بازار کار برای دهه شصتی‌ها فراهم نشده‌است/ سازمان‌های دولتی دنبال کار باکیفیت نیستند
رویداد۲۴ محمدسعید سیف مدیرکل ارتباط با صنعت وزارت علوم، تحقیقات و فناوری، درباره تجاری‌سازی دانش در دانشگاهها توضیح داد: اقدامات مختلفی در دانشگاهها برای افزایش فعالیت‌های صنعتی در رشته‌های فنی و مهندسی در این گونه رشته‌ها در حال انجام است؛ یکی از این اقدامات صورت گرفته، فرصت مطالعاتی اساتید در جامعه صنعت بود که مورد تصویب قرار گرفت. به نظر می‌رسد، این فرصت مطالعاتی کمک کند، اعضای هیات علمی دانشگاهها مجبور باشند، برای شناسایی موضوعات به صنایع و دستگاه‌های اجرایی بروند و طبیعتا فعالیت‌های علمی‌شان به شکلی باشد که بتوان آن را تجاری سازی کرد تا فعالیت‌های مفیدی برای کشور محسوب شود.
مدیرکل ارتباط با صنعت وزارت علوم، تحقیقات و فناوری ادامه داد: همچنین سعی شده مهارت افزایی در دانشجویان افزایش یابد، از این رو دوره‌های مهارت افزایی ساماندهی شده و هر روز در دانشگاهها رو به رشد است. دوره‌های تخصصی کارآفرینی، تجاری‌سازی، اصول مذاکره و... مواردی هستند که کمک می‌کند، داشته‌های علمی دانشجویان تبدیل به کار و تجارت شود و عملا قابل عرضه باشد.
سیف ادامه داد: ضمن اینکه هر روز توجه‌ها به بحث ارتقای اساتید، حمایت از پیشرفت آنها، ارتباط با صنعت، بستن قراردادها با صنعت و تجاری‌سازی فناوری‌ها بیشتر می‌شود. دانشگاه‌های مختلف هم اقداماتی خوبی را انجام می‌دهند و حتی اساتید هم به نسبت قبل بیشتر در این حوزه‌ها فعال شده‌اند.
وی در پاسخ به این سوال که بودجه دانشگاهها و صنعت که اغلب از طریق درآمدهای نفت تامین می‌شود، موجب شده دانشگاه و صنعت احساس نیاز متقابل به یکدیگر نداشته باشند. به نظر شما آیا کاهش درآمدهای نفتی و شرایط کنونی کشور می‌تواند به افزایش تعامل دانشگاه و صنعت منجر شود؟ گفت: حتما همینطور است، یعنی کمبود بودجه، کاهش درآمدهای نفتی و تحریم‌ها حتما باعث افزایش تعامل می‌شود، اما این مساله هم مطرح است که ساختارها و سازمان‌های ما دولتی هستند و عملا کارایی و انگیزه بخش خصوصی را ندارند تا از این طریق بخواهند کیفیت را بالا ببرند و درآمد بیشتری کسب کنند. سازمان‌های دولتی ما بیشتر یک کار دولتی و اداری انجام می‌دهند، از این جهت تا وقتی که صنایع و حوزه‌های اجرا به منظور بالابردن کیفیت، افزایش انگیزه و درآمد بیشتر از این خصوصی نشود، همین مشکل را خواهیم داشت.
سیف تاکید کرد: سیستمهای دولتی بیشتر دنبال ارتباطات، قوانین و حتی رانت‌هایی هستند که بتوانند درآمد کسب کنند، اما بخش خصوصی مجبور است، دنبال کیفیت بهتر و رقابت باشد، از این رو ممکن است، انگیزه بیشتری داشته باشد. در هر صورت یک مقداری شرایط کنونی جامعه می‌تواند، تعامل صنعت و دانشگاه را بهبود ببخشد، اما تا وقتی که کارخانجات و شرکت‌های بزرگ دولتی باشد، ممکن است این انگیزه‌ها کمتر باشد.
