دانشگاه‌های تک‌ جنسیتی چه بر سر جوانان می‌آورد؟

رویداد۲۴ به گزارش سایت جامعه 24؛ مساله فواید و آسیب‌های وجود دانشگاه‌های تک جنسیتی در کشور از موضوعاتیست که کمتر مورد تحقیق و پژوهش قرارگرفته و اکثر اظهارنظر‌ها نیز از پشتوانه علمی چندانی برخوردار نیستند. آنچه در نگاه ابتدایی به ویژگی‌های فضای آموزش عالی و دستورات اخلاقی به وضوح قابل فهم است، رابطه دوسویه این دو مفهوم با یکدیگر است.

اخلاقی شدن و توجه به آموزه‌های اخلاق بر ارتقاء سطح علمی و پژوهشی دانشگاه‌ها و گرایش دانشجویان به علم آموزی و به‌کارگیری آن در خدمت رسانی عمومی مؤثر بوده و برای رسیدن دانشگاه به اهداف آموزشی خود نقش محوری دارد. همچنین فضای دانشگاهی می‌تواند در ارتقاء سطح اخلاقی و فرهنگی دانشجویان و حتی عموم جامعه تاثیرگذار باشد.

در واقع دانشگاه، یکی از مهم‌ترین و تأثیرگذارترین ارکان فرهنگی کشور است که مدیریت مناسب محیط آن می‌تواند بر جامعه تأثیرگذار باشد، به ویژه آنکه مدیران آینده کشور نیز در همین فضا تربیت یافته و رویکرد آنان نسبت به مسائل مختلف می‌تواند در نحوه مدیریت مجموعه‌های فرهنگی و سیاست‌گذاری‌های آینده کشور نقشی تعیین‌کننده داشته باشد.

به همین علت است که باید مدیریت دانشگاه‌ها و سیاق جامعه‌پذیر کردن دانشجویان متناسب با ارزش‌های فرهنگ ایرانی باشد و همچنین متناسب با نیازهای روز جامعه و عصر حاضر باشد.  حال برای تحقق اهداف فرهنگی و علمی دانشگاه‌ها و گسترش ارز‌ش‌های اخلاقی در دانشگاه‌ها، چه راهکار‌هایی امکان طرح و تحقق دارند؟

به نظر می‌رسد از نگاه عده‌ای مناسب‌ترین راهکار برای تحقق این اهداف تک‌ جنسیتی کردن دانشگاه‌هاست.

البته توجه به این نکته نیز لازم است که با توجه به تفاوت ارزش‌های فرهنگی در نقاط مختلف کشور همچنان برخی دختران به لحاظ ورود به دانشگاه‌ها، از سوی خانواده با سختی‌هایی مواجه هستند که وجود دانشگاه‌های تک‌ جنسیتی می‌تواند تا حدودی مشکلات آن‌ها را برای ورود به دانشگاه و کنار آمدن خانواده با این مساله حل کند.

حال پرسش این است که آیا واقعا راهکار حل مشکلات تحصیل دختران وحتی پسران متولد شده در خانواده‌های سنتی وجود دانشگاه‌های تک جنستی است یا اینکه باید فرهنگ‌سازی لازم در این حوزه صورت گرفته و دولت به جای صحه گذاشتن بر این رویکرد اشتباه سعی در اصلاح آن داشته باشد؟ چه آنکه هاشم داداش پور معاون وزیر علوم و رئیس امور دانشجویان کشور خبر از تشکیل دانشگاه‌های تک جنسیتی در هشت استان کشور داده است. 

با توجه به حساس بودن این موضوع و تاثیرات آن بر روح و روان دانشجویان که تصمیم‌گیرندگان آینده کشور هستند با دو نفر از اساتید دانشگاه در این باره به گفتگو پرداختیم. 

بی‌رغبتی برای شرکت در دانشگاه‌های تک جنسیتی 

دکتر راشد نظری، استاد دانشگاه در این مورد به جامعه ۲۴ می‌گوید: تشکیل دانشگاه‌های تک جنسیتی قطعا عوارضی و فوایدی در پی خواهد داشت. با توجه به سال‌ها تجربه و آموزش در محیط دانشگاهی می‌گویم که زنان علاقه چندانی به دانشگاه‌های تک جنسیتی ندارند. آقایان و اساتید آقا نیز رغبتی به حضور در دانشگاه‌های تک‌جنسیتی ندارند زیرا همگی بر این باورند که  که این دانشگاه‌ها نه تنها حالت رقابتی ندارد بلکه عملکردشان شبیه مدارس در پایه‌های متوسط و راهنمایی است. بنابراین بزرگترین و اولین آسیب دانشگاه‌های تک‌ جنسیتی نبود یا کمبود اساتید بزرگ و با تجربه چنین دانشگاه‌هایی است. 

