انتقاد متخصصان زنان از دستورالعمل ترویج زایمان طبیعی

رویداد۲۴ یکشنبه، یکم مهرماه فراکسیون زنان با حضور متخصصان زنان و زایمان به منظور بررسی ایرادات وارد به دستورالعمل ترویج زایمان طبیعی برگزار شد.

رتبه ایران در کاهش مرگ و میر زنان باردار برابر با کشور‌های برتر جهان است

در این نشست فرشته دانشمند با اشاره به اینکه بند‌های دستورالعمل ترویج زایمان طبیعی کارشناسی شده نیست، گفت: این طرح به صورت پایلوت از سال ۹۰ در استان اصفهان اجرا شده است و می‌توان گفت: در سه دهه گذشته در زمینه کاهش مرگ و میر مادران در زمان زایمان قابل مقایسه با کشور‌های برتر جهان است.

این متخصص زنان و زایمان در بیان اینکه در این دستورالعمل اختیارات تام به لیسانسه‌های مامایی برای مراقبت و زایمان زنان باردار داده شده است که این موضوع جان آن‌ها را به خطر می‌اندازد، تصریح کرد: در بند ۱۴ این دستورالعمل به لیسانسه‌های مامایی این اختیار داده شده است که عمل زایمان را در دفتر‌های کار خود انجام دهند ضمن اینکه مسئولیت جان زن باردار به متخصصان داده می‌شود که تنها در زمان شرایط اورژانسی به مراحل زایمان ورود می‌کنند و چنانچه زن باردار حین زایمان از دنیا برود به این موضوع پرداخته نمی‌شود که ممکن است این حادثه در پی عارضه‌ای ایجاد شده باشد که مسئولیت آن برعهده ماما است.

وی یادآور شد: در این دستورالعمل که لیسانس مامایی و متخصص زنان و زایمان هر دو در رابطه با روند زایمان زن باردار ورود می‌کنند خلاء قانونی وجود دارد چرا که در ماده ۱۴۱ قانون مجازات اسلامی دو نفر نمی‌توانند به صورت همزمان مسئولیت جان یک نفر را عهده دار باشند.

دانشمند در پایان به این مهم اشاره کرد که باید تنها متخصص زنان و زایمان اقدام به بستری و پیگیری روند زایمان زن باردار کند تا بتواند مسئولیت جان وی را عهده دار شود، همچنین در این صورت آسیب احتمالی به مادر و نوزاد به حداقل می‌رسد از سوی دیگر در رابطه با هزینه‌های تخصیص یافته به لیسانس مامایی و متخصصان زنان و زایمان نیز باید در این دستورالعمل شفاف سازی شود.

رتبه ایران در کاهش خطرات زایمان برتر از آمریکا است

در ادامه سودابه کیانی با اشاره به نحوه شاخص تعیین شده برای آمار مرگ و میر مادران حین زایمان تصریح کرد: این آمار از روز اول بارداری تا ۴۰ روز بعد از زایمان به ازای هر ۱۰۰ هزار تولد زنده فارغ از طبیعی یا سزارین بودن مشخص می‌شود ضمن اینکه افرادی که در اثر تصادف یا خودکشی جان خود را از دست می‌دهند در این آمار لحاظ نمی‌شوند.

رئیس انجمن متخصصان زنان و زایمان البرز یادآور شد: در این دستورالعمل به لیسانسه‌های مامایی اجازه فعالیت در دفتر کار داده شده است که این موضوع جان نوزاد و مادر را به خطر می‌اندازد، همچنین موضوع دیگری که ناشی از عدم نظارت مسئولان بوده صدور مجوز نصب تابلو‌هایی برای ماما‌ها با عنوان پزشک متخصص زنان و مامایی است که گاهی متخصص نازایی نیز بدان افزوده می‌شود که خود جای سوال است.

کیانی خاطرنشان کرد: به غیر از اینکه لیسانسه‌های مامایی از اختیاراتی فراتر از دانش خود برخوردار شده اند یکی دیگر از مواردی که در نظارت‌ها مغفول باقی مانده انجام سقط‌های غیرضروری و سایر اقدامات خارج از صلاحیت پزشکان است که توسط لیسانسه‌های مامایی انجام می‌شود.

