چرا ظریف با وجود شیوع کرونا به دمشق رفت؟/ ماجرا، فراتر از یک زمینه‌سازی ساده برای نشست ایران، روسیه و ترکیه است

رویداد۲۴  العربی الجدید، رسانه نزدیک به قطر نوشت: چه چیزی وزیر خارجه ایران را بر آن داشت تا در شرایط کرونایی با ماسک و ودستکش از هواپیمایی پیاده شود که او را از تهران به دمشق می‌آورد؟ اقدام محمد جواد ظریف، پس از شیوع کرونا در جهان، در سطح روابط بین دولت‌ها و رهبران، اولین سفر محسوب می‌شود و انگیزه‌های آن، فراتر از بررسی روابط دو جانبه، تحولات پرونده سوریه و زمینه سازی برای نشست سه گانه بین ایران، روسیه و ترکیه برای بررسی شرایط در ادلب است.

در ادامه این مطلب آمده است: در واقع، ایران نگرانی واضحی در مورد تحولات سیاسی و میدانی در ادلب دارد، که به سمتی می‌رود که کاملا با محاسبات تهران و منافع آن در سوریه، در تعارض است.

رسانه‌های ایران دائما تکرار می‌کنند که تهران از نظام اسد در سوریه دست نمی‌کشد، بویژه آنکه حدود چهار دهه هماهنگی استراتژیک با این کشور دارد. اما آنچه باعث نگرانی ایران شده، آن است که نظام سوریه تحت تاثیر فشار‌های روسیه، مبنی بر ضرورت احترام به توافق‌های صورت گرفته میان ترکیه و روسیه در خصوص ادلب، ایران را رها کند. تهران همچنین این احتمال را در نظر دارد که توافق‌های سه جانبه‌ای میان روسیه، ترکیه و آمریکا، در ضدیت با توافق‌های ایران با آنکارا و مسکو در استانه، صورت بگیرد و پیام‌های کرملین برای بشار اسد، به تنش زایی اخیر آمریکا علیه ایران و اعلام امادگی اش برای هر گونه مقابله نظامی با ایران، مربوط باشد.

مسئولان ایرانی می‌دانند که اوراق و نفوذشان در سوریه، ستون اصلی است که سیاست‌های و محاسبات منطقه‌ای اش بر اساس آن بنا شده و بر منافع این کشور در عراق و لبنان منعکس می‌شود. به همین دلیل تصمیم گرفتند شبه نظامیان و سلاح بیشتری به جبهه‌های ادلب بفرستند. هدف از این تحرک ایران، به ظاهر برای دفاع از نظام سوریه است، اما در واقع، تهران تلاش می‌کند از فرصت‌هایی استفاده کند.

انتشار اخبار نزدیکی ساعت مقابله بین گروه‌های افراط گرا و احتمال وقوع اقدام نظامی مشترک روسیه و ترکیه، برای نابودی این عناصر، تهران را از فرصت توجیه حضور خود در جبهه‌های شمال سوریه محروم می‌کند. اخبار دیگری که حکایت از تمرکز یگان‌های نظامی ترکیه در جنوب گذرگاه بین المللی «ام ۴»، مساله‌ای است که تهران انتظار آن را نداشته است. دمشق از چند روز پیش تکرار می‌کند که به توافق‌های بین آنکارا و مسکو پایبند نیست و به عملیات نظامی خود برای تحقق اهدافش در ادلب ادامه می‌دهد. این اعلام، در واقع یک مانور رسانه‌ای ایرانی است، به این دلیل که نظام اسد می‌داند هر گونه اقدام آن برای انفجار اوضاع به نفع تهران، پیامد‌های زیادی از سوی روسیه، ترکیه و آمریکا برای سوریه خواهد داشت، که نمی‌تواند نتایج آن را تاب بیاورد.

تهران احساس می‌کند که به تدریج در حال از دست دادن معادله نفوذ خود در موازات نفوذ روسیه در سوریه است و آنچه بیش از هر چیز ایران را نگران می‌کند، سناریو‌های مرحله انتقالی در سوریه است که به نظر می‌رسد به ضرر ایران است و چه بسا، همین نکته اساسی، ظریف را وادار به سفر به دمشق کرد، تا در مورد سرانجامِ تسلیم شدن سوریه به چنین سناریویی، در مورد سرانجام آن هشدار دهد.

نشست روسیه، ترکیه و ایران، در خصوص بررسی تحولات در ادلب، تغییر زیادی در برنامه‌های تفاهم ترکیه و روسیه در مورد سوریه ایجاد نمی‌کند و تهدیدات اردوغان خطاب به نظام اسد در مورد نقض نکردن آتش بس در منطقه شمال سوریه، پیامی است که پیش از نظام اسد، تهران را مخاطب قرار داده است، چرا که مسکو نیز به دمشق هشدار می‌دهد به خواسته تهران اقدامی نکند.

مشکل ایران با نظام سوریه نیست. این کشور اگر به دنبال تعیین نفوذ و سرنوشت خود در سوریه است، باید با انکارا و مسکو گفتگو کند و حرکات پشت پرده آمریکا را نیز در نظر داشته باشد.