علت سردرد در کودکان چیست؟
سردرد در کودکان از نوع سردرد در بزرگسالان است، اما علائم آن با کمی تفاوت ظاهر می‌شود که در ادامه به بررسی آن می‌پردازیم
رویداد۲۴ سردرد کودکان مشکل رایجی است که معمولا زیاد هم جدی نیست. مانند بزرگسالان، کودکان هم دچار انواع مختلف سردرد‌ها می‌شوند، مانند سردرد‌های میگرنی و سردرد‌های استرسی. به علاوه کودکان دچار سردرد‌های مزمن روزانه نیز می‌شوند.
در برخی موارد سردرد‌ها به خاطر عفونت، استرس بالا و اضطراب و ضربات خفیف به سر بروز می‌کنند. به هرحال مهم است که به علائم سر درد کودک خود توجه کنید و اگر سردرد‌ها به طور مداوم بروز می‌کنند یا بدتر می‌شوند، با پزشک مشورت کنید. سردرد‌های کودکان معمولا با دارو‌های موجود در بازار و تغییراتی در سبک زندگی بهبود می‌یابند.
علائم سردرد کودکان
کودکان به همان سردرد‌های بزرگسالان مبتلا می‌شوند، اما علائم آنها متفاوت است. به عنوان مثال درد میگرنی در کودکان ممکن است کمتر از ۴ ساعت طول بکشد، در حالیکه در بزرگسالان حداقل ۴ ساعت طول می‌کشد.
تفاوت‌ها در علائم تعیین نوع سر درد را در کودکان دشوار می‌سازد، به ویژه در کودکان کم سن و سال که توانایی توصیف علائم را ندارند. به طور کل برخی علائم تحت شرایط خاص بیشتر بروز می‌کنند.
میگرن کودکان
میگرن باعث بروز علائم زیر می‌شود:
سردرد ضربان دار یا تپش دار
دردی که با فعالیت بدتر می‌شود.
حالت تهوع
استفراغ
درد شکم
حساسیت شدید به نور
حتی نوزادان هم ممکن است به میگرن مبتلا شوند. کودکی که نمی‌تواند مشکل خود را بیان کند، گریه می‌کند و سر خود را به نشانه درد شدید نگه می‌دارد.
سر درد تنشی
سردرد تنشی باعث بروز موارد زیر می‌شود:
سفتی فشار دهنده در عضلات سر یا گردن
درد خفیف یا متوسط بدون ضربان در هر دو طرف سر
دردی که با فعالیت‌های جسمی بدتر نمی‌شود.
سردردی که با تهوع و استفراغ همراه نیست.
در این شرایط کودکان کم سن و سال به بازی‌های خود ادامه نمی‌دهند و بیشتر تمایل به خوابیدن دارند. سردرد‌های تنشی ممکن است از ۳۰ دقیقه تا چندین روز طول بکشد.
سردرد خوشه‌ای
این نوع سردرد در کودکان زیر ۱۰ سال رایج نیست. سردرد خوشه‌ای دارای ویژگی‌های زیر است:
این نوع سر درد در گروه‌های ۵ تایی یا بیشتر رخ می‌دهد و ممکن است روز درمیان یک بار بروز کند یا ۸ بار در یک روز اتفاق بیفتد.
این نوع سردرد به شکل تیز در یک طرف سر رخ می‌دهد و کمتر از ۳ ساعت طول می‌کشد.
سر درد خوشه‌ای با ریزش اشک از چشم، آبریزش و احتقان بینی و بی قراری همراه است.
سردرد مزمن روزانه
در صورتیکه سردرد‌های میگرنی یا تنشی بیشتر از ۱۵ روز در ماه رخ دهند، پزشکان به آنها سردرد‌های مزمن روزانه یا CDH می‌گویند. سردرد‌های مزمن روزانه ممکن است براثر عفونت، ضربه جزئی به سر یا مصرف بیش از حد دارو‌های ضد درد بروز کند.
زمان مناسب برای مراجعه به پزشک
اکثر سردرد‌ها جدی نیستند، اما در صورت مشاهده موارد زیر در کودک خود به پزشک مراجعه کنید:
درد باعث بیدار شدن کودک از خواب می‌شود.
درد شدیدتر می‌شود یا بیشتر رخ می‌دهد.
شخصیت کودک را تغییر می‌دهد.
پس از یک صدمه به سر بروز می‌کند.
کودک به طور مداوم استفراغ می‌کند یا بینایی وی تغییر می‌کند.
همراه با تب سفتی یا درد گردن است.
