آخرین تحولات نبرد بر سر طرابلس؛ لیبی به کجا می‌رود؟
رویداد۲۴ بیش از هفت سال از سرنگونی سرهنگ «معمر قذافی»، دیکتاتور پیشین لیبی پس از نزدیک به ۴۲ سال حکمرانی می گذرد با این حال این کشور همچنان یکپارچه نیست و در حال حاضر نیز شاهد رقابت تنگاتنگ دو جبهه اصلی بر سر قدرت می باشد که «دولت توافق ملی» به رهبری «فایز السراج» و «دولت موقت» هم پیمان «ارتش ملی لیبی» به فرماندهی ژنرال «خلیفه حفتر» هستند.
در حالی که دولت توافق ملی مورد حمایت کنگره ملی عمومی، کنترل شهر طرابلس، پایتخت لیبی و بخش هایی از غرب کشور را در اختیار دارد و از مشروعیت بین المللی نیز برخوردار است، ارتش ملی به عنوان نیروی رسمی دولت موقت برآمده از مجلس نمایندگان در شهر کوچک طبرق در شرق بنغازی و فاقد مشروعیت بین المللی، بخش اعظم خاک لیبی به ویژه در شرق و جنوب کشور را تحت کنترل دارد.
حفتر که یک ژنرال بازنشسته ارتش لیبی به شمار می آید، با تصمیم مجلس نمایندگان، به عنوان فرمانده نیروهای موسوم به ارتش ملی منصوب شده و از پشتیبانی کامل امارات، مصر و عربستان سعودی و حمایت ضمنی روسیه و فرانسه برخوردار است، اواسط فروردین جاری آغاز عملیات «آزادسازی طرابلس از دست گروه های تروریستی» را اعلام کرد و به دنبال آن نیز نیروهای تحت فرماندهی وی حمله به این شهر با بیش از یک میلیون نفر جمعیت را آغاز کردند.
در سوی مقابل نیز السراج که به عنوان رئیس شورای ریاست دولت توافق ملی لیبی، فرماندهی کل نیروهای وفادار به این دولت را نیز بر عهده دارد، برای مقابله با این حمله و هر گونه تهدیدی علیه امنیت و ثبات کشور، وضعیت فوق العاده و آماده باش کامل نیروهای خود را اعلام کرد و به دنبال آن نیز نیروهای وفادار به وی از آغاز عملیات «آتشفشان خشم» برای پاکسازی سراسر کشور از نیروهای موسوم به ارتش ملی لیبی خبر دادند.
۷۶۱ کشته و زخمی در جریان درگیری‌های طرابلس
در همین حال، درگیری میان نیروهای ارتش ملی لیبی و نیروهای وفادار به دولت توافق ملی تاکنون ده ها کشته را از هر طرف بر جای گذاشته جایی که سازمان جهانی بهداشت روز دوشنبه جدیدترین آمار خود درباره شمار قربانیان درگیری های شهر طرابلس را اعلام کرد که بر اساس آن، از زمان آغاز حمله نظامی نیروهای تحت فرماندهی ژنرال حفتر به این شهر، دست کم ۱۴۷ نفر جان خود را از دست داده و ۶۱۴ تن دیگر نیز زخمی شده اند.
این در حالی است که سازمان جهانی بهداشت روز یک شنبه در حساب کاربری خود در شبکه اجتماعی توییتر خود تاکید کرده بود که از آغاز حمله نیروهای ژنرال حفتر به طرابلس و ظرف ۱۰ روز درگیری آنها با نیروهای وفادار به السراج، دست کم ۱۲۱ نفر کشته و ۵۶۱ تن دیگر نیز زخمی شده اند.
دفتر سازمان جهانی بهداشت در لیبی ضمن محکومیت حملات مکرر به مراکز پزشکی، پرسنل بهداشتی و همچنین خودروهای آمبولانس در طرابلس که اطراف فرودگاه قدیمی آن در حومه شهر شاهد درگیری شدید نیروهای ارتش ملی و دولت توافق ملی و بمباران مواضع دو طرف از سوی نیروی هوایی طرف مقابل است، از اعزام نیروهای خود به این شهر برای امدادرسانی به مصدومان خبر داد.
