اعلام برائت آیت الله شریعتمداری از حزب جمهوری اسلامی خلق مسلمان
رویداد۲۴ علیرضا نجفی: انقلاب ۵۷ حاصل همکاری گروه‌های مختلف اجتماعی و سیاسی با یکدیگر بود و اتحاد و همبستگی آن‌ها نوعی بلوک تاریخی ایجاد کرده بود. چپ‌گرایان، ملی مذهبی‌ها، روحانیت، لیبرال‌ها و کمونیست‌ها همگی در انقلاب نقش فعالی داشتند و ابتدا بنا بود پس از سقوط سلطنت تمامی این گروه‌ها دارای آزادی و حق فعالیت باشند، اما به مرور تمام گروه‌های سیاسی از صحنه حذف شدند؛ چپ‌ها، لیبرال‌ها، طرفداران جبهه ملی و حتی قسمتی از مرجعیت تشیع. یکی از این حذف‌شدگان آیت الله شریعتمداری و طرفدارانش بودند.
آیت الله شریعتمداری نقش غیر قابل انکاری در انقلاب ۵۷ داشت. در خرداد ماه سال ۴۲ که برای نخستین بار سخنان آیت الله خمینی بین مردم دست به دست می‌شد، خطر اعدام برای وی جدی شد اما ظاهرا آیت الله شریعتمداری در حمایت از ایشان رایزنی کرده بود.
آیت الله منتظری در خاطراتش چنین می‌گوید: «صحبت بود که میخواهند آیت الله خمینی را محاکمه کنند اما مطابق قانون اساسی آن زمان مرجع تقلید را نمی‌توانستند محاکمه کنند، لذا بر حسب آنچه گفته شد، حضرات آیات آقای شریعتمداری، آقای میلانی، آقای مرعشی‌نجفی و آقای حاج شیخ محمدتقی آملی یک چیزی نوشتند و آیت‌الله آقای خمینی را به عنوان مرجع معرفی کردند تا از اعدام ایشان پیشگیری کنند.»
بیشتر بخوانید: آیت الله شریعتمداری؛ مرجع تقلیدی که در حصر خانگی درگذشت
آیت الله شریعتمداری یک هفته پس از انقلاب نیز حضور پررنگی در فضای سیاسی داشت. طرفداران آیت الله پس از تاسیس حزب جمهوری اسلامی که اعضای آن شاگردان و نزدیکان امام بودند دست به تاسیس «حزب جمهوری اسلامی خلق مسلمان» زدند که عملا در مقابل حزب جمهوری اسلامی قرار می‌گرفت و این موضوع نگرانی‌ها را بیشتر کرد.
همچنین آیت الله شریعتمداری مخالف اختیارات گسترده ولی فقیه در قانون اساسی بود و این موضوع به اختلافات موجود دامن زده بود. این اختلافات در شهر تبریز که طرفداران شریعتمداری در آن فراوان بودند به رویارویی فیزیکی کشیده شد و اعضای حزب جمهوری اسلامی خلق مسلمان رادیو و تلویزیون تبریز را تصرف کردند.
پایگاه دوم نیروی هوایی نیز به این حزب پیوست و درگیری‌ها بالا گرفت. اما حزب جمهوری اسلامی خلق مسلمان بسیار ضعیف‌تر از آن بود که توان روبرو شدن با حاکمیت مستقر را داشته باشد. آیت الله شریعتمداری نیز به دستور رهبر انقلاب از آن‌ها اعلام برائت کرد و ماجرا با اعدام تعدادی از اعضای حزب جمهوری اسلامی خلق مسلمان پایان یافت. با این رخداد شکاف بین آیت الله شریعتمداری و حکومت بیشتر از پیش شد و زمانی که صادق قطب زاده در اعترافات تلویزیونی خویش از آیت الله شریعتمداری نام برد، حکومت علنا پروژه حذف او جدی شد و آیت الله تا پایان عمر به حصر خانگی رفت و خلع از مرجعیت شد.
آیت‌الله شریعتمداری با انتشار نامه‌ای از فشار‌های ایجاد شده و اینکه امکان دفاع از خود را ندارد، شکایت کرده و نوشت: «هر تهمتی که به این‌جانب بزنند و هر نسبتی را بدهند، امکان دفاع از خود و بیان حقیقت را ندارم و اکنون منزل این‌جانب در محاصرۀ کامل و رفت و آمد ممنوع است و اگر این تبلیغات برعلیه این‌جانب ادامه پیدا کند و در نماز‌های جمعه و رسانه‌های گروهی و روزنامه‌ها، مردم تهییج و تحریک شوند، حیات و زندگی ما و خانواده بیش از پیش مورد هجوم و تهدید قرار خواهد گرفت و به آقایان اعلام خطر می‌کنم و الی الله المشتکی.» پس از این هم اعترافات تلویزیونی از آیت الله شریعتمداری پخش شد که خانواده و نزدیکانش آن را اعترافات اجباری می‌خوانند.
آیت الله شریعتمداری از آن تاریخ به بعد تا پایان عمر در حصر بود و به درخواست‌های روحانیون و مراجع برای آزادی آیت الله شریعتمداری از حصر پاسخ منفی داده شد.
