پول دیجیتال چگونه تحریم‌های بانکی را دور می‌زند؟

رویداد۲۴ تغییر شکل روابط تحت تاثیر زندگی الکترونیکی و فراگیری فضای مجازی اجتناب ناپذیر است و در این بین یکی از مهم‌ترین تغییرات، دگرگونی در حوزه روابط اقتصادی میان افراد، بنگاه‌ها و کشور‌ها است. امروز در شرایطی قرار داریم که فعالان اقتصادی، دولت‌ها و تاجران به دنبال آسان سازی نقل و انتقالات مالی، از هر فرآیندی که این پروسه را کوتاه‌تر و راحت‌تر با اطمینان بیشتر به سر انجام برساند، استقبال می‌کنند.

در حالی که فعالان اقتصادی کشورمان در بخش خصوصی و غیردولتی و چه دولتی‌ها در نبود کانال مالی گسترده و مطمئن، به دنبال شیوه‌های مختلف برای دور زدن تحریم‌های بانکی و نقل و انتقالات مالی هستند، در بسیاری از کشور‌ها استفاده از پول‌های دیجیتال و رمز ارز‌ها رایج شده است. در کشورمان هم عده‌ای به انجام معاملات با پول‌های دیجیتالی از جمله بیت کوین روی آورده اند هر چند که جمعیت آن‌ها در حال حاضر چشمگیر نیست، اما شاهد آن هستیم که هر روز طرفداران رمز ارز‌ها در حال افزایش است.


بانک مرکزی هم اعلام کرده است که نمی‌توان جلوی ورود ابزار جدید در حوزه پولی را گرفت، اما باید برای مهار تخلف‌های احتمالی برای رمز ارز‌ها و استفاده از آن در کشورمان مقررات گذاری کرد.

هر چند هنوز نهاد‌های مرتبط در ایران پول‌های دیجیتال را به رسمیت نشناخته اند، اما از آنجایی که استفاده از این رمز ارز‌ها و پول‌های دیجیتال در بستر ابزار نوینی، چون بلاک چین در بین کشور‌های توسعه یافته و نیافته فراگیر شده، ایران هم با توجه به نیاز به حضور فعال در مبادلات بین المللی و همچنین به دلیل مواجهه با محدودیت‌هایی اعمال شده در حوزه پرداخت و دریافت‌های مالی، نمی‌تواند از این جریان عقب بماند.

مهم‌ترین مزیت استفاده از انواع رمز ارز‌ها فرصت دور زدن تحریم‌های پولی و بانکی است چرا که در این سیستم معاملات بدون نام انجام می‌شود، اما در عین حال شفافیت اصل جدا نشدنی در معاملات با پول‌های دیجیتال است.

البته اگر بخواهیم واقع بینانه به جریان رمز ارز‌ها و پول‌های دیجیتال نگاه کنیم، استفاده از آن‌ها معایبی هم دارد که اگر مهار نشود فرصت خوبی برای سوددجویان ایجاد می‌کند تا از ناآگاهی مردم و ناشناخته بودن این ابزار در بین اقشار مختلف جامعه سوء استفاده کنند.

رواج معاملات با پول‌های دیجیتال بدون دخالت دولت

«نیما امیرشکاری» مدیر گروه بانکداری الکترونیک پژوهشکده پولی و بانکی درباره رواج استفاده از پول‌های دیجیتال در کشور و نحوه مواجهه با آن گفت: تفاوت‌های بسیار زیادی بین پول کاغذی و پول دیجیتال وجود دارد که باید این تفاوت‌ها را بپذیریم و معایب این پول‌ها و ارز‌های دیجیتال را شناسایی کنیم.

وی ادامه داد: اگر امکان انجام پولشویی در استفاده از پول‌های دیجیتال را از معایب آن بدانیم این عیب در استفاده از پول رایج حال حاضر هم وجود دارد کما اینکه این اتفاق افتاده است.

امیرشکاری با بیان اینکه هر ابزار جدیدی که در دنیا معرفی می‌شود در ابتدا به دلیل خلاء‌های قانونی که وجود دارد فرصت‌هایی برای سودجویی از آن ایجاد می‌شود، گفت: با ورود هر فناوری جدیدی در یک حوزه به دلیل اینکه همزمان با ورود آن فناوری جدید، قوانین کنترلی مرتبط با آن وضع نشده احتمال وقوع تخلف‌ها و سودجویی‌هایی وجود دارد، به همین دلیل بانک مرکزی اقدام به مقررات گذاری در حوزه رمز ارز‌ها و پول‌های دیجیتال کرده است و اولین پیش نویس و دستور العمل استفاده از ارز‌های دیجیتال طراحی و تدوین شده است.

وی افزود: این دستورالعمل اولیه در سایت بانک مرکزی بارگذاری شده است و افراد می‌توانند درباره آن اظهار نظر کنند تا با اظهارات اهل فن دستورالعمل نهایی شود و به تصویب برسد.