در همین راستا، دفتر سازمان ملل در لیبی نیز در حساب توییتری خود نوشت: ما نسبت به حمله به مدارس، بیمارستان و مراکز درمانی، مناطق مسکونی و خودروهای آمبولانس که بر اساس قوانین بین المللی جنایت است، هشدار می دهیم و همچنین حوادث لیبی را پیگیری کرده، اقدامات غیر قانونی را سندسازی نموده و طی گزارشی به شورای امنیت ارائه خواهیم داد.
سرنگونی جنگنده نیروهای حفتر در جنوب طرابلس
از سوی دیگر، منابع آگاه اعلام کردند که نیروهای وابسته به دولت توافق ملی عصر یک شنبه یک جنگنده میگ ۲۳ متعلق به نیروهای تحت فرماندهی ژنرال حفتر را در جنوب طرابلس هدف قرار داده و آن را سرنگون کردند در حالی که خلبان این جنگنده نیز به اسارت درآمده است.
با این حال، سرتیپ «احمد المسماری»، سخنگوی ارتش ملی لیبی که پیشتر از سرنگونی یک جنگنده نیروهای وفادار به دولت توافق ملی خبر داده بود، در یک کنفرانس خبری ضمن تایید خبر سرنگونی یک جنگنده متعلق به خودی، تاکید کرد که این جنگنده از نوع میگ ۲۱ بوده و پس از اصابت موشک به آن نیز، خلبان کنترل جنگنده را از دست داده اما آسیبی به وی وارد نشده است.
المسماری ضمن تاکید بر این که عملیات نظامی در طرابلس همچنان ادامه دارد و نیروهای ارتش ملی لیبی در تمامی محورها در حال پیشروی هستند، تصریح کرد: نیروی هوایی ما حملات موفقیت آمیزی انجام داده و در جریان آن نیز انبارهای اسلحه و مهمات دشمن در مناطق نزدیک طرابلس هدف قرار گرفتند.
کشته شدن فرمانده وابسته به حفتر و تسلیم شدن یک گردان ارتش ملی
منابع مختلف در لیبی همچنین از کشته شدن یکی از فرماندهان برجسته نیروهای تحت فرماندهی ژنرال حفتر با درجه سرگردی در حمله هوایی روز یک شنبه جنگنده های وابسته به دولت توافق ملی به پادگان «غریان» در نزدیکی طرابلس خبر داده و اعلام کردند که شماری از نیروهای دولت توافق نیز در حمله خمپاره ای ارتش ملی در نزدیکی این شهر جان خود را از دست دادند.
در حالی که دولت توافق ملی لیبی روز یک شنبه با صدور بیانیه ای تاکید کرد که ده ها تن از نیروهای وابسته به حفتر در جنوب طرابلس، با تمامی تسلیحات و خودروهای خود تسلیم شدند، یک منبع آگاه خاطر نشان ساخت که افراد مذکور، عناصر گردان ۱۶۶ ارتش ملی هستند و به شرط آن که در امان بمانند، خود را تسلیم نیروهای دولت توافق کرده اند.
اتهام جنایت جنگی نیروهای ارتش ملی لیبی
در سوی مقابل، «مهند یونس»، سخنگوی دولت توافق ملی لیبی ضمن متهم کردن نیروهای ژنرال حفتر به ارتکاب جنایت جنگی، تصریح کرد: دولت در قبال جنایات جنگی نیروهای حفتر در حمله اخیر به طرابلس، اقدامات قانونی را در سطح داخلی و بین المللی اتخاد خواهد کرد؛ متاسفانه نیروهای متجاوز، مرتکب جنایات جنگی زیادی از قبیل بمباران غیر نظامیان و حمله مستقیم به خودروهای امدادی و پرسنل پزشکی شده و مدارس و فرودگاه های بین المللی را نیز بمباران کردند.
