بمباران شیمیایی حلبچه پس از عملیات والفجر ۱۰

رویداد۲۴ علیرضا نجفی: تصویر ثبت شده توسط احمد ناطقی در اسفندماه ۱۳۶۶ که انتقال مصدومان بمباران شیمیایی حلبچه به بیمارستان به کمک نیروهای هوانیروز را نشان می‌دهد. 

یکی از بزرگترین جنایاتی که تا کنون علیه کرد‌ها انجام شده، بمباران شیمیایی حلبچه توسط صدام حسین است. صدام حسین از سال ۱۹۸۲ به استفاده از سلاح‌های شیمیایی علیه ایرانی‌ها پرداخت و در سال ۱۹۸۳ استفاده از این سلاح‌ها را به میزان قابل ملاحظه‌ای افزایش داد.

در اسفند سال ۱۳۶۶ ایرانی‌ها عملیات والفجر ۱۰ را انجام دادند که شش روز به طول انجامید و منجر به تصرف شهر حلبچه شد. صدام حسین که از این عملیات بسیار آشفته شده بود، در تاریخ ۲۵ اسفند ماه سال ۱۳۶۶ اعلام کرد که کرد‌ها با نیرو‌های ایرانی همکاری می‌کنند و به همین بهانه به پسرعموی خود علی حسن المجد تکریتی معروف به علی شیمیایی که سابقه قتل عام ۱۸۲ هزار نفر از مردمان کرد را داشت دستور داد حلبچه را بمباران شیمیایی کند.

صدام حسین مواد شیمیایی مورد نظر خود، موادی، چون گاز خردل، وی ایکس و سارین را از آلمان و چند کشور دیگر مانند فرانسه و بریتانیا تهیه کرده بود. ۴۸ ساعت پس از اینکه ایرانی‌ها حلبچه را تصرف کردند صدام حسین دستور بمباران را صادر کرد.

بیشتر بخوانید: شاهکار ارتش و جهاد سازندگی در عملیات طریق القدس

به گزارش رویداد۲۴ ارتش بعث ابتدا چند روز حلبچه را با جنگ افزار‌های غیر شیمیایی بمباران کرد تا شیشه خانه‌ها شکسته شود و پس از آن بمباران شیمیایی را آغاز کرد. حدود پنج هزار غیر نظامی در همان روز کشته شدند و ده هزار نفر مجروح شدند که بسیاری از آن‌ها نیز در سال‌های بعد در اثر عوارض سهمگین سلاح‌های شیمیایی جان باختند. بر اثر ماندگاری اثرات سلاح شیمیایی خونریزی و تاول، کوری چشم، درگیری ریه و انواع سرطان و بیماری‌های ژنتیکی تا سال‌ها بعد دامنگیر مردم حلبچه شد. دردی که مبتلایان به این بیماری‌های می‌کشیدند و هنوز هم می‌کشند قابل توصیف نیست.

شرکت‌های اروپایی نمی‌توانستند در برابر وسوسه پول هنگفتی که صدام به آن‌ها برای خرید ادوات شیمیایی می‌داد مقاومت کنند و دولت‌ها نیز به دلیل حمایت سیاسی از عراق و کارخانه‌های سودآور سلاح‌سازی اعتراضی به آن‌ها نمی‌کردند. ایالات متحده نیز که از ابتدا با عراق هم‌پیمان شده بود، مخالفتی با بمباران شیمیایی که بر خلاف تمام قوانین بین المللی بود نکرد.

اسناد سازمان سیا که در سال ۲۰۱۳ از طبقه‌بندی محرمانه خارج شده، نشان می‌دهد آمریکایی‌ها از آغاز ۱۹۸۳ به «شواهد قطعی» استفاده عراق از سلاح‌های شیمیایی دسترسی داشته‌اند. در ۲۱ مارس ۱۹۸۶، تلاش اکثریت اعضای شورای امنیت برای تصویب یک بیانیه در محکومیت حملات شیمیایی مکرر عراق علیه نیرو‌های ایرانی، با رای منفی ایالات متحده ناکام ماند. ۱۰ کشور دیگر عضو شورا به این متن رای مثبت دادند و کشور‌های بریتانیا، فرانسه، استرالیا و دانمارک، در رای گیری شرکت نکردند. حمله عراق به سردشت، تنها ۹ ماه بعد صورت گرفت.

با وجود اینکه ایالات متحده در جریان جنگ حامی استفاده صدام حسین از سلاح‌های شیمیایی بود، اما زمانی که جورج بوش پسر تصمیم حمله به عراق را گرفت بهانه اصلی‌اش وجود سلاح‌های کشتار جمعی در عراق بود.