گزارش جدید مرکز آمار/ هزینه خانوار در پنج سال، ۸۰ درصد افزایش یافت

رویداد۲۴ جدیدترین گزارش مرکز آمار نشان می‌دهد که هرچند از سال ۹۴ تا ابتدای سال ۹۹، میزان درآمد خانوار‌های ایرانی به شکل قابل توجهی افزایش پیدا کرده، اما به شکل همزمان، هزینه خانوار‌ها نیز افزایش یافته و همین امر فشار را بر اقشار کم درآمد جامعه افزایش داده است.

بر اساس اطلاعات ارایه شده در این گزارش، متوسط درآمد سالانه یک خانوار شهری با افزایش ۹۴ درصدی از ۲۷ میلیون و ۸۸۲ هزار تومان در سال ۹۴ به ۵۴ میلیون و ۱۰۰ هزار تومان در سال ۹۸ رسیده است؛ در حالی‌که هزینه خالص طی همین مدت با رشد ۸۰ درصدی از ۲۶ میلیون و ۲۳۹ هزار تومان به ۴۷ میلیون و ۴۳۷ هزار تومان رسیده است. در خانوار روستایی هزینه کل از ۱۴ میلیون و ۶۹۸ هزار تومان به ۲۶ میلیون و ۱۰۰ هزار تومان، هزینه‌های خوراکی و دخانی از ۵ میلیون و ۷۷۷ هزار تومان به ۱۰ میلیون و ۲۶۶ هزار تومان و هزینه‌های غیر خوراکی از ۸ میلیون و ۹۲۰ هزار تومان به ۱۵ میلیون و ۸۳۴ هزار تومان رسیده است.

ارزیابی‌های صورت گرفته از سوی مرکز آمار نشان می‌دهد که بر خلاف تصور ابتدایی از شرایط موجود، میزان افزایش درآمد صورت گرفته در جامعه، بیش از میزان افزایش هزینه‌ها بوده است. این سازمان می‌گوید که در یک بازه پنج ساله، میزان درآمد خانوار شهری ۹۸ درصد رشد کرده، اما در همین مدت میزان هزینه‌ها، افزایشی ۸۰ درصدی داشته است. با این وجود بررسی جزئی‌تر آمار‌ها از افزایش قطعی هزینه‌ها در میان اقشار کم درآمد خبر می‌دهد.

آنچه که ارزیابی از شرایط را دشوارتر می‌کند، آمار‌هایی است که از نرخ تورم در ماه‌های گذشته منتشر شده، در شرایطی که از تابستان سال گذشته، نرخ تورم که به مرز ۴۰ درصد رسیده بود روند کاهشی خود را آغاز کرد و در تابستان سال جاری حتی تا مرز ۲۵ درصد نیز کاهش یافته بود، در ماه‌های اخیر، نرخ تورم بار دیگر صعودی شده و در آبان ماه به مرز ۳۰ درصد بازگشته است. در کنار آن نرخ تورم نقطه به نقطه نیز همچنان بالای ۴۰ درصد اعلام می‌شود. یعنی در یک بازه زمانی یک ساله، خانوار برای خرید محصولی ثابت، باید ۴۰ درصد هزینه بیشتری بپردازد. در کنار هم قرار دادن این آمار‌ها نشان می‌دهد که احتمالا آنچه که در این آمار پنج ساله به بهبود نسبی شرایط اختصاص داشته به سال‌های اجرای برجام، حدفاصل سال‌های ۹۵ تا ۹۷ اختصاص داشته و بخش منفی آمار‌ها به دو سال اخیر باز می‌گردد.

آنچه که می‌تواند در آمار‌های بعدی کمک کننده باشد، امید به بهبود دوباره شرایط اقتصادی با توجه به بالا رفتن شانس کاهش تحریم‌ها خواهد بود. پس از پیروزی بایدن در انتخابات امریکا و وعده او مبنی بر بازگشت به برجام، اقتصاد ایران از نظر ذهنی خود را آماده بهبود شرایط کرد و نخستین نتایج آن خود را در کاهش نرخ دلار، طلا، خودرو و حتی مسکن نشان داد. با این وجود این تصورات مثبت نیاز به اتفاقات واقعی دارد و باید دید در ماه‌های آینده چه اتفاقی در عرصه دیپلماسی رخ خواهد داد، اما آمار‌ها می‌گوید که نرخ تورم ماهانه همچنان صعودی بوده و همین امر خطر افزایش فشار بر اقشار کم درآمد را افزایش داده است.

---

بیشتر بخوانید: چه عاملی باعث رشد قیمت ها در بازار ارز شد؟

---

جمعیت فعال ۱۵ ساله و بیشتر در سال‌های ۱۳۹۵تا ۱۳۹۸ دارای روندی صعودی بوده است به‌طوری‌که از ۲۵ میلیون و ۷۲۳ هزارنفر به ۲۷ میلیون و ۱۶۷ هزار نفر رسیده است. در فصل بهار ۱۳۹۹ جمعیت فعال کشور برابر ۲۵ میلیون و ۴۶۸ هزار نفر بوده است که نسبت به زمستان ۱۳۹۸، ۷۵۶ هزار نفر و نسبت به بهار ۱۳۹۸، یک میلیون و ۹۳۳ هزار نفر کاهش داشته است. جمعیت فعال ۶۵ ساله و بیشتر طی سال‌های ۱۳۹۵ تا ۱۳۹۸ روندی صعودی داشته است به‌طوری‌که از ۵۴۶ هزار نفر به ۶۱۲ هزار نفر رسیده است. در بهار ۱۳۹۹ جمعیت فعال ۶۵ ساله و بیشتر ۵۶۳ هزار نفر بوده است که نسبت به زمستان ۱۳۹۸، ۷ هزار نفر و نسبت به فصل بهار ۱۳۹۸ تعداد ۸۳ هزار نفر کاهش داشته است.

