محاصره کاخ ریاست جمهوری شیلی و کودتای نظامی علیه آلنده

رویداد۲۴ تصویر ثبت شده از محاصره کاخ ریاست جمهوری شیلی توسط کودتاگران. این عکس در سپتامبر ۱۹۷۳ ثبت شده است. در آن زمان سالوادور آلنده رییس جمهور شیلی بود و ژنرال پینوشه کودتایی علیه او ترتیب داد و او را سرنگون کرد.

سالوادور آلنده نخستین رییس جمهور مارکسیست بود که با رای عمومی و دموکراسی به قدرت رسید. پیش از آن در کشورهای دیگر مارکسیست‌ها با انقلاب بر سر کار آمده بودند. در انتخابات سال ۱۹۷۰ شیلی آلنده با احزاب راست‌گرا و مسیحی به رقابت می‌پرداخت که نهایتا همه را کنار زد و پیروز شد. این پیروزی برای جهان سرمایه‌داری بسیار گران بود، چرا که انتخاب دموکراتیک یک مارکسیست در قاره آمریکا می‌توانست الگویی برای دیگر کشور‌ها شود. ایالات متحده علنا مخالفت خود را با آلنده نشان داد و از همان ابتدا کار شکنی‌های خود را آغاز کرد تا تورم گسترده‌ای در شیلی ایجاد شود.

آنها برای مبارزه با آلنده از الگویی مشابه ایران استفاده کرد. در ایران نیز ابتدا فشار‌های اقتصادی به دولت دکتر محمد مصدق وارد شده بود و سپس با ناکارآمدی سیاست‌های اقتصادی کودتای نظامی با کمک ارتشیان فاسد و اوباش انجام شده بود. چنین الگویی دقیقا تکرار شد.

بیشتر بخوانید: تصاویر کمیاب از ویکتور خارا، موسیقیدان انقلابی شیلی

به گزارش رویداد ۲۴ پینوشه که یکی از ارتشیان فاسدی بود که آمریکا برای این مقصود برگزید. پینوشه تمام خصلت‌های مورد نیاز را داشت؛ فساد مالی، عقاید افراطی مسیحی و ضدیت با سوسیالیسم. در اوت ۱۹۷۳ دو حزب محافظه کار از آلنده خواستند از مقام خود کناره گیری کند. برنامه این بود که نخست اعضای عالی‌رتبه حزب آلنده را تهدید کنند و اگر کناره‌گیری نکرد ارتش وارد میدان شود.

آلنده به خواست هوادارانش از استعفا امتناع کرد و تسلیم نشد. با این اقدام ارتش وفادار به پینوشه با کمک آمریکا وارد شهر شدند و به سوی کاخ ریاست جمهوری لشکرکشی کردند. جنگنده‌های نیروی هوایی با راکت و بمب مقر ریاست جمهوری را بمباران کردند و هزاران نفر از نیرو‌های وفادار به رییس جمهور قانونی را به قتل رساندند.

آلنده در کاخ ریاست جمهوری به قتل رسید اما مرگ او را خودکشی اعلام کردند. پس از کودتا تصفیه بزرگی در تمام کشور آغاز شد و با آنچه میراث کمونیسم می‌خواندند، مبارزه شد. پینوشه با کودتای نظامی رهبر کشور شد و یک استبداد سیاسی سرکوبگر در شیلی به وجود آمد که از جامعه بسته و بازار آزاد حمایت می‌کرد. شیلی که محل تولد نولیبرالیسم است به عینه نشان می‌دهد که جامعه و بازار چگونه می‌توانند علیه هم قرار گیرند. جامعه لیبرالی دیگر متشکل از آزادی‌های سیاسی و اجتماعی نبود و تنها آزادی بازار مهم بود و بس؛ چه اینکه پس از استقرار دولت نظامی، میلتون فریدمن نظریه‌پرداز اقتصاد بازار آزاد، نخستین کسی بود که برای اجرای منویات سرمایه‌داری به شیلی رفت و به عنوان مشاور پینوشه منصوب شد.