پهپاد آر-کیو ۱۷۰ آمریکا در نطنز/ ماجرای لاشه پهپاد پیدا شده در کوهرنگ چیست؟

رویداد۲۴ صبح روز یکشنبه لاشه یک پهپاد در منطقه کوهرنگ در استان چهارمحال و بختیاری پیدا شد که بالافاصله هلیکوپتر‌هایی برای برداشتن آن وارد صحنه شدند. سقوط این پهپاد مصادف بود با شنبده شدن صدای انفجار مهیب شنبه شب بر فراز آسمان نطنز. ارتش انفجار را یک رزمایش از پیش برنامه ریزی شده خواند، اما خبرگزاری‌های نزدیک به نیروهای نظامی از سرنگونی یک پهپاد توسط پدافند هوایی کشور خبر داده بودند.

لاشه پهپادی که در منطقه کوهرنگ استان چهارمحال و بختیاری پیدا شده شباهت زیادی به همان پهپادی دارد که ایران آذر ماه سال ۱۳۹۰ در نزدیکی کاشمر موفق به شکار آن شد.

بیشتر بخوانید: خرابکاری یا رزمایش/ چرا رسانه‌های نزدیک به سپاه خبر رسمی انفجار نطنز را رد کردند؟

پهپاد آر-کیو ۱۷۰ آمریکا از نوع لاکهید مارتین در ۱۳ آذر ۱۳۹۰ با کمترین خسارت ممکن در خاک ایران سرنگون شد. در آن زمان گزارش‌هایی مبتنی بر اینکه این پهپاد در حال جاسوسی علیه تاسیسات هسته‌ای ایران بوده از سوی برخی مقامات ایرانی مطرح شد. مقامات آمریکایی نقص در سیستم موقعیت یابی پهپاد را علت سقوط اعلام کردند.

در ۲۲ اردیبهشت ۱۳۹۳ ایران رسماً از نمونه کپی پهپاد آمریکایی که ادعا می‌شود با مهندسی معکوس ساخته شده رونمایی کرد. در آبان ۱۳۹۳، نیروی هوافضای سپاه پاسداران ایران موفق شد که با مهندسی معکوس پهپاد RQ ۱۷۰، نمونهٔ ایرانی آن را به پرواز درآورد. اعلام این خبر، با نمایش فیلمی چند دقیقه‌ای از پرواز این پهپاد، همراه بود.

از آنجا که آمریکا سعی کرده‌است مشخصات این هواپیما را محرمانه نگه دارد، اطلاعات بسیار کمی دربارهٔ آن در دست است. آر کیو ۱۷۰ به طراحی شرکت لاهید مارتین و تولید نیروی هوایی ارتش آمریکا، یکی از ابزار‌های اصلی آژانس اطلاعات مرکزی ایالات متحده برای جمع آوری داده است.

گفته می‌شود این پهپاد در افغانستان به عنوان بخشی از عملیات آزادی پایدار آمریکا در این کشور مورد استفاده قرار می‌گرفته. علاوه بر ایران، گزارش‌هایی مبنی بر استفاده از این پرنده بر فراز آسمان پاکستان نیز مخابره شده. گفته میشود از همین ابزار برای جمع آوری داده قبل و در حین عملیات منجر به مرگ اسامه بن لادن در سال ماه می‌سال ۲۰۱۱ استفاده شده است.

گفته میشود آر کیو ۱۷۰، قادر به پرواز تا ۱۵ الی ۱۸ کیلومتری سطح زمین است. این پهپاد یک موتور دارد، تا حد زیادی رادارگریز بوده و در حال پرواز به سختی با چشم انسان قابل رویت است.

بیل سویتمن کارشناس هوانوردی در گفتگو با یک رسانه نظامی آمریکایی بر اساس عکس‌های معدودی که از آر-کیو ۱۷۰ در دسترس عموم است، ویژگی‌های این پهپاد را ارزیابی کرده.

به گفته او، این نوع از پرنده‌ها مجهز به حسگر الکترواپتیکال مادون قرمز هستند و احتمالا یک رادار آرایه اسکن اکترونیکی فعال (AESA، نوعی آنتن آرایه فازی است، و آن یک آرایه آنتن کنترل شده توسط رایانه است که می‌تواند پرتو امواج رادیویی را به صورت الکترونیکی به سمت دلخواه متمرکز کند بدون اینکه آنتن‌ها را حرکت فیزیکی دهد)، هم دارند که در قسمت شکم پهپاد جاساز شده.

او گفته این پهپاد تجهیزاتی دارد که به آن اجازه می‌دهد در ماموریت‌های تهاجمی یا جنگ الکترونیک مورد استفاده قرار بگیرد.

نیویورک تایمز در گزارشی نوشته آر-کیو ۱۷۰ مطمئنا مجهز به تجهیزات رهگیری ارتباطی و همچنین حسگر‌های بسیار حساسی است که قادر به شناسایی مقادیر بسیار کم ایزوتوپ رادیواکتیو و مواد شیمیایی است، که نشان دهنده وجود تاسیسات تسلیحات هسته‌ای می‌تواند باشد.

هفته گذشته نشریه آمریکایی اکسیوس به نقل از چند منبع آمریکایی اعلام کرد که اسرائیل، اطلاعاتی را با ایالات متحده و متحدان اروپایی‌اش مبادله کرده که حاکی از آن است که ایران در حال اتخاذ گام‌هایی به سوی استفاده از «فناوری‌هایی» است که بتواند از طریق آن برای غنی‌سازی اورانیوم با خلوص ۹۰ درصد که سطح مورد نیاز برای ساخت بمب اتمی است، اقدام کند.

هرچند رافائل گروسی دبیرکل آژانس بین المللی انرژی اتمی غنی سازی ۹۰ درصدی را رد کرده، اما سقوط یک پهپاد مشابه این پرنده بعد از آغاز مجدد مذاکرات وین سوال برانگیز است. آمریکا ایران را متهم به عدم جدیت در مذاکرات وین کرده است. آنتونی بلینکن گفته ایران اراده لازم برای بازگشت به برجام را ندارد.

ایران دو طرح پیشنهادی برای لغو تحریم‌ها و سپس بازگشت ایران به محدودیت‌های هسته‌ایش ارائه کرده که به زعم طرف‌های غربی، شکاف عمیقی با توافق انجام گرفته در دولت روحانی و در شش دوره قبلی مذاکرات وین داشته.

سرنگونی احتمالی یک پهپاد جاسوسی دیگر از نوع شناساگر ایزوتوپ رادیواکتیو بر فراز تاسیسات هسته‌ای نطنز می‌تواند نشان دهنده تلاشی برای محکوم کردن هر چه بیشتر ایران قبل از آغاز دور هشتم مذاکرات وین باشد.