گزارشی از توان موشکی ایران/ قدرت دفاعی نیروی هوایی چقدر است؟

رویداد۲۴ سباستین رابلین در نشنال اینترست نوشت: برنامه ریزان نظامی ایران با چالش نظامی اجتناب ناپذیری روبرو هستند. آماده کردن سیستم دفاعی کشور در مقابل قدرتمند ترین نیروی هوایی در کره زمین.

در ادامه این مطلب آمده است: نیروی هوایی ایران شامل ناوگانی از جنگنده های قدیمی آمریکایی متعلق به دهه 1970 است. ایران در سال های گذشته تلاش های خود را بر روی توسعه مجموعه متنوعی از سیستم های دفاع موشکی زمین به هوا در نیروی هوایی ارتش و همچنین نیروی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی متمرکز کرده است.

این سامانه های دفاعی در مجموع سیستم دفاعی یکپارچه ای را تشکیل می دهند که میتواند جنگنده های دشمن را در زوایا، سرعت ها و ارتفاع های مختلف هدف قرار دهد. این سیستم دفاع موشکی توسط رادار نظارتی پیشرفته تکمیل شده است.

ایران دارای چندین سیستم دفاع موشکی هوایی است که نیم قرن پیش از آمریکا و اروپا وارد شدند. البته ایران در طول این سال ها از دسترسی به قطعات یدکی و موشکی های جدید محروم شده بود. البته تهران توانست تعدادی سامانه دفاع موشکی را نیز از چین و روسیه خریداری کند.

بنا براین، مهندسان ایرانی برای پر کردن شکاف های موجود تصمیم گرفتند که نمونه های جدیدی را از روی سیستم های قدیمی تر الگوبرداری کنند.

اولین نمونه های بومی معمولا نسخه کپی برداری شده بودند. اما ایران در طول یک دهه گذشته ویژگی های سامانه های موشکی خود را به مقدار قابل توجهی بهبود داده است که برای مثال میتوان به افزایش برد و نصب سیستم های کنترل آتش دیجیتال و سیستم های کنترل آتش الکتریکی-نوری اشاره کرد.

در ادامه برای تحلیل سیستم های دفاع موشکی ایران اشاره می کنیم که آنها از روی کدام نمونه های خارجی الگوبرداری شده اند و به کدام لایه سیستم دفاعی تعلق دارند.

لایه اول

سامانه های دفاع موشکی دوربرد می توانند موشک های بالستیک را سرنگون کنند و جنگنده غیرچابک دشمن را از فاصله صد مایلی و در ارتفاع های بالا تحت ردیابی قرار دهند.

سامانه اس-300

سامانه دفاع موشکی اس-300 برای سال ها سیستم دفاعی اصلی روسیه بود تا اینکه توسط سیستم پیشرفته تر اس-400 جایگزین شد. این سیستم با کمک ترکیبی از موشک های کوتاه برد و میان برد می تواند هم زمان سی و شش جنگنده دشمن را به طور هم زمان تا فاصله 120 مایلی هدف قرار دهد.

ایران چگونه به این سامانه دست پیدا کرد: ایران در سال 2007 پنج سامانه اس-300 را سفارش داد. اما در نهایت تحریم های آمریکا آقای مدودوف، رئیس جمهور سابق روسیه را وادار کردند که تحویل این سامانه را در سال 2010 لغو کند. البته ایران توانست به یک رادار 30N6 و قطعات آن دست پیدا کند.

تهران در سال 2011 اعلام کرد که نمونه بومی سامانه اس-30 با نام باور-373 را تولید خواهد کرد. این سامانه از موشک های سیاد 3 یا 4 استفاده می کند که از موشک های استاندارد آمریکایی الگوبرداری شده اند. سامانه باور-373 ظاهرا دارای برد 155 مایل است.

اما بعد از آنکه ایران در سال 2015 توافق هسته ای برجام را با قدرت های جهانی امضا کرد، روسیه در نهایت سامانه های اس-300 را به تهران تحویل داد. این سامانه ها در تهران، اصفهان و بوشهر مستقر شده اند.