«محمد عماری زاید»، عضو شورای ریاست جمهوری دولت توافق ملی لیبی نیز به نوبه خود نیروهای ارتش ملی را به ارتکاب جنایت جنگی متهم کرده و اظهار داشت: حمله به مناطق مسکونی از مصادیق جنایت جنگی و برگ دیگری در کارنامه ضد حقوق بشری حفتر است؛ این اقدام وی در واقع تلاشی مذبوحانه با هدف کاهش روحیه ساکنان پایتخت می باشد.
زاید در این باره افزود: حمله حفتر در واقع انتقام سرنگونی هواپیمایی است که روز یک شنبه توسط نیروهای دولت توافق ملی سرنگون شد؛ دولت توافق به حفتر و نیروهای وی پاسخ می دهد، آنها را شکست می دهد و به علت جنایات جنگی نیز تحت پیگرد بین المللی قرار خواهد داد.
دیدار حفتر با رئیس‌جمهوری مصر در قاهره
از سوی دیگر، «بسام راضی»، سخنگوی نهاد ریاست جمهوری مصر روز یک شنبه با انتشار بیانیه ای در صفحه خود در شبکه اجتماعی فیسبوک اعلام کرد که عبدالفتاح السیسی، رئیس جمهوری این کشور در کاخ الاتحادیه شهر قاهره با ژنرال حفتر دیدار و گفت و گو کرده است.
بنا بر آن چه در این بیانیه آمده، السیسی و حفتر در دیدار خود با حضور «عباس کامل»، رئیس سازمان اطلاعات مصر، در رابطه با آخرین تحولات میدانی در لیبی و همچنین تمایل قاهره برای برخورداری این کشور از اتحاد، ثبات و امنیت رایزنی کردند.
نهاد ریاست جمهوری مصر در بیانیه خود همچنین آورده که السیسی در دیدار با حفتر، بر پشتیبانی مصر از «اقدامات مربوط به مبارزه با تروریسم و گروه های شبه نظامی افراط گرا به منظور برقراری امنیت و ثبات برای شهروندان لیبی در سراسر خاک این کشور» تاکید کرده است.
در واکنش به این مسئله نیز، «فتحی باشاغا»، وزیر کشور دولت توافق ملی لیبی عنوان کرد: مصر یک کشور مهم و همسایه ما است با این حال این مردم لیبی هستند که حاکمان خود را برمی گزینند؛ از تمامی کشورها از جمله مصر می خواهیم که حق مردم لیبی در تعیین سرنوشت خود را محترم بشمارند.
وزیر کشور دولت توافق ملی لیبی ضمن تاکید بر این که حفتر باعث شده راه نفوذ داعش به غرب این کشور هموار شود، ابراز امیدواری کرد که دخالت کشورهای مختلف در امور داخلی کشورش مثبت باشد.
تلاش محور شرارت برای زنده به گور کردن بهار عربی در لیبی
در همین حال، «المنصف المرزوقی»، رئیس جمهوری پیشین تونس نیز در گفت و گو با شبکه خبری الجزیره قطر اظهار داشت: آن چه امروز در لیبی می بینیم، آخرین تلاش برای زنده به گور کردن بهار عربی است؛ ژنرال حفتر مزدور محور شرارت عربی یعنی امارات، عربستان و مصر است.
المرزوقی ضمن تاکید بر این که سه کشور مذکور برای مبارزه با بهار عربی در راستای خدمت رسانی به رژیم صهیونیسی و غرب دست به هر کاری می زنند، تصریح کرد: بهار عربی با اموال و رسانه های فاسد نابود شد و تلاش های محور شرارت در حال حاضر متوجه لیبی شده جایی که آن را یکی از کانون های انقلاب های بهار عربی می دانند.