ماما نمی‌تواند زایمان پرخطر را تشخیص دهد

در ادامه فاطمه بحرینی افزود: در کشور‌های توسعه یافته لیسانسه‌های مامایی تنها حکم مددکار را دارند که در مراحل زایمان در کنار متخصص زنان و زایمان به زن باردار کمک می‌کنند، اما در امور پزشکی دخالت نمی‌کنند و این در حالی است که در ایران برخلاف این روند اقدام می‌شود.

عضو نظام پزشکی استان اصفهان یادآور شد: لیسانسه‌های مامایی از این توانایی برخوردار نیستند که زایمان پرخطر را تشخیص دهند بنابراین آن‌ها تنها می‌توانند در قالب یک مشاور به زنان باردار کمک کنند، اما پذیرش کردن یا انجام زایمان در دفتر کار این افراد جان نوزاد و مادر را به خطر می‌اندازد.

وی تصریح کرد: با توجه به اینکه مسائل مالی از جمله دلایلی است که لیسانسه‌های مامایی، زنان باردار را برای زایمان به دفتر کار خود می‌کشانند بنابراین لازم است برای ایجاد دفتر کار این افراد قوانین سخت گیرانه‌ای ایجاد شود ضمن اینکه امید می‌رود مهم‌ترین دستاورد این نشست این باشد که وزیر بهداشت به جایگاه متخصصان در مقایسه با لیسانسه‌های مامایی توجه ویژه‌ای داشته باشد.

زایمان بعد از اجرای طرح تحول سلامت رایگان شد

در ادامه سودابه کاظمی با یادآوری اینکه سیستم هماهنگی به گونه‌ای ایجاد شده که مرگ و میر مادران رصد می‌شود و چنانچه مادری حین زایمان جان خود را از دست بدهد در همان بیمارستان و وزارتخانه جلسه تشکیل شود، افزود: در طرح تحول سلامت انجام زایمان طبیعی در سراسر کشور رایگان شد که این امر هزینه‌های چند برابری را بر دوش دولت تحمیل می‌کند.

وی یادآور شد: یکی از مواردی که باعث می‌شود لیسانسه‌های مامایی از اختیارات خاصی برخوردار شوند این است که در تمام نهاد‌های تصمیم گیرنده یکی از این افراد مشغول به کار است و این در حالی است که متخصصان زنان و زایمان حتی راه ارتباطی خاصی با وزیر ندارند از سوی دیگر برای پرداخت دستمزد ماما‌ها یک رانت وسیع شکل گرفته تا آن‌ها بتوانند از اعتبارات بیماستان بهره ببرند.

کاظمی خاطرنشان کرد: بعد از انقلاب به دلیل کمبود متخصص زنان و زایمان ناچار بودند که پزشکانی را از خارج از کشور از جمله بنگلادش و پاکستان وارد ایران کنند و همین امر باعث شد که روند تربیت لیسانسه‌های مامایی رو به رشد رود، اما در شرایط کنونی به دلیل حضور متخصصان به میزان کافی نیاز به تربیت لیسانسه‌های مامایی نیست.

ماده ۱۴ دستورالعمل ترویج زایمان طبیعی نیاز به شفاف سازی دارد

سیده حمیده زرآبادی با اشاره به سوالاتی که در پی توضیحات این متخصصان در مورد مفاد دستورالعمل ترویج زایمان طبیعی ایجاد می‌شود، گفت: این معیار مشخص نشده که آیا تفاوت کاهش مرگ و میر در ایران به دلیل افزایش سزارین صورت گرفته ضمن اینکه اگر بخواهیم میزان آمار مرگ و میر ناشی از زایمان در ایران و کشور‌های توسعه یافته را مقایسه کنیم، باید به این نکته اشاره کنیم که کشور‌های توسعه یافته قوانین سخت گیرانه‌ای برای انجام عمل سزارین دارند.

سخنگوی فراکسیون زنان تاکید کرد: با توجه به اینکه ماده ۱۴ این دستورالعمل را مشاهده کرده ام به این نتیجه می‌رسیم که با اظهارات متخصصان در تناقض بوده و همچنان ابهاماتی در رابطه با آن وجود دارد که باید شفاف سازی شود.

