قدرت نرم؛ کلید موفقیت ایران در فضای پسابرجام

رویداد۲۴- اغواگری نرم‌تر و پساتوافق هسته‌ای می‌تواند تهران را در جایگاه رهبر صلح و امنیت در منطقه قرار دهد.

به گزارش رویداد۲۴ به نقل از هافینگتون پست، در حالیکه قدرت سخت ایران نتایج عمده‌ای داشته، توافق هسته‌ای اخیر نشان می‌دهد که دورنمای قدرت نرم بکر این کشور محوریت بیشتری در موفقیت درازمدت آن درقرن 21 دارد. 

مطمئناً در همسایگی جنگ‌زده ایران، ابزار نظامی برای بازدارندگی متجاوزان حیاتی است. جنگ ویرانگر ایران عراق از 1980 تا 1988 این درس را با هزینه‌های جانی مالی هنگفتی به ایرانیان داد. بااین‌حال قدرت سخت تحسین دائمی همسایگان دائمی ایران را جلب نخواهد کرد، اتحادهای پایدار نمی‌سازد و درواقع کمکی به خروج ایران از انزوای نسبی‌اش نمی‌کند. در شرایطی که کشورهای عرب حوزه خلیج‌فارس سالانه مخارج نظامی خود را افزایش می‌دهند -عمدتاً در پاسخ به توانمندی‌های نظامی ایران- معمای امنیت، منطق استراتژیک منطقه را دیکته می‌کند و به بی‌ثباتی و ناامنی دامن می‌زند.

برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) که در جولای 2015 میان ایران و گروه 1+5 به امضا رسید و لغو تحریم‌های اقتصادی علیه ایران را به دنبال داشت، نه‌تنها موفقیت دیپلماسی ایرانی بود، بلکه اعتبار ایران به‌عنوان یک بازیگر واقعی در حفظ صلح و امنیت بین‌المللی را تقویت کرد. این توافق فرصت طلایی بین‌المللی –و فضای سیاسی داخلی- را برای دولت در تهران فراهم کرد تا استراتژی جامعی را برای طرح‌ریزی قدرت نرم در جهتی که هم امنیت منطقه‌ای را تأمین کند و هم در خدمت منافع ملی باشد، ارائه کند.

با توجه به نقش تاریخی و روابط زبانی و فرهنگی ایران، این کشور پتانسیل آن را دارد که قدرت نرم را به «بازار طبیعی» عرضه کند تا منافع ملی خود را افزایش دهد. با این منطق، ایران می‌تواند نفوذ منطقه‌ای بیشتری کسب کند، اگر علاوه بر روابط مذهبی، روابط زبانی، قومی، فرهنگی و تاریخی مشترک خود با همسایگان را بامهارت افزایش دهد. 

کلمات دقیقی که حسن روحانی، رئیس‌جمهور ایران در پیام تبریکی نوروز در مارس سال جاری انتخاب کرده بود، نمونه‌ای از قدرت نرم در عمل است. وی در نامه یا به سران 9 کشور همسایه‌ای که این سنت سالانه را جشن می‌گیرند، گفت: «نوروز جشن اعتدال و پویاترین سنت باستانی در تاریخ مشترک ما است.» او در پیام خود خواستار شکل‌گیری روابط بهتر میان کشورهای برخوردار از سنت نوروز شد.

ایران همچنین باید از نیرومحرکه توافق هسته‌ای استفاده کند و شبکه‌ای از کشورهایی که منافع اش را تأمین می‌کنند، ایجاد کند و از طریق همکاری استراتژیک، پروژه‌های مشترک و همکاری‌های مالی، امتیازاتی را برای جذب و حفظ آن‌ها ارائه کند. در خصوص دیپلماسی فرهنگی و مردمی، با توجه به ادبیات و سنت هنری غنی ایران، فیلم‌سازان، بازیگران، موسیقی‌دانان، نویسندگان، شاعران، صنعتگران و ورزشکاران ایران باید بهتر و بیشتر در سطح جهان شناسانده شوند. آن‌ها به‌خودی‌خود ارزش حمایت دارند اما برای اهداف استراتژیک، منبع اصلی قدرت نرم بکر ایرانی در منطقه و جهان محسوب می‌شوند.