حمله حفتر با کمک مالی اعراب با هدف خونریزی و هرج و مرج
اتحادیه جهانی علمای مسلمان نیز با صدور بیانیه ای در محکومیت حمله حفتر به طرابلس، از آن به عنوان یک اقدام متجاوزانه با کمک مالی برخی کشورهای عربی نام برد و در این باره افزود: حفتر با کمک مالی برخی اعراب برای خون ریختن، ایجاد هرج و مرج، نابودی مردم لیبی و انحلال دولت توافق ملی که توسط جامعه جهانی به رسمیت شناخته شده، به طرابلس حمله کرده است.
اتحادیه جهانی علمای مسلمان با بیان این که دولت توافق ملی لیبی با وجود عضویت در اتحادیه عرب و سازمان ملل، در برابر شبه نظامیان مزدور تنها گذاشته شده، خواهان حمایت این سازمان و کشورهای عربی و ایستادگی دولت مذکور در برابر حملات کنونی شده و تاکید کرد: مردم لیبی باید علیه این توطئه که نتیجه آن هرج و مرج است، متحد شوند.
خروج نیروهای امدادگر اتحادیه اروپا از طرابلس
این در حالی است که اتحادیه اروپا نیز به دلیل نبرد دشوار کنونی میان نیروهای حفتر و نیروهای دولت توافق ملی بر سر تصرف طرابلس، نیروهای امدادگر بین المللی خود در چارچوب برنامه موسوم به «ماموریت امنیت مرزی» را از این شهر خارج و به تونس منتقل کرد.
در حالی که سخنگوی اتحادیه اروپا گفته قرار است نیروهای مذکور از تونس بر اوضاع در مرزهای لیبی نظارت کنند، رسانه های تونس گزارش دادند که نزدیک به ۲۰ تن از نمایندگان و دیپلمات های اتحادیه به صورت مسلح و سوار بر دو کشتی به سواحل یک جزیره توریستی این کشور رسیدند جایی که در بدو ورود به قلمروی تونس از سوی نیروهای امنیتی این کشور مورد بازرسی قرار گرفته سپس اجازه عبور یافتند.
ایتالیا به دنبال میانجی‌گری در بحران لیبی
«جوزپه کونته»، نخست وزیر ایتالیا نیز روز دوشنبه با اشاره به تشدید بحران در لیبی، اظهار داشت: ما با یک راهبرد مشخص خواهان یک راه حل سیاسی هستیم و تمام تلاش خود را می کنیم تا تمام بازیگران لیبی و نمایندگان جامعه بین المللی برای این راه حل با ما همکاری کنند.
کونته که برای ایجاد راه حل خروج از بحران در لیبی، دیدار با «احمد معیتیق»، معاون نخست وزیر دولت توافق ملی این کشور و «محمد بن عبدالرحمن آل ثانی»، وزیر امور خارجه قطر را یز در برنامه قرار داده، همچنین تصریح کرد: ما با نگرانی تحولات لیبی را دنبال می کنیم و باید از ادامه جنگ مسلحانه جلوگیری شود.
معیتیق که برای گفت و گو با نخست وزیر ایتالیا راهی شهر رم، پایتخت این کشور شده نیز ضمن تاکید بر لزوم کمک کشورها برای جلوگیری از تبدیل شدن لیبی به یک سوریه دیگر، افزود: حمله نظامی ژنرال حفتر به طرابلس، خیانت به قوانین بین المللی و سازمان ملل است؛ مراقب باشید شما در حال باز کردن راه به روی یک هیولا هستید که جنگ داخلی از نوع سوریه را در مرزهای ایتالیا به وجود می آورد.
«لوئیجی دی مایو»، معاون نخست وزیر ایتالیا نیز در گفت و گو با یکی از روزنامه های این کشور در این باره تاکید کرد: در لیبی یک بحران به وجود آمده است و دولت هر روز در حال نظارت بر آن است؛ خطر افزایش مهاجرت های غیر قانونی نیز بیشتر شده و باید در این باره با اروپا صحبت و یک راه حل اروپایی پیدا کرد.
