی محسوب می‌شود.
برخلاف دیگر بخش‌های جوایز سینمایی اسکار، جایزه بهترین فیلم غیرانگلیسی (خارجی) اسکار الزامی را برای اکران فیلم‌های این بخش در آمریکا تا پیش از معرفی به آکادمی ایجاد نکرده است، به عبارت دیگر فیلم‌ها برای رقابت برای کسب جایزه بهترین فیلم خارجی نیاز به اکران عمومی در آمریکا ندارند.
از سویی دیگر فیلم‌های حاضر در این بخش باید در کشوری که نمایندگی آن را بر عهده دارد در دوره زمانی که آکادمی آن را تعیین می‌کند حداقل به مدت هفت روز اکران تجاری داشته باشند.
طبق قوانین آکادمی اسکار تمامی فیلم‌های حاضر در بخش بهترین فیلم خارجی باید به زبانی غیر از انگلیسی ساخته شده باشند تا بتوانند در این بخش نامزد کسب جایزه شوند. آکادمی اسکار همواره این قانون را به صورت جدی دنبال می‌کند و فیلم‌هایی که دارای دیالوگ‌های فراوان انگلیسی باشند، از سوی آکادمی اسکار حائز شرایط لازم برای رقابت در بخش بهترین فیلم خارجی شناخته نخواهند شد. البته فیلم‌های صامت و بدون دیالوگ و حتی آثار مستند و انیمیشن نیز واجد شرایط رقابت در این شاخه هستند.
یکی دیگر از عواملی که می‌تواند موجب عدم احراز صلاحیت یک فیلم برای حضور در بخش بهترین فیلم خارجی شود، نمایش تلویزیونی و یا اینترنتی اثر پیش از اکران عمومی آن است. اتفاقی که در سال ۲۰۰۴ برای فیلم «پرنده آبی» نماینده سینمایی هلند رخ داد.
همچنین طبق قوانین آکادمی اسکار مربوط به بخش بهترین فیلم خارجی، چنانچه کشور ارسال کننده اثر به آکادمی، کنترل هنری کافی بر اثر نداشته باشد، فیلم به احتمال فراوان شرایط رقابت و نامزدی در این بخش را از دست خواهد داد. تا کنون چندین فیلم به این دلیل شانس رقابت در بخش بهترین فیلم خارجی را از دست داده‌اند که از آن جمله می‌توان به فیلم «شهوت، احتیاط» (۲۰۰۷) نماینده سینمایی تایوان در هشتادمین دوره جوایز آکادمی اسکار اشاره کرد که به دلیل تایوانی نبودن عوامل اصلی فیلم و همچنین تعداد کم عوامل تایوانی دخیل در ساخت فیلم از سوی آکادمی اسکار مجوز کسب نامزدی در بخش فیلم‌های غیرانگلیسی(خارجی) را از دست داد.
براساس قوانین جدیدتر آکادمی اسکار و از سال ۲۰۰۶ (هفتادونهمین دوره جوایز اسکار) فیلم‌های معرفی شده به آکادمی اسکار برای حضور در بخش بهترین فیلم خارجی الزاما نباید به زبان رسمی کشور فرستنده باشند. این مورد پیش از این از حضور چندین فیلم در این بخش جلوگیری شده بود؛ چرا که اکثر دیالوگ‌های فیلم به زبانی غیر از زبان رسمی کشور فرستنده اثر بود، همانطور که فیلم «خصوصی» محصول ۲۰۰۴ ایتالیا به دلیل عربی و عبری بودن دیالوگ‌ها، حائز شرایط حضور در بخش بهترین فیلم خارجی شناخته نشد.
اما با تغییر قانون در سال ۲۰۰۶ کشور کانادا که پیش از این تنها می‌توانست فیلم‌های فرانسوی‌زبان را به آکادمی ارائه کند، شرایط لازم برای معرفی فیلم هندی‌زبان «آب» به عنوان نماینده سینمای کانادا را پیدا کرد و سینمای ایران نیز در سال ۲۰۱۳ فیلم فرانسوی زبان «گذشته» به کارگردانی اصغر فرهای را به عنوان نماینده خود انتخاب کرد.
