ماجرای فایل صوتی ظریف درباره هواپیمای اوکراینی چیست؟

رویداد۲۴  رسانه کانادایی سی بی اس از وجود یک فایل صوتی خبر داده که در آن محمدجواد ظریف وزیر خارجه ایران از احتمال عمدی بودن شلیک به هواپیمای اکراینی حرف می‌زند. این رسانه مدعی شده دولت کانادا و نهاد‌های امنیتی این کشور در حال بررسی یک فایل صوتی هستند که ادعا شده محمدجواد ظریف است و در مورد احتمال عمدی بودن شلیک به هواپیمای پرواز PS۷۵۲ تهران-کیف حرف می‌زند.

بر اساس این گزارش صدایی که در این فایل حرف می‌زند، می‌گوید: «هزاران احتمال برای توضیح سرنگونی هواپیما وجود دارد، از جمله حمله عمدی دو یا سه نفوذی. این سناریو بعید نیست.»

صدای درون فایل که گفته می‌شود، میگوید «واقعیت هرگز توسط مقامات عالی رتبه نظام و ارتش افشا نخواهد شد. دلایلی وجود دارد که هرگز واقعیت افشا نشود. آن‌ها نه به ما و نه به هیچکس دیگر واقعیت را نخواهند گفت چرا که اگر بگویند برخی در‌ها به سمت سامانه‌های داقعی کشور باز می‌شود که به نفع ملت نیست.»

رسانه کانادایی سی بی اس نوشته این فایل یک ماه بعد از سقوط هواپیمای اکراینی به دست کانادا رسیده است. سی بی اس گفته از سه مترجم برای ترجمه مکالمات فارسی این فایل صوتی به انگلیسی استفاده کرده است.

به ادعای سی بی اس در بخش دیگری از این فایل صوتی گفته می‌شود «سرنگونی هواپیما اتفاقی بوده، اما بعدا احتمال حضور چند نفوذی در شلیک به هواپیما را مطرح می‌کند. حتی اگر بگوییم این یک اقدام عمدی برنامه ریزی شده بوده، آن‌ها هیچ وقت حقیقت را به ما نخواهند گفت. شاید دو یا سه نفر این کار را طراحی کرده باشند. این بعید نیست. ممکن است نفوذی باشند. هزاران احتمال وجود دارد. شاید این واقعا جنگ بوده یا به خاطر رادار بوده است.

به گزارش سی بی اس در فایل صوتی گفته می‌شود که روسیه در سرنگونی یک هواپیما (هواپیمای مالزیایی در سال ۲۰۱۴) نقش داشته و حقیقت این امر هم هرگز مشخص نشد.

او همچنین چند بار به مساله غرامت اشاره می‌کند و می‌گوید «ایران می‌خواهد به خانواده قربانیان غرامت بدهد تا جلوی تبدیل این فاجعه به یک جنایت بین المللی از سوی سایر کشور‌ها را بگیرد. ایران جعبه سیاه هواپیما را برای تحلیل به فرانسوی‌ها داده، اما داده‌های به دست آمده معلوم نمی‌کند که این سرنگونی هواپیما عمدی بوده یا نه.»

در نخستین واکنش محمدجواد ظریف مشخصا اعلام کرده که این فایل صوتی جعلی است و گفته «پس از تراژدی پرواز پی‌اس‌۷۵۲، من و بسیاری دیگر تأکید کردیم که تمام احتمالات، از جمله نفوذ خارجی و مداخله الکترونیکی، باید مورد تحقیق قرار گیرد (فارغ از فایل صوتی جعلی). نهایتا خطای انسانی به عنوان عامل شناسایی شد.»

بیشتر بخوانید: واکنش ظریف به جعلی بودن فایل صوتی منتسب به خودش

به گزارش رویداد۲۴ در این مطلب همچنین آمده: جزییات این مکالمات و هویت افرادی که با این فایل در ارتباطند به خاطر نگرانی برای امنیت آن‌ها منتشر نخواهد شد. سی بی اس منبع رسیدن این رکورد به دستشان را افشا نمی‌کند.

رالف گودل مشاور ویژه نخست وزیر کانادا در پرونده هواپیمای اکراینی گفته دولت از این فایل صوتی مطلع است و تیم بررسی و تحقیق کانادا در ماه نوامبر یک کپی از این رکورد را به دست آورده است. گودل گفته این فایل صوتی اطلاعات حساسی را افشا می‌کند که جزییات آن به خاطر نگرانی برای جان برخی افراد نباید علنی شود.

