پیامدهای جدایی کت قرمزها از اتحادیه اروپا

رویداد۲۴-خروج انگلیس از اتحادیه اروپا، نه تنها در داخل مرزهای این کشور پیامدهای اقتصادی و سیاسی به بار داشت و ارزش پوند استرلینگ را با 11 درصد سقوط مقابل دلار به کمترین ارزش خود از سال 1985 میلادی رساند، بلکه پس لرزهای آن، سایر کشورهای جهان را هم زیر تاثیر قرار داده است.

پس از اعلام نتیجه همه پرسی انگلیس مبنی بر جدایی از اتحادیه اروپا، تمام نگاه‌ها به این است که این کشور چگونه می‌خواهد فعالیت اقتصادی و سیاسی خود را با سایر کشورهای اروپایی در پیش بگیرد. اما خارج از این بحث ها، فرصت به وجود آمده برای سایر کشورها و استفاده درست از این فرصت، قابل تامل است.

به طور کلی، می‌توان به‌چند نکته در این مورد اشاره کرد:
1-نتیجه رفراندوم 23 ژوئن بریتانیا، مهر تاییدی است بر احیای مجدد نیروی ملی‌گرایی در مقابل انترناسیونالیسم، به خصوص ملی‌گرایی قدرت‌های بزرگ که دوباره جان گرفته است و این می‌تواند رقابت در راس نظام بین‌الملل را پرچالش‌تر نماید.
2-خروج بریتانیا از اتحادیه اروپا می‌تواند آغاز دومینوی عقب نشینی دیگر کشورهای عضو از این اتحادیه باشد، امری که واگرایی و سقوط اتحادیه را می‌تواند تسریع کند.
3-هم اتحادیه اروپا به بریتانیا نیاز دارد و هم بریتانیا به اروپا و این جدایی می‌تواند برای هر دو طرف آثار منفی سیاسی، اقتصادی و هویتی به جای گذارد.
4-این تحول می‌تواند جانی دوباره به کالبد راست افراطی و ملی‌گرایان و طرفداران بستن مرزها و اتخاذ سیاست‌های سخت‌تر مهاجرتی بدمد، جریانی که در سال‌های اخیر به‌نظر نیرومندتر نیز شده است.

5-رای مردم بریتانیا در همه نقاط آن یک‌سان نبود، مردم انگلستان و ولز بیش‌تر از مردم ایرلند شمالی و اسکاتلند از جدایی استقبال کردند. حال این امکان وجود دارد که رفراندوم‌های دیگری از سوی ایرلندی‌ها و اسکاتلندی‌ها مطالبه شود، رفراندومی که می‌تواند آرزوی دیرینه این جدایی‌خواهان از بریتانیا را تحقق بخشد. چرا‌که اسکاتلندی‌ها و ایرلندی‌ها سرنوشتی که انگلیسی‌ها و ولزی‌ها براییشان رقم زده‌اند را قبول ندارند. هم‌چنین باید به‌یاد داشته باشیم که مرزهای اتحادیه اروپا و انگلستان از وسط ایرلند می‌گذرد، مرزی که در جنوبش هنوز هم اروپای واحد مورد پذیرش است ولی در شمالش به‌حکم انگلستان، دیگر خبری از اتحادیه اروپا نیست.

6-با توجه به نزدیک بودن آرا(طرفداران جدایی و طرفداران عضویت در اتحادیه اروپا)، بریتانیا می‌تواند با خطر افزایش اختلاف‌های سیاسی داخلی و از آن مهم‌تر تقویت پارادوکس هویتی در جامعه خود مواجه شود. پارادوکس هویتی که موجب می‌شود عده‌ای کماکان به اروپای قاره‌ای و اتحادیه اروپا و عده‌ای دیگر هم به هویت مستقل بریتانیا، سیاره‌ای مجزا از منظورمه اروپا و متمایل به آن‌سوی آتلانتیک نظر داشته باشند.

7-کشورهایی مانند ترکیه که سال‌ها پشت درهای عضویت در اتحادیه اروپا منتظر مانده‌اند، در شرایط کنونی فرصت را برای امتیاز خواهی از اتحادیه مناسب می‌بینند. اردوغان خبر از برگزاری رفراندوم مشابهی برای عقب کشیدن از تقاضای عضویت و یا تداوم انتظار برای عضویت را مطرح کرده است. حتی اگر این حرف را نمادین و تبلیغاتی ببینیم، ترکیه می‌تواند در مسایل مورد اختلاف از جمله مساله مهاجرین در حال حاضر از اروپا امتیازهای بزرگی بگیرد.

8-برای دیگر بازیگران بین‌المللی قدرتمند به‌ویژه روسیه، این جدایی می‌تواند شرایط به‌مراتب بهتری باشد. به‌نظر می‌رسد به دلیل اینکه در چند سال اخیر روابط‌ دیپلماتیک روسیه با اتحادیه اروپا پر تنش شده است، این کشور از تصمیم بزرگ بریتانیا استقبال کرده و در مسیر هدایت سیاست خارجی خود برای توسعه روابط با کشورهای بیرون از اتحادیه تلاش کند. هر اندازه واگرایی در اتحادیه اروپا بیش‌تر باشد، روسیه با رقیب به‌مراتب ضعیف‌تری مواجه خواهد بود. بر عکس، پیش بینی می شود ایالات متحده که نزدیک‌ترین روابط و قوی‌ترین اتحاد را با بریتانیا دارد، کماکان به تداوم این اتحاد پایبند بوده و حتی می‌تواند در مواقع ضروری، با همکاری انگلیس، دیگر متحدان اروپایی را زیر فشار قرار دهد.

*استاد دانشگاه و کارشناس مسایل بین الملل