جمعیت شاغل کشور در سال ۱۳۹۵ برابر ۲۲ میلیون و ۵۲۵ هزار نفر و در سال ۱۳۹۸ برابر ۲۷ میلیون و ۲۷۴ هزار نفر بوده است. تعداد شاغلین کشور در بهار ۱۳۹۹ برابر ۲۲ میلیون و ۶۹۳ هزار نفر بوده است که نسبت به زمستان ۱۳۹۸ تعداد ۴۹۹ هزار نفر و نسبت به فصل مشابه در سال ۱۳۹۸ تعداد یک میلیون و ۴۹۹ هزار نفر کاهش داشته است. در فصل بهار ۱۳۹۹ تعداد جمعیت شاغل مرد و زن به ترتیب برابر ۱۹ میلیون و ۱۷۳ هزار نفر و سه میلیون و ۷۹۰ هزار نفر بوده است که هر دو کاهشی برابر ۳۴۲ هزار نفر و ۱۳۰ هزار نفر نسبت به فصل زمستان ۱۳۹۸ تجربه کرده است. نسبت اشتغال از سال ۱۳۹۵ تا ۱۳۹۸ روندی صعودی داشته است به‌طوری‌که از ۸.۳۷ درصد به ۴.۳۹ درصد رسیده است. این رقم در بهار ۱۳۹۹ برابر ۳۶.۹ درصد بوده است که نسبت به فصل زمستان ۱۳۹۸ مقدار ۰.۹ درصد و نسبت به فصل بهار ۱۳۹۸ مقدار ۲.۹درصد کاهش داشته است. همچنین این رقم در بهار ۱۳۹۹ در بخش مردان و زنان به ترتیب برابر ۶۱.۸ و ۱۲.۲درصد بوده است که نسبت به فصل زمستان ۱۳۹۸ مقدار ۱.۲ و ۰.۵درصد کاهش داشته است. در فصل بهار ۱۳۹۹ این شاخص در نقاط شهری و روستایی به ترتیب برابر ۳۵.۷ و ۴۰.۸ درصد بوده است که نسبت به فصل زمستان ۱۳۹۸ در بخش شهری ۱.۲ درصد کاهش و در بخش روستایی بدون تغییر بوده است.

نرخ بیکاری برای جمعیت ۱۵ ساله و بیشتر در بهار ۱۳۹۹ برابر ۹.۸ درصد بوده است که نسبت به فصل زمستان ۱۳۹۸، ۰.۸ درصد و نسبت به فصل بهار ۱۳۹۸، ۱.۱ درصد کاهش داشته است. نرخ بیکاری مردان و زنان در بهار ۱۳۹۹ برابر ۹.۰ درصد و ۱۳.۷ درصد بوده است. نرخ بیکاری در نقاط شهری و روستایی در بهار ۱۳۹۹ برابر، ۱۰.۷درصد و ۷.۳ درصد بوده است که نسبت به فصل بهار ۱۳۹۸ مقدار ۱.۵ درصد و ۰.۱ درصد کاهش داشته است. نرخ بیکاری جمعیت ۳۵-۱۸ ساله در بهار ۱۳۹۹، ۱۶.۷ درصد بوده که نسبت به فصل زمستان ۱۳۹۸، ۱.۱ درصد و نسبت به فصل بهار ۱۳۹۸، ۱.۵درصد کاهش داشته است. این نرخ برای مردان و زنان در بهار ۱۳۹۹ برابر ۱۵ و ۲۴.۳ درصد و در نقاط شهری و روستایی برابر ۱۸ و ۱۲.۷ درصد بوده است. این آمار تکرار آماری است که در بهار سال جاری نیز منتشر شده بود و نشان از تک‌رقمی شدن نرخ بیکاری داشت و مرکز آمار می‌گوید این نرخ در بهار امسال به دست آمده است. این آمار در حالی منتشر شده که امسال تحت تاثیر کرونا صاحبان مشاغل آسیب زیادی دیدند و برخی بیکار شدند، اما در آمار‌های کلان مرکز آمار از تک رقمی شدن بیکاری صحبت می‌کند. آمار‌های پنج ساله مرکز آمار نشان می‌دهد که دو سال اجرایی شدن برجام و سه سال بازگشت تحریم‌ها، موقعیتی متناقض ایجاد کرده و احتمالا در سال‌های آینده، نیز آنچه که تکلیف آمار‌ها را مشخص خواهد کرد، وضعیت دیپلماسی و آمار‌هایی است که از دل تحریم و عملکرد اقتصادی داخلی کشور به دست خواهد آمد.

منبع: تعادل