استفاده از ابزار‌های نظارتی مجلس در حمایت از متخصصان زنان و زایمان

در ادامه پروانه مافی با اشاره به نحوه استفاده از لیسانسه‌های مامایی در کشور‌های توسعه یافته، افزود: در این کشور‌ها لیسانسه‌های مامایی به عنوان دستیار در کنار متخصصان زنان و زایمان قرار دارند و به نوعی زنان باردار را همراهی می‌کنند و بعد از زایمان نیز به مدت ۱۰ روز برای بررسی وضعیت مادر و نوزاد به منزل آن‌ها مراجعه می‌کنند بنابراین این الگوبرداری در ایران به صورت ناقص صورت گرفته است.

عضو فراکسیون زنان مجلس تصریح کرد: هم اکنون مجلس از دو بعد نظارت و قانونگذاری می‌تواند به متخصصان زنان برای اصلاح این دستورالعمل کمک کند به این صورت که از بعد نظارتی به وزارت بهداشت تذکر دهد، اما ایجاد قانون و رفع خلاء قانونی در این مورد نیازمند همراهی متخصصان زنان و زایمان است.

مافی ادامه داد: مجلس برای ارائه طرح مستلزم بهره مندی از اطلاعات تخصصی است که این متخصصان در اختیار نمایندگان قرار می‌دهند همچنین متخصصان می‌توانند از طریق دولت به ارائه لایحه بپردازند ضمن اینکه اصلاح متن این دستورالعمل باید به سرعت صورت بگیرد بنابراین لازم است که از وزیر بهداشت برای حضور در نشست آتی این فراکسیون دعوت به عمل آید.

متخصصان برای رفع موانع قانونی با نمایندگان همکاری کنند

در ادامه سمیه محمودی عضو فراکسیون زنان مجلس که پیگیر موضوع رفع مشکلات متخصصان زنان و زایمان بوده است، از آن‌ها خواست که برای تصویب قانون یا رفع موانع قانونی با نمایندگان مجلس تعامل داشته و در این خصوص پیشگام باشند.

تصمیم گیری در مورد ماما‌ها در جلسات یک طرفه منصفانه نیست

معصومه آقاپور علیشاهی طی پیشنهادی گفت: برای رفع مشکلات ناشی از صدور این دستورالعمل لازم است نشستی با حضور لیسانسه‌های مامایی برگزار شود و نباید تصمیم گیری در رابطه با وضعیت آن‌ها در یک نشست یک طرفه صورت گیرد.

وی در ادامه از متخصصان زنان و زایمان خواست تا قبل از برگزاری نشستی با حضور وزیر بهداشت ابتدا در کمیسیون بهداشت حضور پیدا کنند و در نهایت برای رفع مشکلات خود با وزیر نشست داشته باشند.

این عضو فراکسیون زنان در پایان با یادآوری وضعیت ۱۲ روستای موجود در حوزه انتخابیه اش به این نکته اشاره کرد که هنوز زنان باردار برای زایمان ناچار هستند به دلیل نبود متخصص زنان و زایمان و لیسانسه‌های مامایی از پیرزنان کمک بگیرند.

بیشترین آسیب این دستورالعمل متوجه قشر کم درآمد است

در ادامه ناهید تاج الدین که برگزار کننده این نشست برای رفع مشکلات متخصصان زنان و زایمان در رابطه با دستورالعمل مذکور بوده، گفت: یکی از مشکلاتی که در رابطه با این دستورالعمل وجود دارد این است که باید قبل از ابلاغ آن با متخصصان مربوطه مشورت می‌شد چرا که در شرایط کنونی ایراداتی که آن‌ها به این دستورالعمل وارد می‌دانند به حق است و حتی خانواده‌های آنان را با مشکل مواجه می‌کند.

عضو هیات رئیسه فراکسیون زنان تاکید کرد: زنانی از قشر ضعیف جامعه که به دلیل مشکلات مالی بیشترین مراجعه را به لیسانسه‌های مامایی دارند، در پی اجرای این دستورالعمل بیشتر از سایر افراد آسیب می‌بینند.