علت سردرد کودکان
عواملی وجود دارند که باعث بروز سردرد در کودکان می‌شوند، این علائم عبارتند از:
بیماری و عفونت. بیماری‌های رایج مانند سرماخوردگی، آنفلوآنزا، عفونت گوش و عفونت سینوسی برخی از رایج‌ترین علل سردرد در کودکان هستند. عفونت‌های جدی‌تر مانند مننژیت یا آنسفالیت* نیز باعث بروز سردرد می‌شوند، اما معمولا با علائم دیگری مانند تب یا سفتی گردن همراه هستند.
ضربه به سر. کبودی‌ها و ضربات باعث بروز سردرد می‌شوند. گرچه اکثر صدمات وارد شده به سر خفیف هستند، اما اگر ضربه شدیدی به سر کودک وارد شد فورا به پزشک مراجعه کنید. به علاوه اگر سردرد کودک پس از ضربه بدتر شد، بلافاصله با پزشک تماس بگیرید.
عوامل عاطفی. اضطراب – که عامل بروز آن معلم ها، هم سن و سالان و والدین می‌باشند – نقش مهمی در بروز سردرد کودکان بازی می‌کنند. کودکان مبتلا به افسردگی معمولا دچار سردرد می‌شوند، به ویژه اگر احساس تنهایی و اندوه داشته باشند.
استعداد ژنتیکی. سردرد، به خصوص میگرن، در بین اعضای خانواده موروثی می‌باشد.
برخی غذا‌ها و نوشیدنی ها. نیترات – یک ماده نگهدارنده موجود در گوشت – و برخی افزودنی‌های غذایی MSG باعث بروز سردرد می‌شوند. به علاوه کافئین زیاد که در نوشابه ها، شکلات، قهوه و چای موجود است، نیز باعث بروز سردرد می‌شوند.
مشکلات مغزی. مشکلاتی مانند آبسه یا خونریزی مغزی به ندرت باعث بروز سردرد می‌شوند و معمولا با مشکلات دیگری مانند مشکلات بینایی، سرگیجه و عدم تعدل همراه است.
*آنسفالیت یا التهاب مغز Encephalitis:به معنی التهاب حاد بافت مغزی است. شایع‌ترین نوع آن آنسفالیت ویروسی می‌باشد. ویروس خود را از طریق خون به مغز می‌رساند و در عملکرد آن اختلال ایجاد می‌کند.
عوامل تشدید کننده
هر کودکی ممکن است به سردرد مبتلا شود، اما این مشکل در برخی کودکان رایج‌تر است:
دختران پس از رسیدن به سن بلوغ
کودکانی که دارای سابقه خانوادگی سردرد هستند.
نوجوانان بزرگسال
تشخیص بیماری
برای شناخت علت سردرد کودکان، پزشک اقدامات زیر را انجام خواهد داد:
بررسی سابقه سردرد. پزشک از شما یا کودکتان می‌خواهد که جزئیات سردرد را توصیف کند تا علت بروز سردرد را مورد بررسی قرار دهد. به علاوه پزشک برای مدتی رژیم غذایی خاصی را توصیه خواهد کرد. والدین نیز باید جزئیات سردرد کودک خود را ثبت کنند، جزئیاتی مانند شدت سردرد، استمرار آن و عوامل بروز سردرد.
معاینه جسمی. پزشک معاینات جسمی بر روی فرد انجام می‌دهد، از جمله اندازه گیری قد و وزن کودک، دور سر، فشار خون و نبض. همچنین چشم ها، گردن، سر، شانه‌ها و ستون فقرات کودک را نیز معاینه می‌کند.
معاینات عصبی. پزشک مشکلات حرکتی، هماهنگی و حسی فرد را مورد بررسی قرار می‌دهد.
اگر کودک شما سالم است و تنها مشکل مربوط می‌شود به سردرد، آزمایش زیادی نیاز نخواهد بود. به هرحال در برخی موارد اسکن و دیگر ارزیابی‌های تصویری به تشخیص دقیق بیماری یا رد کردن دیگر علائم کمک خواهند کرد. این آزمایش‌ها عبارتند از:
سی تی اسکن. این فرایند تصویری از یک سری اشعه‌های ایکس هدایت شده توسط کامپیوتر استفاده می‌کند و این اشعه‌ها به سمت مغز کودک می‌روند. با استفاده از این روش پزشکان می‌توانند عواملی مانند عفونت، تومور یا سایر مشکلات پزشکی که باعث بروز سردرد می‌شوند را تشخیص می‌دهند.
ام آر آی. در این روش با استفاده از آهنربای قوی نمایش دقیقی از مغز بیمار ارائه می‌شود. این روش به پزشک در تشخیص تومورها، سکته مغزی، آنوریسم، بیماری‌های عصبی و دیگر ناهنجاری‌های مغزی کمک می‌کند. به علاوه ام آر آی به بررسی رگ‌های خونی مغز نیز کمک می‌کند.