مدیر گروه بانکداری الکترونیک پژوهشکده پولی و بانکی درباره پروسه تصویب و تایید قوانین و مقررات پول‌های دیجیتال اظهار داشت: این موضوع بر عهده شورای پول و اعتبار است و از آنجایی که قانونگذاری‌ها در حوزه پولی به شورای پول و اعتبار واگذار شده نیازی به ورود سایر دستگاه‌ها به این موضوع نیست مگر اینکه قوانین ترکیبی نیاز باشد که در این صورت باید با سازمان بورس وارد همکاری شد.

امیرشکاری درباره تعداد پول‌های دیجیتال موجود و نحوه مقررات گذاری متناسب با این تعداد پول دیجیتال گفت: ارز‌های رمزنگاری شده یک ماهیت ندارند و بیت کوین که امروز شاهد استفاده برخی از افراد در کشور از آن هستیم یکی از دو هزار طرح دیجیتال تولید شده در جهان است. رمز ارز‌ها شبیه به هم نیستند بنابراین مقررات و قوانین در مورد استفاده از آن‌ها باید بسیار با دقت انجام شود تا مقررات همه جانبه‌ای وضع شود.

وی با بیان اینکه پول‌های دیجیتال در بسیاری از کشور‌ها که از نظر توان فنی در این حوزه بسیار عقب‌تر از ایران هستند فراگیر شده است، گفت: باید بپذیریم که ایران از نظر فرهنگی کشوری است که فناوری‌های جدید را با تاخیر می‌پذیرد و علت این تاخیر در ساختار نادرست است که تصمیم گیری در این سیستم زمان بر است.

مدیر گروه بانکداری الکترونیک پژوهشکده پولی و بانکی با اشاره به اینکه در حال حاضر بسیاری در کشورمان جزیی‌ترین داد و ستد خود را با پول‌های دیجیتال انجام می‌دهند، ادامه داد: افراد ریسک این موضوع را پذیرفته اند و معاملات خود را با رمز ارز‌هایی مانند بیت کوین انجام می‌دهند. اساسا در استفاده از ابزار‌های بین المللی با فناوری‌های جدید نیازی نیست که معطل تصمیم گیری‌های دولت باشیم. تجارت ماهیت دو نفره یا دو طرفه دارد و ورود دولت در این زمینه تنها می‌تواند نقش پشتیبان را داشته باشد. اگر دو طرف به اطمینان و اعتماد رسیده اند دیگر نیازی به پشتیبانی دولت‌ها نیست.

امیرشکاری تاکید کرد: مزیت مهم این فناوری، اعتماد آن به ریاضیات است، با توجه به اعتمادی که در ریاضیات آن وجود دارد بدون دخالت دولت‌ها می‌تواند استفاده از آن فراگیر شود.

وی ادامه داد: هر چند معاملات با رمز ارز‌ها بدون نام است، اما نقل و انتقالات در این پروسه شفاف‌تر انجام می‌شود. واقعیت فنی این است که معاملات با پول‌های دیجیتال با نام است و به صورت شفاف عمل می‌کند، اما این نام آن عنوانی که افراد در جامعه با آن شناخته می‌شوند، نیست. این نام برای افراد یک کیف پول ایجاد می‌کند که این کیف پول دارای کد است که تمام معاملات با این کد و رمز انجام خواهد شد.

پول دیجیتال راهی برای دور زدن تحریم‌های بانکی

هر چند هنوز بانک مرکزی برای استفاده از ارز‌های دیجیتال و رمز ارز‌ها قوانین را وضع نکرده، اما مردم را هم از استفاده از نهی نکرده است و همانطور که گفته شد در حال حاضر عده‌ای در ایران در حال داد و ستد با پول‌های دیجیتال هستند.

از این رو بانک مرکزی در حال طراحی رمز ارز ملی است که گفته می‌شود به زودی از آن رونمایی خواهد شد.

هر چند که با رواج رمز ارز‌ها و پول‌های دیجیتال بسیاری از هزینه‌های تجارت کاهش پیدا می‌کند وهزینه نقل و انتقالات مالی حذف می‌شود که این در نهایت باعث کاهش قیمت نهایی کالا یا خدمات برای مصرف کننده خواهد شد، اما در حال حاضر مهم‌ترین مزیت رمز ارز‌ها برای کشورمان موضوع دور زدن تحریم‌ها با استفاده از این فناوری جدید است. دور زدن تحریم‌ها از طریق پول‌های دیجیتال تنها شامل نقل و انتقالات مالی است و می‌توان از این طریق پرداخت‌ها و دریافت‌ها را در یک فضای امن و شفاف انجام داد که اطلاعات دو طرف در قالب یک کیف پول از چند کارکتر و اعداد تشکیل شده است که قابل رد یابی نیست؛ بنابراین شرکت‌های ایرانی می‌توانند از این طریق پرداخت‌ها و دریافت‌های مورد نظر در قرارداد‌ها را با دردسر و هزینه کمتری انجام دهند. اگر رمز ارز ایران هم مورد پذیرش سایر کشور‌ها قرار بگیرد می‌توانند از این طریق معاملات را به سرانجام برسانند تا از تحریم‌های دلار هم رهایی یابند.