وی همچنین درباره آمار بیکاری فارغ‌التحصیلان گفت: به هرحال جمعیت دهه شصت اکثریت بیشتری دارد و از طرف دیگر بازار کار برایشان فراهم نشده و ما توسعه کسب و کار آنچنانی برای آنها نداشتیم، از این جهت آمار بیکاران در میان جوانان دهه شصت بالا گرفت. با پیک جمعیتی که اکنون رو به کاهش است، این آمار نیز کاهش پیدا می‌کند.
او با اشاره به اینکه بشترین آمار بیکاری را در میان فارغ‌التحصیلان مقطع لیسانس داریم، گفت: دانشگاهها توسعه پیدا کرد و خیلی از افرادی که دیپلم گرفتند، وارد دانشگاه شدند و در نتیجه تعداد فارغ‌التحصیلان دانشگاهی افزایش یافت، اما از طرفی بیشترین آمار بیکاری در میان فارغ‌التحصیلان مقطع لیسانس را شاهد هستیم.
مدیرکل ارتباط با صنعت وزارت علوم، تحقیقات و فناوری درباره بهرههایی که تا به امروز صنعت دفاع از وزارت علوم برده است، گفت: به خاطر ضرورتی که حوزه دفاع دارد، ما در کشور مجبور به اتکا به مقوله بومی‌سازی و دانش بومی شدیم و البته در این زمینه رشد هم کرده‌ایم، به همین دلیل صنعت دفاع کارهای خوبی را با دانشگاهها داشته و تقریبا به صورت گسترده با همه دانشگاهها ارتباط دارد.
وی ادامه داد: با صنعت دفاع پروژه‌های مشترک زیادی داریم و در این چند وقت اخیر بالغ بر چند هزار پروژه داشتیم که خیلی از آنها را نیز خود وزارت دفاع به دلیل اهمیتی که این پروژه‌ها داشته مشارکت کرده است و حتی مبالغی را حمایت کرده تا پروژه‌ها انجام شود و همکاری‌ها شکل بگیرد.
سیف اضافه کرد: در زمینه هوا فضا و موارد مشابه، شاهد هستیم که خیلی از این همکاری‌ها توسط دانشگاهها صورت می‌گیرد و طبیعتا در دانشگاهها اثربخش بوده و انگیزه بیشتری برای دانشجویان ایجاد کرده است، از طرف دیگر فارغ‌التحصیلان از همان زمان حضور در دانشگاه با این پروژه‌ها آشنا می‌شوند و با دانش و کیفیت بهتری می‌توانند وارد صنعت شوند.
او تصریح کرد: صنایع دفاع نیز در این زمینه بهره‌های خود را از وزارت علوم بردهاست و به یک خودکفایی نسبی در خیلی از حوزه‌های دفاعی رسیده‌ایم که بیشتر آن به خاطر کارهای علمی و پژوهشی در دانشگاه بوده است. طرح‌هایی ارائه شده از سوی صنعت دفاع طرح‌های کوچک و بزرگی هستند. ممکن است عدد و رقم این پروژه‌ها کم و زیاد شود، اما اینکه بگوییم یک ابر پروژه یا یک پروژه ملی را انجام داده‌ایم، نه و چندان هم روی آن اصراری نداریم.
سیف تصریح کرد: بیشتر همکاری‌ها در خصوص زیرسیستم‌ها و فعالیت‌های فناورانه جزئی است. ناگفته نماند که مبلغ حمایتی وزارت علوم در این پروژه‌ها ۵۰ درصد بوده و ۵۰ درصد دیگر را وزارت دفاع بر عهده گرفته است، البته قرار است سهم وزارت علوم کمتر شود، زیرا عملا وزارت دفاع برای این کار و تولید محصولات سیستم دفاعی انگیزه دارد و امکان دارد که این سهم برای وزارت علوم حدود ۳۰ درصد و برای وزارت علوم به ۷۰ درصد برسد.
مدیرکل ارتباط با صنعت وزارت علوم، تحقیقات و فناوری گفت: موارد بسیار گسترده‌ای برای همکاری با صنعت دفاع وجود دارد و تقریبا در تمام زمینه‌ها طرح‌هایی عنوان شده، اما به طور مشخص در زمینه هوا فضا و همچنین در زمینه دریایی همکاری‌های گسترده‌ای صورت گرفته است.