همچنین تمامی فیلم‌هایی که خواستار حضور در بخش بهترین فیلم خارجی جوایز سینمایی اسکار هستند صرف‌نظر از زبان فیلم نباید در خاک آمریکا ساخته شده باشند و از سوی دیگر تمامی کشورها باید نماینده خود را به انتخاب یک سازمان، کمیته و یا هیأتی متشکل از افرادی از بدنه سینما انتخاب کند و اسامی این افراد نیز باید به آکادمی فرستاده شود.
پس از این که تمامی کشورهای نماینده خود را به آکادمی معرفی کردند، نسخه‌ای از تمامی فیلم‌ها با زیرنویس انگلیسی به آکادمی ارسال می‌شود و اعضای کمیته بهترین فیلم خارجی پس از تماشای آثار، با رأی‌گیری پنهان خود در ابتدا فهرست بلند نامزدها متشکل از ۱۰ فیلم و در نهایت فهرست ۵ فیلم به عنوان نامزدهای نهایی این شاخه معرفی می‌کنند.
**بر اساس اعلام اکادمی علوم و هنرهای سینمایی اسکار تمامی فیلم‌ها برای کسب شرایط لازم برای حضور در شاخه بهترین فیلم خارجی جوایز سینمایی اسکار در سال ۲۰۱۹ باید نه زودتر از تاریخ ۹ اکتبر ۲۰۱۷ (۹ مهر ۱۳۹۶) و نه دیرتر از ۳۰ سپتامبر ۲۰۱۸ (۸ مهر ۹۷) حداقل به مدت ۷ روز پیاپی در سینماهای کشور مبدا اکران تجاری شده باشند.
با توجه به فهرست اکران سینمای ایران در این بازه زمانی یک ساله در مجموع ۶۰ فیلم سینمایی که شامل سه انیمیشن و یک مستند نیز می‌شود واجد شرایط حضور به عنوان نماینده ایران در اسکار پیش رو هستند (تاریخ آغاز اکران این فیلم‌ها در مقابل آنها آورده شده است) اما قطعا با توجه به حضورهای بین‌المللی و اکران جهانی تعداد معدودی از این فیلم‌ها حائز شرایط هستند، در ادامه فقط نام فیلم‌ها را تیتروار اعلام می‌کنیم.
آینه بغل (۹۶/۹/۱۵)، خالتور (۹۶/۸/۱۰)، زرد (۹۶/۷/۱۲)، بدون تاریخ بدون امضاء (۹۶/۱۱/۲۵)، خفگی (۹۶/۷/۲۶)، ثبت با سند برابر است (۹۶/۹/۱)، خانه دختر (۹۶/۷/۱۹)، قهرمانان کوچک (۹۷/۷۱۲)، قاتل اهلی (۹۶/۹/۱)، دخترعمو و پسرعمو (۹۶/۱۰/۶)، عشقولانس (۹۶/۱۰/۲۰)، ما خیلی باحالیم (۹۶/۱۱/۱۸)، ایتالیا ایتالیا (۹۶/۷/۱۲)، سد معبر (۹۶/۱۰/۶)، حریم شخصی (۹۶/۹/۲۲)، پل خواب (۹۶/۱۰/۲۰)، آذر (۹۶/۹/۸)، خانه کاغذی (۹۶/۹/۲۹)، اسرافیل (۹۶/۱۱/۲۵)، شکلاتی (۹۶/۹/۸)، حقه باز دم دراز (۹۶/۷/۱۹)، صفر تا سکو (۹۶/۹/۱)، هاری (۹۶/۱۱/۲۵)، فهرست مقدس (انیمیشن) (۹۶/۹/۱۵)، کلیله و دمنه (انیمیشن) (۹۶/۱۰/۹)، مادری (۹۶/۱۲/۳)، غیرمجاز (۹۶/۸/۱۰)، آزاد به قید شرط (۹۶/۷/۲۶)،شنل (۹۶/۷/۲۶)، اشنوگل (۹۶/۹/۱)، وقتی برگشتم (۹۶/۹/۸)،