او  با بیان اینکه «سرویس امنیت ملی کانادا و تشکیلات امنیت ارتباطات این کشور در حال بررسی صحت این فایل صوتی‌اند، گفته «ما همه اسناد و مدارک را بررسی می‌کنیم و هر سند بالقوه‌ای را جدی می‌گیریم. ما می‌دانیم که خانواده قربانیان می‌خواهند خبر درست و حقیقی را بدانند و به همین دلیل هر کار بتوانیم خواهیم کرد.»

ایران پیشنهاد پرداخت ۱۵۰ هزار دلاری غرامت به خانواده قربانیان را داده است، اما کانادا این درخواست را رد کرده است. گودل گفته ایران حق ندارد یک جانبه درمورد غرامت خانواده قربانیان تصمیم بگیرد.

آیا ممکن است فایل صوتی به ظریف تعلق داشته باشد؟

واکنش‌های ظریف به سقوط هواپیمای اکراینی از روز نخست با اعتراض خانواده قربانیان همراه بوده است. او نیز در کنار دیگر مقامات کشور در روز‌های ابتدایی نسبت به احتمال سرنگونی هواپیما با موشک ابراز تردید کرده بود. ظریف در پی اطلاعیه ستاد کل نیرو‌های مسلح درباره علت سقوط هواپیما در توییتر خود از مردم عذرخواهی کرد، اما این اتفاق را «خطای انسانی حاصل از ماجراجویی آمریکا» خواند.

وزیر امور خارجه کشورمان در پاسخ به پرسش اشپیگل درباره اینکه چرا سه روز طول کشید تا دولت ایران تائید کند هواپیمای اوکراینی با شلیک نیرو‌های مسلح این کشور سقوط کرده است، گفت: در زمانی دشوار اوضاع پیچیده‌ای بود و آن‌ها به زمان بیشتری نیاز داشتند. تقریبا ۳۲ سال پیش آمریکا هواپیمای مسافربری ایرانی راسرنگون کرد و تا امروز هنوز به طور رسمی عذرخواهی نکرده‌است.

او نقش دولت را در این پنهانکاری تقلیل داده و گفته مردم حق دارند از این حقیقت (هواپیمای اوکراینی با شلیک نیرو‌های مسلح ایران) که به آن‌ها دیر اطلاع‌رسانی شده گله داشته باشند، اما دولت مسئول آن نبود. اما برخلاف ادعای انتساب فایل صوتی به ظریف، وزیر خارجه دست کم یک بار یکی از هزاران دلیل سرنگونی مطرح شده در رکورد را تکذیب کرده است.

حسن نوروزی سخنگوی کمیسیون قضایی مجلس روز ۱۷ فروردین در مصاحبه با روزنامه همدلی مدعی شده بود که نوع حرکت هواپیمای اوکراینی مشکوک بوده و ممکن است کنترل هواپیما در اختیار آمریکا بوده باشد. ظریف این اظهارنظر را رسما تکذیب کرد و گفت این موضع رسمی دولت نیست.

ظریف پیشتر از بازداشت فردی که مرتکب خطای انسانی شده خبر داده بود اما رییس کمیسیون قضایی مجلس این اظهارنظر را تکذیب کرده بود. تیرماه امسال محسن بهاروند معاون حقوقی وزارت خارجه از ارسال جعبه سیاه هواپیمای ۷۵۲ اوکراین به فرانسه خبر داد.

اگرچه ارسال جعبه سیاه هواپیمای اکراینی با شش ماه تاخیر انجام شد، اما در بیش از ۶ ماه گذشته نیز هیچ اطلاعاتی از سوی غرب درباره محتوای جعبه سیاه منتشر نشده است.

بیش از ۲۵۰ مورد مختلف اطلاعات از دستگاه‌های مختلف هواپیما در جعبه سیاه ثبت می‌شود. همین طور گفتگو‌هایی که در کابین خلبان انجام می‌شود و ارتباطاتی که با برج مراقبت برقرار می‌شود در این دستگاه ضبط می‌شود. 

ایران به اقدام خود درباره شلیک اشتباهی به هواپیمای اوکراینی اعتراف کرده. غرب برای مدت شش ماه یک روند خواستار دستیابی به جعبه سیاه هواپیما بود اما از زمانی که ایران این قطعه را به فرانسوی ها تحویل داده هیچ خبری درباره محتوای اطلاعات داخل آن منتشر نشده است.