راهنمای ۵ مرحله‌ای برای محافظت از سلامت کلیه‌ها

رویداد۲۴ به نقل از سایت تبیان،33٪ بزرگسالان در ایالات متحده در معرض خطر بیماری‌های کلیوی هستند که این رقم یعنی از هر 3 نفر 1 نفر. در ایران هم اعداد و ارقام به گونه‌ای است که نشان می‌دهد باید به این بیماری خاموش توجه بیشتری داشت. در واقع بیماری‌های کلیوی یکی از نگرانی‌های مهم بهداشت جهانی است؛ زیرا بیماری‌های مرتبط با کلیه‌ها اغلب تا زمانی که خیلی پیشرفته نشوند، قابل شناسایی نیستند و متأسفانه، این زمانی است که فرد به دیالیز یا پیوند نیاز پیدا می‌کند.

نکته‌ی اصلی در رابطه با سلامت کلیه‌ها این است که قبل از پیشروی مشکل، آن را پیدا کنید. آزمایشات منظم برای همه مهم است و برای افراد در معرض خطر مهم‌تر.

برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد بیماری‌های کلیوی، عوامل خطر و نحوه‌ی پیشگیری از آن، این 5 مرحله را دنبال کنید.

مرحله 1: این حقایق را بدانید

6 کاری که کلیه‌های سالم انجام می‌دهند:

• سطوح مایعات بدن را تنظیم می‌کنند
• مواد زائد و سموم موجود در خون را فیلتر می‌کنند
• مواد معدنی خون (سدیم، فسفر، پتاسیم) را متعادل نگه می‌دارند
• موجب رهاسازی هورمونی می‌شوند که فشار خون را تنظیم می‌کند
• موجب فعال شدن ویتامین D برای حفظ سلامت استخوان‌ها می‌شوند
• موجب ترشح هورمونی می‌شوند که تنظیم کننده‌ی تولید گلبول‌های قرمز خون است

8 مشکلی که بیماری‌های کلیوی می‌توانند ایجاد کنند:

• بیماری قلبی
• حمله قلبی و سکته مغزی
• فشار خون بالا
• در معرض خطر قرار گرفتن زندگی
• ضعف استخوان‌ها
• آسیب‌های عصبی (نوروپاتی)
• نارسایی کلیه (بیماری کلیه در مرحله نهایی یا ESRD)
• کم‌خونی یا کاهش تعداد گلبول‌های قرمز خون

مرحله 2: عوامل خطر مرتبط با خودتان را ارزیابی کنید

5 عامل خطر اصلی:

• دیابت (خودتان یا خانواده‌تان)
• فشار خون بالا (خودتان یا خانواده‌تان)
• بیماری قلبی (خودتان یا خانواده‌تان)
• سابقه خانوادگی نارسایی کلیه، دیابت یا فشار خون بالا
• چاقی

فشار خون بالا می‌تواند به رگ‌های خونی کوچک در کلیه (گلومرول) آسیب برساند. این دومین علت اصلی نارسایی کلیه پس از دیابت است

دیگر عوامل خطر:

• سن 60 سال یا بالاتر
• وزن کم هنگام تولد
• استفاده طولانی‌مدت از NSAID ها، انواعی از مسکن‌ها، مانند ایبوپروفن و ناپروکسن
• لوپوس و سایر اختلالات خود ایمنی
• عفونت‌های مزمن دستگاه ادراری
• سنگ‌های کلیوی
دانستن اینکه آیا در معرض خطر ابتلا به بیماری کلیوی هستید یا خیر، اولین قدم برای داشتن یک زندگی سالم‌تر است.

مرحله 3: علائم را بشناسید

8 علامت احتمالی وجود مشکل در کلیه‌ها:

اکثر افراد در مراحل اولیه‌ی ابتلا به بیماری‌های کلیوی علائمی ندارند، به همین دلیل تشخیص زودرس آن بسیار حیاتی است. تا زمان بروز علائم، بیماری کلیوی ممکن است پیشرفته باشد و علائم می‌توانند گمراه کننده باشند.

به این موارد توجه کنید:

• خستگی، ضعف
• دفع ادرار مشکل و دردناک
• ادرار کف آلود
• ادرار صورتی و تیره (وجود خون در ادرار)
• افزایش تشنگی
• افزایش نیاز به دفع ادرار (به خصوص در شب)
• چشمان پف کرده
• وجود تورم در صورت، دست‌ها، پاها، شکم و مچ پا

مرحله 4: آزمایش دهید

اگر شما یا یکی از عزیزانتان از گروه‌های پرخطر هستید، از پزشک خود بخواهید آزمایشات لازم در خصوص سلامت کلیه‌ها و بیماری‌های کلیوی را برایتان تجویز کند. در واقع هر وقت پزشک برایتان آزمایشی نوشت از او بخواهید سلامت کلیه‌هایتان را هم مورد بررسی قرار دهد.

3 تست ساده و نجات‌دهنده زندگی:

1- اندازه‌گیری فشار خون

* فشار خون بالا می‌تواند به رگ‌های خونی کوچک در کلیه (گلومرول) آسیب برساند. این دومین علت اصلی نارسایی کلیه پس از دیابت است.

* امتیاز خوب: زیر 140/90 برای اکثر افراد خوب است. در صورت ابتلا به بیماری مزمن کلیه، زیر 130/80 بهتر است. زیر 120/80 بهترین در نظر گرفته شده است. با تیم بهداشتی خود مشورت کنید تا ببینید چه چیزی برای شما مناسب است.

2- اندازه‌گیری پروتئین در ادرار (آزمایش ادرار)

* وجود مقدار بسیار کمی از نوعی پروتئین به نام آلبومین در ادرار (آلبومینوریا) ممکن است نشانه اولیه بیماری کلیه باشد. وجود مقادیر مداومی از آلبومین و سایر پروتئین‌ها در ادرار (پروتئینوری) نشان دهنده آسیب کلیه است.

* امتیاز خوب: کمتر از 30 میلی‌گرم آلبومین در هر گرم کراتینین ادرار (یک ماده زائد طبیعی)

3. اندازه‌گیری میزان فیلتراسیون گلومرولی (GFR) (آزمایش خون)

*این تست میزان فیلتر شدن خون در کلیه‌ها را اندازه‌گیری می‌کند. پزشکان سطح کراتینین خون را اندازه‌گیری می‌کنند و یک محاسبه را برای یافتن میزان فیلتراسیون گلومرولی (GFR) انجام می‌دهند.

* امتیاز خوب: بیش از 90 خوب است. 60-89 باید کنترل شود. کمتر از 60 به مدت 3 ماه نشان دهنده بیماری کلیه است.

مرحله 5: سالم بمانید

6 کاری که افراد مبتلا به بیماری کلیه باید انجام دهند:

• فشار خون بالا را پایین بیاورید
• سطح قند خون را مدیریت کنید
• مصرف نمک را کاهش دهید
• از مصرف داروهای NSAID، نوعی مسکن، خودداری کنید
• به مقدار متعادلی پروتئین مصرف کنید
• هرسال واکسن آنفلوانزا بزنید

8 کاری که همه باید انجام دهند:

• به طور منظم ورزش کنید
• وزنتان را کنترل کنید
• رژیم متعادلی را دنبال کنید
• سیگار را ترک کنید
• بدنتان را هیدراته نگه دارید
• سطح کلسترولتان را کنترل کنید
• چکاپ سالیانه را فراموش نکنید
• از سابقه پزشکی خانوادگی خود اطلاع داشته باشید