اما ایران همچنین دارای سی سامانه دور برد اس-200 متعلق به شوروی سابق است که در شهرهای تهران، بندرعباس، همدان و اصفهان مستقر شده اند. این سامانه ها دارای برد 150 مایل و حداکثر سرعت 6 ماخ هستند. ایران همچنین در سال های اخیر نمونه های مدرن تر فجر-8 را با برد بالاتر ساخته است.

لایه میانی

موشک های زمینه به هوای میان برد می توانند برای هدف قرار دادن جنگنده های چابک در ارتفاع های بالا موثر باشند.

موشک استاندارد

سامانه آر آِی ام-66 یک سیستم موشکی زمینه به هوایی میان برد بود که در ناوهای جنگی آمریکا در اواخر دهه 1960 به کار گرفته میشد و دارای برد بیست و دو مایل است.

ایران چگونه به آن ها دست پیدا کرد: آمریکا پیش از انقلاب اسلامی این سامانه را به ایران فروخته بود.

ایران در سال 2013 سامانه بودمی سیاد-2 را رونمایی کرد که از نمونه آمریکایی الگوبرداری شده است. این سامانه دارای حداکثر سرعت 4.5 ماخ و برد چهل و شش مایل است. این سیستم میتواند به طور هم زمان به شش هدف حمله کند. مدل پیشرفته تر سیاد-3 دارای برد هفتاد و پنج مایل است.

موشک هاوک

موشک هاوک رادار هدایت شونده در واقع اولین سیستم موشکی زمینه به هوای آمریکا بود. مدل ام آی ام-23 دارای حداکثر برد 25 مایل و سرعت 2.4 ماخ است.

آمریکا چندین مورد از این سامانه را به ایران فروخت. این سیستم در واقع در طول جنگ بین ایران و عراق مهم ترین سامانه دفاع هوایی ایران بود. ایران با کمک این سامانه توانست چهل جنگنده میگ-23 و سوخو-22 عراق را سرنگون کند.

ایران در سال های بعد از جنگ عراق توانست نمونه های بومی شاهین و شلمچه با حداکثر سرعت سه ماخ را از روی موشک آمریکایی الگوبرداری کند.

لایه آخر

سیستم های دفاع هوایی کوتاه برد می توانند از سربازان و پایگاه های حیاتی در مقابل بالگردها، پهپادها و جنگنده های دشمن محافظت کنند. با وجود این، آن ها نمیتوانند جنگنده های متخاصم در ارتفاع های بالا را با کمک تسلیحات هدایت شونده هدف قرار دهند.

سامانه زمین به هوای کروتال

کروتال یک سیستم فرانسوی متعلق به دهه 1970 است که بر روی کشتی های جنگی استفاده میشد.

ایران چگونه به این سامانه دست پیدا کرد: در سال 1979 چین تعدادی سامانه کروتال را از فرانسه خریداری کرد. چین بعدا نسخه بومی اچ کیو-7 را از نسخه فرانسوی الگوبرداری کرد.

ایران در سال 2002 نشان داد که سامانه بومی شهاب را از روی سامانه اچ کیو-7 چین تولید کرده است. ایران همچنین در سال 2013 سامانه های دفاع هوایی کوتاه برد یا زهرا و هرز-9 را رونمایی کرد.

ایران همچنین دارای سامانه های هدایت نوری راپیر متعلق به بریتانیا است که دارای برد 5 مایل هستند. ایران در سال 2007 توانست بیست و نه سامانه موشکی تور ام-1 را از روسیه خریداری کند. ارتش ایران همچنین مجهز به موشک های ضد بالگرد هدایت لیزری قائم است که از روی موشک های ضد تانک آمریکایی الگوبرداری شده اند.

تحلیل نهایی

ایران دارای ترکیبی از سامانه های دفاع موشکی قدیمی، مدرن و بومی است. این سامانه ها قدرت بازدارندگی ایران را افزایش داده اند، زیرا حملات هوایی علیه نقاط حساس داخل ایران را دشوارتر می کنند. این سیستم های زمین به هوا خطر جدی برای جنگنده های غیر رادارگریز محسوب می شوند.