در ادامه زهرا سعیدی عضو هیات رئیسه فراکسیون زنان بر ضرورت همکاری متخصصان در مناطق محروم کشور تاکید کرد.

دعوت از وزیر بهداشت در دستورکار فراکسیون زنان قرار گرفت

فریده اولادقباد رئیس فراکسیون زنان مجلس شورای اسلامی با اشاره به اهمیت سلامت مادران و نوزادان به عنوان مهم‌ترین دغدغه آنان، گفت: هم اکنون مهم‌ترین دغدغه‌ای که پزشکان متخصص زنان و زایمان در رابطه با دستورالعمل ترویج زایمان طبیعی دارند در رابطه با نحوه پذیرش مادرانی است که برای وضع حمل به بیمارستان مراجعه می‌کنند.

وی خاطرنشان کرد: وضعیت دفترکار ماما‌ها و نحوه نظارتی که بر روند فعالیت آن‌ها برای زایمان طبیعی وجود دارد از دیگر موضوعاتی است که متخصصان زنان و زایمان بدان تاکید دارند.

این نماینده مردم در مجلس دهم تصریح کرد: با توجه به اینکه برنامه فراکسیون زنان این است که از وزرا و معاونان ریاست جمهوری برای نظارت بر حسن اجرای برنامه ششم دعوت به عمل آورد بنابراین در هفته آینده از وزیر بهداشت و معاونانش برای حضور در نشست این فراکسیون دعوت خواهیم کرد.

اولادقباد تاکید کرد: روند اجرای برنامه ششم توسعه و غربالگری بیماری‌های زنان از جمله موضوعاتی است که در نشست با وزیر بهداشت مطرح خواهیم کرد.

وی در بیان اهمیت صدور این دستورالعمل یادآور شد: با توجه به اهمیت سلامت مادران و نوزادان و ضرورت ارتقاء شاخص‌های مربوطه برنامه ترویج زایمان طبیعی در سال ۱۳۹۳ در سراسر کشور به اجرا درآمد، نظر به اهمیت این برنامه، شاخص زایمان طبیعی در برنامه ششم توسعه کشور (جدول ۱۴ ماده ۷۶) مورد رصد قرار می‌گیرد.

اولادقباد در بیان اهداف صدور این دستورالعمل افزود: هدف کلی از صدور این دستورالعمل ترویج زایمان طبیعی، کاهش میزان سزارین متناسب با جدول هدفگذاری سال ۹۷، حفظ حرمت و کرامت انسانی مادر باردار، تکریم و افزایش رضایتمندی ایشان، حمایت روحی و روانی از مادر جهت انتخاب نوع زایمان، کاهش پرداختی از جیب مادر، افزایش رضایتمندی ارائه دهندگان خدمات زایمانی و افزایش استفاده از روش‌های مختلف کاهش درد زایمان طبیعی است.

وی در بیان مفاد ماده ۱۴ این دستورالعمل که با ابهاماتی همراه است، تصریح کرد: برقراری انعقاد قرارداد مراکز مشاوره مامایی، ماما‌های دارای دفتر کار و متخصصین زنان و زایمان با بیمارستان‌های خصوصی و تک بیمارستان دولتی شهرستان محل خدمت خود (براساس مقررات ماده ۸۸) به نحوی که بتوانند خانم باردار تحت مراقبت خود را جهت انجام زایمان طبیعی و استفاده از روش‌های بی دردی و کم دردی به آن بیمارستان معرفی کنند و شخصا نسبت به انجام زایمان وی اقدام نماید، بدیهی است که با توجه به مسئولیت کاری و قانونی متخصص زنان و ماما، در بدو پذیرش زائو، ماما می‌بایست متخصص مقیم یا آنکال را در جریان فرآیند زایمان قرار داده و متخصص نیز موظف است در صورت اعلام نیاز توسط ماما، بر بالین مادر حضور یابد. فرآیند گردش کار و نحوه پرداخت حق الزحمه به ایشان تا پایان فروردین توسط کمیته کشوری ترویج زایمان طبیعی تدوین و ابلاغ خواهد شد، دستورالعمل بازنگری شده ماما‌های همراه نیز همزمان با این دستورالعمل ابلاغ خواهد شد.