مایع نخاعی. اگر پزشک نسبت به مننژیت باکتریایی یا ویروسی تردید داشته باشد که باعث بروز سردرد کودک شده است، نمونه‌ای از مایع نخاعی کودک را می‌گیرد. در این روش یک سوزن نازک بین دو مهره در کمر قرار گرفته و بخشی از مایع نخاعی برای بررسی آزمایشگاهی گرفته می‌شود.
در برخی موارد سردرد‌ها به خاطر عفونت، استرس بالا و اضطراب و ضربات خفیف به سر بروز می‌کنند. به هرحال مهم است که به علائم سر درد کودک خود توجه کنید و اگر سردرد‌ها به طور مداوم بروز می‌کنند یا بدتر می‌شوند، با پزشک مشورت کنید. سردرد‌های کودکان معمولا با دارو‌های موجود در بازار و تغییراتی در سبک زندگی بهبود می‌یابند.
علائم سردرد کودکان
کودکان به همان سردرد‌های بزرگسالان مبتلا می‌شوند، اما علائم آنها متفاوت است. به عنوان مثال درد میگرنی در کودکان ممکن است کمتر از ۴ ساعت طول بکشد، در حالیکه در بزرگسالان حداقل ۴ ساعت طول می‌کشد.
تفاوت‌ها در علائم تعیین نوع سر درد را در کودکان دشوار می‌سازد، به ویژه در کودکان کم سن و سال که توانایی توصیف علائم را ندارند. به طور کل برخی علائم تحت شرایط خاص بیشتر بروز می‌کنند.
میگرن کودکان
میگرن باعث بروز علائم زیر می‌شود:
سردرد ضربان دار یا تپش دار
دردی که با فعالیت بدتر می‌شود.
حالت تهوع
استفراغ
درد شکم
حساسیت شدید به نور
حتی نوزادان هم ممکن است به میگرن مبتلا شوند. کودکی که نمی‌تواند مشکل خود را بیان کند، گریه می‌کند و سر خود را به نشانه درد شدید نگه می‌دارد.
سر درد تنشی
سردرد تنشی باعث بروز موارد زیر می‌شود:
سفتی فشار دهنده در عضلات سر یا گردن
درد خفیف یا متوسط بدون ضربان در هر دو طرف سر
دردی که با فعالیت‌های جسمی بدتر نمی‌شود.
سردردی که با تهوع و استفراغ همراه نیست.
در این شرایط کودکان کم سن و سال به بازی‌های خود ادامه نمی‌دهند و بیشتر تمایل به خوابیدن دارند. سردرد‌های تنشی ممکن است از ۳۰ دقیقه تا چندین روز طول بکشد.
سردرد خوشه‌ای
این نوع سردرد در کودکان زیر ۱۰ سال رایج نیست. سردرد خوشه‌ای دارای ویژگی‌های زیر است:
این نوع سر درد در گروه‌های ۵ تایی یا بیشتر رخ می‌دهد و ممکن است روز درمیان یک بار بروز کند یا ۸ بار در یک روز اتفاق بیفتد.
این نوع سردرد به شکل تیز در یک طرف سر رخ می‌دهد و کمتر از ۳ ساعت طول می‌کشد.
سر درد خوشه‌ای با ریزش اشک از چشم، آبریزش و احتقان بینی و بی قراری همراه است.
سردرد مزمن روزانه
در صورتیکه سردرد‌های میگرنی یا تنشی بیشتر از ۱۵ روز در ماه رخ دهند، پزشکان به آنها سردرد‌های مزمن روزانه یا CDH می‌گویند. سردرد‌های مزمن روزانه ممکن است براثر عفونت، ضربه جزئی به سر یا مصرف بیش از حد دارو‌های ضد درد بروز کند.
زمان مناسب برای مراجعه به پزشک
اکثر سردرد‌ها جدی نیستند، اما در صورت مشاهده موارد زیر در کودک خود به پزشک مراجعه کنید:
درد باعث بیدار شدن کودک از خواب می‌شود.
درد شدیدتر می‌شود یا بیشتر رخ می‌دهد.
شخصیت کودک را تغییر می‌دهد.
پس از یک صدمه به سر بروز می‌کند.
کودک به طور مداوم استفراغ می‌کند یا بینایی وی تغییر می‌کند.
همراه با تب سفتی یا درد گردن است.
علت سردرد کودکان
عواملی وجود دارند که باعث بروز سردرد در کودکان می‌شوند، این علائم عبارتند از:
بیماری و عفونت. بیماری‌های رایج مانند سرماخوردگی، آنفلوآنزا، عفونت گوش و عفونت سینوسی برخی از رایج‌ترین علل سردرد در کودکان هستند. عفونت‌های جدی‌تر مانند مننژیت یا آنسفالیت* نیز باعث بروز سردرد می‌شوند، اما معمولا با علائم دیگری مانند تب یا سفتی گردن همراه هستند.
