علت اعتراضات اخیر مردم لبنان چیست؟

رویداد۲۴ هزاران معترض لبنانی در تاریخ ۱۷ اکتبر در منطقه مرکزی شهر جمع شدند. در سرتاسر طول شب شعار‌های ضد حکومتی شنیده می‌شد. آقای سامر ریچا، یکی از معترضان حاضر در جلوی دفتر نخست وزیر لبنان به خبرنگار ما گفت: «همه مردم باید به خیابان‌ها بیایند». پلیس و نیرو‌های امنیتی جلوی راه تظاهر کنندگان را مسدود کرده بودند.

البته بزرگترین تظاهرات جلوی دفتر نخست وزیر برگزار شد. اما هم زمان مردم در نقاط دیگر بیروت نیز راه‌ها و بزرگراه‌های اصلی شهر را مسدود کرده بودند. شهر در وضعیت نیمه تعطیل قرار داشت. دولت لبنان مالیات‌های جدیدی را برای تماس‌های تلفنی از طریق واتس آپ و اپلیکیشن‌های دیگر وضع کرده است. اما حتی بعد از آنکه محمد شقیر، وزیر ارتباطات دولت خبر لغو این قانون را اعلام کرد، مردم اعترضات خود را ادامه دادند.

محمد زیاهیم یکی از معترضان بیکار لبنانی در مصاحبه با خبرگزاری ما گفت که لغو قانون جدید مالیاتی تغییر مهمی در زندگی او ایجاد نخواهد کرد: «البته اعتراضات ما تغییری در اوضاع بد اقتصادی ایجاد نخواهد کرد. اما ما چاره دیگری نداریم».

دولت لبنان مالیات‌های جدید را در چارچوب بودجه سال ۲۰۲۰ پیشنهاد کرده بود. اعتراضات اخیر در واقع نتیجه افزایش نارضایتی‌های اقتصادی و سیاسی مردم هستند. همه گروه‌ها و قومیت‌های کشور خواستار استعفای کل دولت از جمله سعد حریری، نخست وزیر و نبیه بری، سخنگوی پارلمان شده اند. آقای حریری در تاریخ ۱۸ اکتبر در سخنرانی تلویزیونی خود قول داد که در عرض ۷۲ ساعت بحرانی کنونی را حل کند. البته او هنوز تسلیم فشار دیگر سیاست مداران کشور برای استعفا دادن نشده است.

در اعتراضات اخیر هر دو طرف دست به اقدامات خشونت آمیز زده اند. در روز‌های اخیر شاهد درگیری نیرو‌های پلیس و معترضان بوده ایم. علاوه براین، حمله محافظان شخصی سیاست مداران در چندین مورد به زخمی شدن مردم منجر شده است. علاوه براین، دو نفر در آتش سوزی‌های اخیر بیروت کشته شدند.

تظاهرکنندگان در تاریخ ۱۷ اکتبر در طول شب سطل‌های زباله در خیابان‌های بیروت را به آتش کشیدند، علائم ساختمانی و راهنمایی را تکه تکه کردند و مانع رفت و آمد در خیابان‌های شلوغ شهر شدند. اعتراضات روز بعد ادامه پیدا کردند. اما این بار محافظان شخصی اکرم شهیب، وزیر آموزش و مصباح ادهب، عضو سابق کابینه دولت با سلاح گرم به طرف معترضان شلیک کردند. آقای ادهب در مصاحبه با خبرگزاری ما ادعا کرد که ابتدا یکی از معترضان به سمت آن‌ها شلیک کرده است. او ویدئویی را در مورد جزئیات این حادثه برای ما ارسال کرده است. چندین نفر در میدان نور شهر تریپولی مجروح شده اند. ظاهرا نیرو‌های مسلح لبنان بعدا افراد مسئول را دستگیر کردند. نیرو‌های امنیتی سپس در تاریخ ۱۸ اکتبر در ساعات اولیه صبح از گاز اشک آور برای متفرق کردن معترضان استفاده کردند. اما مردم دوباره در تاریخ ۱۹ اکتبر در برخی نواحی پایین شهر بیروت تجمع کردند.

نیرو‌های امنیتی لبنان گزارش کردند که ۶۰ نفر از نیرو‌های پلیس در روز اول اعتراضات مجروح شده اند. در روز دوم اعتراضات نیز ۵۲ نفر آسیب دیده بودند. هنوز اطلاعات شفافی در مورد تعداد مجروحین در بین اعتراض کنندگان منتشر نشده است. اما ظاهرا بیش از ۷۰ نفر در روز‌های گذشته دستگیر شده اند.

عامل اصلی اعتراضات اخیر وضعیت بد اقتصادی، بیکاری، مالیات‌های جدید و اقدامات ریاضتی دولت بوده اند. فساد در بین مقامات ارشد کشور نیز باعث وخیم‌تر شدن اوضاع شده است. بانک جهانی اعلام کرده است که اقتصاد لبنان در رکود به سر می‌برد. پیش بینی می‌شود که تا اواخر سال اقتصاد این کشور ۰.۲ درصد کوچک‌تر شود.

یکی از معترضان لبنانی با نام علی اسیر در مورد کمبود آب شرب، گرانی و فرصت‌های شغلی ناکافی در کشور شکایت کرد. او به خبرنگار ما در بیروت گفت: «ما توانایی تحمل کردن فقر و وعده‌های پوچ را نداریم».

خانم زینب درویش در جنوب بیروت زندگی می‌کند. او نسبت به وضعیت خدمات مراقبت بهداشتی و فرصت‌های شغلی محدود در کشور اعتراض داشت. او به خبرنگار ما گفت: «ما در روز‌های جنگ داخلی اوضاع بهتری داشتیم».

یکی از روحانیون شیعه حاضر در اعتراضات ۱۸ اکتبر به خبرنگار ما گفت که مردم از کل سیستم ناراضی هستند و یک حزب خاص را هدف نگرفته اند.

تعدادی از سیاست مداران کشور از جمله وزیر خارجه در مورد اعتراضات اخیر سخنرانی کردند. رهبر حزب سوسیالیستی و همچنین فرمانده نیرو‌های مسلح لبنان خواستار استعفای حریری شده اند. البته شایعاتی در مورد استعفای نخست وزیر منتشر شده بود. اما او در نهایت از مردم درخواست کرد که ۷۲ ساعت برای حل کردن مشکلات به دولت مهلت دهند.

یکی از نماینده‌های سابق مجلس در مصاحبه با خبرگزاری ما گفت که در گفتگو با آقای حریری از نخست وزیر درخواست کرده است که صادقانه در مورد وضعیت کشور صحبت کند. او در این ارتباط گفت: «در صورتی که نخست وزیر در سه روز آینده راه حلی برای بحران کنونی پیدا نکند، بهتر است که از مقام خود کناره گیری کند».

با وجود وعده‌های نخست وزیر پیش بینی می‌شود که اعتراضات در بیروت و بقیه شهر‌های لبنان ادامه پیدا کنند.