وزیر دفاع ایتالیا احتمال حمله به لیبی را رد کرد
«الیزابتا ترنتا»، وزیر دفاع ایتالیا با اشاره به بحران کنونی در لیبی و پیامدهای وخیم هر گونه بی ثباتی برای کشورهای اروپایی به ویژه کشورش، تاکید کرد که باید با پرهیز از هر گونه حمله نظامی، به راه حلی اروپایی فکر کنند.
ترنتا در این باره اظهار داشت: در این مرحله، افزایش قایق های حامل آوارگان به سمت سواحل ایتالیا اجتناب ناپذیر و یک واقعیت است بنا بر این ما باید اروپا را با خود همراه کنیم؛ در این خصوص صحبت با احزاب، جنبش ها و کشورهایی که در اروپا مانع از دستیابی اهداف ایتالیا می شوند، امکان پذیر نیست و در نتیجه ما باید بر راه حلی اروپایی تاکید کنیم.
وزیر دفاع ایتالیا همچنین تصریح کرد: در صورت ادامه درگیری ها در لیبی، تمام مهاجران تبدیل به پناهنده می شوند و در صورت بروز یک جنگ، ما دیگر با مهاجران روبرو نیستیم بلکه با پناهجویان مواجه می شویم که باید مورد پذیرش قرار گیرند؛ آنهایی که برای حل مسئله پناهجویان به فکر یک حمله احتمالی به لیبی هستند، اشتباه بزرگی مرتکب می شوند چرا که پیامدهای بی ثبات کننده آن بیشتر متوجه ایتالیا خواهد شد.
حضور مشاوران نظامی فرانسوی در اردوگاه حفتر
پایگاه اینترنتی «عربی ۲۱» از یک منبع نظامی آگاه نقل کرد که مشاوران نظامی فرانسوی در محل استقرار نیروهای ژنرال حفتر در شهر غریان در فاصله ۷۵ کیلومتری شهر طرابلس حضور پیدا کردند تا به آنها مشاوره بدهند.
منبع مذکور در این باره افزود: ماموریت مشاوران نظامی فرانسوی، ارائه مشاوره به نیروهای حفتر است که در حال عملیات نظامی علیه پایتخت لیبی هستند؛ آنها با کمک پهپاد به اجرای عملیات شناسایی می پردازند و به نیروهای حفتر مشاوره می دهند.
این در حالی است که دولت فرانسه متهم به تحریک حفتر است و «ژان ایو لودریان»، وزیر امور خارجه این کشور نیز چندین بار در شهر بنغازی با وی دیدار کرده با این حال پاریس پیش از این اعلام کرده که در رابطه با پیشروی نیروهای حفتر به سمت طرابلس هیچ گونه هشدار زودهنگامی دریافت نکرده و هیچ گونه تلاش مخفی برای نابود کردن روند صلح در لیبی نمی کند.
هشدار السراج نسبت به هجوم ۸۰۰ هزار آواره از لیبی به اروپا
نخست وزیر دولت توافق ملی لیبی نیز روز دوشنبه در گفت و گو با روزنامه نگاران ایتالیایی در شهر طرابلس هشدار داد که جنگ در کشورش می تواند هجوم بیش از ۸۰۰ هزار مهاجر به طرف سواحل اروپا را در پی داشته باشد.
السراج که کشورش مقصد و محل ترانزیت صدها هزار مهاجر آفریقایی به طرف سواحل اروپا به شمار می آید، در این باره اظهار داشت: تنها ۸۰۰ هزار مهاجر برای رفتن به اروپا آماده نخواهند بود بلکه مردم لیبی که از جنگ فرار می کنند نیز به آنها افزوده خواهند شد و این در حالی است که تروریست های داعش فعالیت های خود را در جنوب لیبی از سر گرفته اند.
نخست وزیر دولت توافق ملی لیبی ضمن تاکید بر این که ویرانی در کشورش، کشورهای همسایه را نیز تحت تاثیر قرار خواهد داد، افزود: ما در برابر تهاجمی قرار داریم که می تواند مانند سرطانی در سراسر مدیترانه منتشر شود؛ ایتالیا و اروپا باید برای جلوگیری از حملات حفتر به عنوان مردی که به لیبی و جامعه بین المللی خیانت کرد، متحد و مصمم باشند.