هزارپا (۹۷/۴/۱۳)، مصادره (۹۶/۱۲/۲۳)، لاتاری (۹۶/۱۲/۲۳)، تگزاس (۹۷/۱/۲۹)، به وقت شام (۹۶/۱۲/۲۳)، لونه زنبور (۹۶/۱۲/۲۳)، فیلشاه (انیمیشن) (۹۶/۱۲/۲۳)، خجالت نکش (۹۷/۲/۱۲)، عصبانی نیستم (۹۷/۲/۱۲)، چهارراه استانبول (۹۷/۲/۱۲)، دشمن زن (۹۷/۳/۲۳)، خرگیوش (۹۶/۱۲/۲۳)، خاله قورباغه (۹۷/۴/۶)، دارکوب (۹۷/۴/۶)، دلم می‌خواد (۹۷/۳/۲۳)، خوک (۹۷/۲/۱۲)، به وقت خماری (۹۷/۴/۶)، کاتیوشا (۹۷/۵/۳)، دم سرخ‌ها (۹۷/۵/۱۰)، فراری (۹۶/۱۲/۲۳)، تنگه ابوقریب (۹۷/۵/۱۷)، من دیوانه نیستم (۹۷/۵/۳)، آن سوی ابرها (۹۷/۲/۱۲)، جشن دلتنگی (۹۷/۲/۱۲)، در وجه حامل (۹۷/۳/۲۳)، شماره ۱۷ سهیلا (۹۷/۳/۳۰)، مرداد (۹۷/۴/۶)، ناخواسته (۹۷/۳/۲) و شعله‌ور (۹۷/۵/۲۴).
فیلم‌های «بدون تاریخ بدون امضاء» به کارگردانی وحید جلیلوند، «عصبانی نیستم» از رضا دُرمیشیان، «سد معبر» ساخته محسن قرایی، «آنسوی ابرها» به کارگردانی مجید مجیدی، «خفگی» به کارگردانی فریدون جیرانی، «خانه دختر» شهرام شاه‌حسینی، «اسرافیل» از آیدا پناهنده، «لاتاری» به کارگردانی محمد حسین مهدویان، «به وقت شام» از ابراهیم حاتمی‌کیا، «خوک» ساخته مانی حقیقی، «فراری» به کارگردانی علیرضا داوودنژاد، «چهارراه استانبول» از مصطفی کیایی، «دارکوب » به کارگردانی بهروز شعیبی، انیمیشن «فیلشاه» ساخته هادی محمدیان، «دلم می‌خواد» از بهمن فرمان‌آرا، «تنگه ابوقریب» از بهرام توکلی و «شعله‌ور» به کارگردانی حمید نعمت‌الله را می‌توان از شانس‌های اصلی انتخاب به عنوان نماینده اسکار ایران در سال ۲۰۱۹ برشمرد.
* فیلم اسپانیولی زبان «همه می‌دانند» جدیدترین ساخته اصغر فرهادی و محصول مشترک سینمای اسپانیا، ایتالیا و فرانسه آن‌طور که از سوی رسانه های اسپانیایی اعلام شده، یکی از سه نامزد اصلی برای معرفی به عنوان نماینده سینمای اسپانیا است، در نتیجه با توجه به اکران نشدن در ایران و نداشتن شروط لازم، از سوی کشور خودمان نمی تواند به اسکار معرفی شود.
اصغر فرهادی دو بار برای سینمای ایران اسکار را به ارمغان آورد؛ یک بار برای فیلم «جدایی نادر از سیمین» و بار دیگر برای «فروشنده».
البته فیلم‌هایی که در ادامه و تا تاریخ ۸ مهر ۹۷ در سینماهای ایران اکران شوند نیز به فهرست فیلم‌های واجد شرایط انتخاب برای اسکار ۲۰۱۹ اضافه خواهند شد.
آخرین مهلت ارسال و معرفی فیلم‌ها از سوی کشورها مختلف برای رقابت در شاخه بهترین فیلم خارجی اسکار ۲۰۱۹ روز اول اکتبر ۲۰۱۸ (۹ مهرماه) اعلام شده است.
