کت گشاد دانایی

رویداد۲۴ روح‌الله صالحی- زمانی بود وقتی شبکۀ سه را تغییر می‌دادیم روی شبکۀ یک، به یک باره مجری همان برنامه قبلی را می‌دیدیم که صرفا کت خود را عوض کرده بود و با خنده‌ای تصنعی می‌گفت: «پوزش بابت تأخیر، تا از آن استودیو به این استودیو برسم چند دقیقه‌ای برنامه دیر شد!»

در تاکسی و مترو و اتوبوس و سر صف نانوایی و ... به تعداد آدم‌هایی که می‌بینیم؛ باید شبیه همان مجری که از برنامه ورزشی می‌رفت تا به برنامه تفسیر سیاسی برسد، تغییر موضع بدهیم و چنان چه در یک موضوع خاص سکوت کنی، آن را حمل بر بی ادبی می‌دانند. حتی به قدر تکان دادن سر باید حرف‌های طرف مقابل را تأیید کنی.

مهم نیست که چه می‌گوییم و چه قدر اطلاعات ما ناشی از تحلیل مجموعه‌ای از آموخته‌های درست است. مهم تکان دادن سر مخاطب مقابل، در تأیید حرف‌های ماست؛ که باد به غبغب بیندازیم که مورد تأیید اجتماعی قرار گرفته ایم و این ژست دانایی برای ما دل چسب و گواراست.

در برنامه تلویزیونی «برنده شو» که محمد رضا گلزار اجرا می‌کند، اتفاقی افتاد که نشان می‌دهد این کت دانایی که پوشیده ایم بر اندام مان بزرگ است و انگار مشت نمونه خروار و دسته‌جمعی داریم این کت را دست به دست می‌کنیم.

شرکت کننده در مورد سوالی به بن‌بست رسید، از گزینۀ حاضران در سالن استفاده کرد، ۶۰ درصد تماشاچیان به یک گزینه رأی دادند. اما فرد شرکت کننده ترجیح داد به گزینه‌ای رأی دهد که تنها ۱۰ درصد به آن رأی داده بودند و اتفاقا این گزینه درست از آب درآمد.

۶۰ درصد به گزینه اشتباه رأی دادند؛ به همین سادگی در مسیری رفته بودند که می‌توانست یک نفر را از گردونه مسابقه حذف کند. این که چرا و چه لزومی به خود دیده بودند درباره چیزی که نمی‌دانند و از قطعیت آن بی خبر هستند رأی بدهند امری است که دامن گیر همه ما شده و مجوعه‌ای شده ایم که بدون قطعیت و دانستن همه جوانب ابراز نظر می‌کنیم.

در دوره‌های مدیدی، کسی که از همه علوم‌های دوره خودش می‌دانست حکیم خوانده می‌شد؛ بعدها، حتی در دوره خودمان کسی که جدول کلمات متقاطع را به سهولت حل می‌کرد آدمی همه چیز دان و باسواد می‌خواندیم.

هنوز نیاموخته ایم که برای بهتر دیده شدن بهتر شدن «Self- Enhancement» در جمع نیازی به تعویض کت مجری گری در همه حوزه‌ها نیست. کافی است در یک رشته و حوزه خاص مطالعه کنیم و در همان مسیر برای دیگران، آن چه را که آموخته ایم به اشتراک بگذاریم.

این که به اندازه اقیانوسی به عمق یک وجب اطلاعات داشته باشیم دردی از امروز ما درمان نخواهد کرد، مهم این است که به تحلیل‌های اجتماعی دست پیدا کنیم تا سواد بصری را افزایش دهیم. تا این گونه یک تنه به سمت حذف و نابودی یک نفر ولو با یک رأی نه چندان مهم حرکت نکنیم و سراسیمه مجبور نباشیم از این استودیو تا آن استودیو را بدویم.