۱۸ هزار آواره به دنبال تشدید درگیری در لیبی
دفتر هماهنگی امور بشردوستانه سازمان ملل متحد در لیبی تاکید کرد که در نتیجه درگیری در شهر طرابلس، ۱۸ هزار نفر از اهالی این شهر آواره شده اما تنها شش هزار نفر از آنها کمک های بشردوستانه دریافت کرده اند.
سازمان ملل همچنین از طرف های درگیر در نبرد بر سر طرابلس درخواست کرده تا خویشتنداری کرده و از هدف قرار دادن بیمارستان ها، خودروهای امدادرسان و تیم های پزشکی خودداری کنند.
رایزنی تلفنی السیسی و مرکل درباره لیبی
رئیس جمهوری مصر و «آنگلا مرکل»، صدر اعظم آلمان در یک گفت و گوی تلفنی، بر لزوم افزایش تلاش های بین المللی برای حل و فصل بحران لیبی تاکید کردند.
صدر اعظم آلمان در این گفت و گوی تلفنی، بار دیگر موضع کشورش در پشتیبانی از راهکار سیاسی مبتنی بر گفت و گو در لیبی را مورد تاکید قرار داد.
السیسی نیز خاطر نشان ساخت که مصر از ثبات و امنیت لیبی و همچنین از تلاش های در جریان برای مبارزه با تروریسم و شبه نظامیان افراط گرایی که نه تنها برای این کشور، بلکه تهدیدی برای کل منطقه خاور میانه و دریای مدیترانه هستند، حمایت می کند.
یادآور می شود که تاکنون درخواست شورای امنیت و جامعه بین المللی از حفتر برای توقف حمله ارتش ملی لیبی به پایتخت این کشور، نادیده گرفته شده و هر چند بسیاری از کشورها از جمله آمریکا، بریتانیا، فرانسه، آلمان، ایتالیا، امارات و مصر از بروز تنش و درگیری در لیبی ابراز نگرانی کرده و خواستار توقف فوری آن شده اند، با این حال گزارش های مختلف حاکی از آن است که امارات، عربستان، مصر و حتی فرانسه و روسیه در پشت پرده از حمله ارتش ملی به طرابلس حمایت می کنند در حالی که قطر و ترکیه نیز حامیان اصلی دولت السراج به شمار می آیند.
به نظر می رسد ژنرال حفتر که در این اواخر به مصر و عربستان سفر و با رهبران این کشورها دیدار کرده، با حمایت کامل این کشورها در کنار امارات و همچنین چراغ سبز فرانسه و روسیه، تصمیم گرفته دست به اقدام نظامی زده و به طرابلس یورش ببرد تا با کنترل کامل لیبی، خود را به عنوان رهبر این کشور معرفی کند.
این در حالی است که قرار بود کنگره ملی لیبی زیر نظر سازمان ملل و با حضور بیش از صد نفر از جمله حفتر، السراج و «عقیله صالح»، رئیس مجلس نمایندگان حامی این ژنرال بازنشسته از دیروز (یک شنبه) تا فردا (سه شنبه) در شهر «غدامس» در جنوب غرب این کشور برگزار شود تا در رابطه با انتخاب اعضای جدید شورای ریاست، تشکیل دولت وحدت ملی دارای موافقت پارلمان، فرماندهی حفتر بر نهاد نظامی، اعلام برگزاری انتخابات پارلمانی ظرف ۶۰ روز، انجام همه پرسی بر سر قانون اساسی جدید و تعیین زمان برگزاری انتخابات ریاست جمهوری به توافق برسند، با این حال ادامه درگیری در طرابلس باعث شد «غسان سلامه»، فرستاده ویژه دبیرکل سازمان ملل به لیبی عدم برگزاری کنگره را اعلام کند.
منبع: شفقنا
