مزیت‌های بهبود رابطه ایران و عربستان سعودی
رویداد۲۴ ایران و عربستان سعودی در طول تاریخ ۹۰ ساله روابط خود هیچگاه دوستان نزدیکی نبودند، اما هیچ وقت نیز همانند ۵ سال گذشته در موضع دشمنی و خصومت نبوده اند؛ وضعیتی که برای هر دو کشور هزینه‌های زیادی داشته است.
از بهار امسال با میانجیگری دولت بغداد چند دور مذاکره بین ایران و عربستان در عراق به منظور عادی سازی روابط و کاهش تنش برگزار شده است؛ نتیجه این چند دور مذاکرات از نظر مقامات هر دو کشور مثبت بوده و مقامات هر دو کشور از احتمال عادی سازی روابط در آینده نزدیک خبر می‌دهند.
وب سایت "مدرن دیپلماسی" در مقاله‌ای به بررسی مزیت‌های عادی سازی روابط ریاض- تهران پرداخته و بهبود روابط را برای هر دو کشور دارای مزیت‌های زیادی دانسته است.
بر اساس این گزارش: دلیل اول دولت ریاض از ورود به روند مذاکرات برای عادی سازی رابطه با ایران، این است که عربستان سعودی می‌خواهد وابستگی خود به اقتصاد نفتی را کاهش دهد. شاهزاده "محمد بن سلمان" چشم انداز ۲۰۳۰ این کشور را اعلام کرده است. برای اجرای این چشم انداز و خروج از اقتصاد وابسته به نفت، دولت ریاض باید روابط خوبی با همسایگان خود داشته باشد. بن سلمان گفته که دستیابی به اهداف چشم انداز ۲۰۳۰ بدون ثبات منطقه‌ای ممکن نخواهد بود و به همین خاطر ریاض در صدد بهبود رابطه با ایران برآمده است.
مدرن دیپلماسی در ادامه نوشت: عربستان سعودی همچنین خواهان خروج از جنگ نیابتی با ایران در عراق، سوریه، یمن و لبنان است. ادامه جنگ به ویژه در یمن اکنون تبدیل به استخوانی در گلوی عربستان سعودی است. سعودی‌ها نه می‌توانند از این جنگ خارج شوند و نه می‌توانند به اهداف مورد نظر خود از آغاز این جنگ برسند.
ایران می‌تواند راه خروج آبرومندانه عربستان از باتلاق یمن را تسهیل کند. عربستان سعودی اگر می‌خواهد از جنگ یمن خارج شود، باید روابط خود با ایران را عادی کند.
بیشتر بخوانید: چرا توافق ایران و عربستان بهترین خبر برای منطقه است؟
ادامه جنگ و تنش همچنین می‌تواند بر روند صادرات روزانه میلیون‌ها بشکه نفت عربستان سعودی تاثیرات سویی داشته باشد و آن را با تهدید مواجه کند. عربستان از تکرار حملاتی مشابه حمله ماه سپتامبر ۲۰۱۹ به تاسیسات نفتی آرامکو که صادرات نفت این کشور را به نصف کاهش داد، نگران است. یکی از دلایل حضور عربستان در پای میز مذاکره حمله ۲ سال پیش به آرامکو بود، چون مقامات عربستان سعودی دیدند که علی رغم رابطه نزدیک آنها با دولت ترامپ، ایالات متحده آمریکا هیچ کاری برای دفاع از این کشور در برابر چنین حملات پهپادی و موشکی انجام نداد و دولت ریاض تنها ماند.
سعودی‌ها نمی‌خواهند تنش منطقه‌ای به قدری تشدید شود که تاسیسات نفتی آرامکو دوباره مورد حملات مشابه قرار گیرد. همچنین از آنجایی که به نظر می‌رسد دولت بایدن علاقه‌ای برای ورود به مناقشات خاورمیانه ندارد، عاقلانه است که دولت ریاض روابط خود با ایران را بهبود بخشد.
نفع عادی سازی تنها در جیب عربستان نخواهد بود و ایران نیز از کاهش تنش و عادی سازی روابط با عربستان، منفعت‌های اقتصادی فراوانی کسب خواهد کرد. کشوری که زیر فشار تحریمی کمرشکن مشکلات اقتصادی فراوانی دارد.
اقتصاد ایران به دلیل تحریم‌های طولانی مدت آمریکا علیه ایران متزلزل شده است. از آنجایی که عربستان سعودی بزرگ‌ترین و قدرتمندترین اقتصاد خاورمیانه است، ایران می‌تواند با بهبود رابطه با سعودی از فشار تحریمی آمریکا کم کرده و منفعت اقتصادی زیادی کسب کند.
بهبود رابطه تهران- ریاض منحصر به این دو پایتخت نخواهد بود و در صورت عادی سازی رابطه آنها، متحدان عرب دولت سعودی نیز رابطه خود با ایران را بهبود خواهند بخشید و یک دومینوی منطقه‌ای رفع تنش شکل خواهد گرفت.
در نتیجه روابط سیاسی و تجاری ایران با همه کشور‌های ائتلاف سعودی بهتر خواهد شد. این به ایران فرصتی می‌دهد تا جانی دوباره به اقتصاد بحران زده خود ببخشد.
بهبود و توسعه روابط ایران و عربستان سعودی پیام مثبتی نیز برای دولت بایدن خواهد داشت. این امر می‌تواند منجر به تسهیل روند احیای برجام و لغو تحریم‌های ایران شود.
نکته دیگر اینکه وقتی عربستان سعودی روابط خود را با ایران عادی کند، قدرت ایران در خاورمیانه به رسمیت شناخته شده و این پیام مخابره خواهد شد که بدون حضور ایران هیچ گونه ترتیبات امنیتی در این منطقه پایدار نخواهد بود.
مدرن دیپلماسی در ادامه نوشت: تنها مانع عمده در عادی سازی رابطه ایران و سعودی اسراییل و دولت امارات متحده عربی خواهد بود؛ دو دولتی که از روند بهبود رابطه عربستان و ایران احساس خطر می‌کنند. دولت امارات در حال حاضر بیشتر به اسراییل متکی است. همچنین برخی تضاد منافع بین عربستان سعودی و امارات وجود دارد. بن سلمان می‌خواهد عربستان را به یک مرکز کامل گردشگری و تجاری تبدیل کند که می‌تواند تهدیدی بزرگ برای اقتصاد امارات باشد و دو کشور را به رقابت بیندازد؛ و در نهایت اینکه عادی سازی رابطه ایران و عربستان سعودی، خبر بدی برای دلالان و شرکت‌های فروشنده تسلیحات به کشور‌های خاورمیانه خواهد بود. در طول جنگ سرد، دلالان اسلحه از ترس اتحاد جماهیر شوروی، متحدان ناتو را مجبور به خرید مقادیر زیادی سلاح می‌کردند. در خاورمیانه هم طی دهه‌های گذشته ترس از ایران یکی از عوامل و محرک‌های فروش سلاح به کشور‌های ثروتمند و نفتی عربی بوده است. اما اگر رابطه ایران و عربستان عادی شود، دلیلی برای خرید‌های کلان تسلیحاتی کشور‌های عربی منطقه باقی نخواهد ماند و این مساله به نفع منطقه و جهان اسلام خواهد بود.