ضربه به سر. کبودی‌ها و ضربات باعث بروز سردرد می‌شوند. گرچه اکثر صدمات وارد شده به سر خفیف هستند، اما اگر ضربه شدیدی به سر کودک وارد شد فورا به پزشک مراجعه کنید. به علاوه اگر سردرد کودک پس از ضربه بدتر شد، بلافاصله با پزشک تماس بگیرید.
عوامل عاطفی. اضطراب – که عامل بروز آن معلم ها، هم سن و سالان و والدین می‌باشند – نقش مهمی در بروز سردرد کودکان بازی می‌کنند. کودکان مبتلا به افسردگی معمولا دچار سردرد می‌شوند، به ویژه اگر احساس تنهایی و اندوه داشته باشند.
استعداد ژنتیکی. سردرد، به خصوص میگرن، در بین اعضای خانواده موروثی می‌باشد.
برخی غذا‌ها و نوشیدنی ها. نیترات – یک ماده نگهدارنده موجود در گوشت – و برخی افزودنی‌های غذایی MSG باعث بروز سردرد می‌شوند. به علاوه کافئین زیاد که در نوشابه ها، شکلات، قهوه و چای موجود است، نیز باعث بروز سردرد می‌شوند.
مشکلات مغزی. مشکلاتی مانند آبسه یا خونریزی مغزی به ندرت باعث بروز سردرد می‌شوند و معمولا با مشکلات دیگری مانند مشکلات بینایی، سرگیجه و عدم تعدل همراه است.
*آنسفالیت یا التهاب مغز Encephalitis:به معنی التهاب حاد بافت مغزی است. شایع‌ترین نوع آن آنسفالیت ویروسی می‌باشد. ویروس خود را از طریق خون به مغز می‌رساند و در عملکرد آن اختلال ایجاد می‌کند.
عوامل تشدید کننده
هر کودکی ممکن است به سردرد مبتلا شود، اما این مشکل در برخی کودکان رایج‌تر است:
دختران پس از رسیدن به سن بلوغ
کودکانی که دارای سابقه خانوادگی سردرد هستند.
نوجوانان بزرگسال
تشخیص بیماری
برای شناخت علت سردرد کودکان، پزشک اقدامات زیر را انجام خواهد داد:
بررسی سابقه سردرد. پزشک از شما یا کودکتان می‌خواهد که جزئیات سردرد را توصیف کند تا علت بروز سردرد را مورد بررسی قرار دهد. به علاوه پزشک برای مدتی رژیم غذایی خاصی را توصیه خواهد کرد. والدین نیز باید جزئیات سردرد کودک خود را ثبت کنند، جزئیاتی مانند شدت سردرد، استمرار آن و عوامل بروز سردرد.
معاینه جسمی. پزشک معاینات جسمی بر روی فرد انجام می‌دهد، از جمله اندازه گیری قد و وزن کودک، دور سر، فشار خون و نبض. همچنین چشم ها، گردن، سر، شانه‌ها و ستون فقرات کودک را نیز معاینه می‌کند.
معاینات عصبی. پزشک مشکلات حرکتی، هماهنگی و حسی فرد را مورد بررسی قرار می‌دهد.
اگر کودک شما سالم است و تنها مشکل مربوط می‌شود به سردرد، آزمایش زیادی نیاز نخواهد بود. به هرحال در برخی موارد اسکن و دیگر ارزیابی‌های تصویری به تشخیص دقیق بیماری یا رد کردن دیگر علائم کمک خواهند کرد. این آزمایش‌ها عبارتند از:
سی تی اسکن. این فرایند تصویری از یک سری اشعه‌های ایکس هدایت شده توسط کامپیوتر استفاده می‌کند و این اشعه‌ها به سمت مغز کودک می‌روند. با استفاده از این روش پزشکان می‌توانند عواملی مانند عفونت، تومور یا سایر مشکلات پزشکی که باعث بروز سردرد می‌شوند را تشخیص می‌دهند.
ام آر آی. در این روش با استفاده از آهنربای قوی نمایش دقیقی از مغز بیمار ارائه می‌شود. این روش به پزشک در تشخیص تومورها، سکته مغزی، آنوریسم، بیماری‌های عصبی و دیگر ناهنجاری‌های مغزی کمک می‌کند. به علاوه ام آر آی به بررسی رگ‌های خونی مغز نیز کمک می‌کند.
مایع نخاعی. اگر پزشک نسبت به مننژیت باکتریایی یا ویروسی تردید داشته باشد که باعث بروز سردرد کودک شده است، نمونه‌ای از مایع نخاعی کودک را می‌گیرد. در این روش یک سوزن نازک بین دو مهره در کمر قرار گرفته و بخشی از مایع نخاعی برای بررسی آزمایشگاهی گرفته می‌شود.
خبر های مرتبط