وی در ادامه می‌افزاید: دومین عارضه در دانشگاه‌های تک جنسیتی مضرات اجتماعی آن است به این معنا که با توجه به شرایطی که به خصوص در دهه ۶۰ به بعد در کشورمان داشته ایم، دانشگاه‌ها یکی از معدود مکان هایی است که دانشجویان ما از نظر اجتماعی امکان آشنایی و برخورد با جنس مخالف را در آن پیدا می‌کنند. با توجه به جامعه بسته ما و حساسیت‌ خانواده‌ها که منجر به روابط محدود و کنترل شده زنان و مردان در آن به‌ویژه در دهه ۶۰ و ۷۰ بود، دانشگاه‌ها تنها جایی بودند که دانشجویان می‌توانستند روابط اجتماعی و روابط در محیط کاری را در آن آموزش ببینید، اما وجود دانشگا‌های تک جنسیتی به شدت در این مورد به دانشجویان ضربه خواهد زد.

این استاد دانشگاه با بیان اینکه تشکل‌های دانشجویی با رویکردهای سیاسی، اجتماعی و فرهنگی یکی از مواردی هستند که دانشجویان در زمان تحصیل به سراغ آن می‌روند، اضافه می‌کند: ما نمی‌توانیم ۵۰ یا۶۰ درصد جامعه دانشجویی را از یک دانشگاه حذف و دانشگاه را تک‌جنسیتی کنیم و انتظار داشته باشیم که آن تشکل روند خوب و مثبتی داشته باشد.

بیشتر بخوانید: عجیب‌ترین رانت دانشگاهی در ایران/ ۶ سال مدرسه خارجی بروید، بدون کنکور، پزشکی دانشگاه تهران بخوانید!

عوارض دیوار کشیدن میان زنان و مردان در جامعه و دانشگاه

نظری با اشاره به امکانات در دانشگا‌های تک جنسیتی اظهار می‌کند: ما در ایران دانشگاه تیپ ۱، تیپ ۲ و تیپ ۳ داریم که قطعا با  ایجاد دانشگا‌های تک جنسیتی یکسری از امکانات از این دانشگاه‌ها حذف خواهد شد که این موضوع یکی دیگر از مضرات دانشگاه‌های تک جنسیتی است.

وی در خصوص ابعاد روانی وجود دانشگاه‌های تک‌جنسیتی در جامعه می‌گوید: مدتی پیشی آماری منتشر شد مبنی بر اینکه ۴ میلیون جوان ایرانی دهه شصتی به عدم ازدواج قطعی رسیده‌اند که این موضوع یکی از معضلات اجتماعی بسیار بزرگ جامعه ماست. در چنین شرایطی و با توجه به جامعه بسته‌ای که داریم یکی از جا‌هایی که دختر‌ها و پسر‌ها می‌توانند ارتباط صمیمانه‌تری داشته باشند دانشگا‌ه ها است، این درحالیست که به صورت مرحله به مرحله این ارتباط‌ها را کمتر می‌کنند مساله‌ای که قطعا برای جامعه عواقب بدی در بر خواهد داشت.

این استاد دانشگاه در ادامه گفتگو با جامعه ۲۴ عنوان می‌کند: ما در آینده جامعه کهن‌سالی خواهیم داشت به این معنی که ما یک پیک جمعیتی خیلی شدیدی در دهه ۶۰ داشتیم که از دهه ۷۰، ۸۰ و ۹۰ این میزان کاهشی شده است، جامعه نوجوان سابق ما و جامعه جوان امروز  رو به میانسالی‌ست و خیلی از آن‌ها از سن ازدواج‌شان گذشته است این درحالیست که با چنین اقداماتی باز هم مسیر ازدواج را برایشان سخت‌تر می کنیم چرا که نسل قبلی به مجرد بودن عادت کرده است. حالا دانشجویان ما که متولد اوخر دهه ۷۰ و ۸۰ و قشری نوپا هستند را هم با تک جنسیتی کردن دانشگاه‌ها از داشتن یک رابطه اجتماعی صحیح دور می‌کنیم.

وی با اشاره به مطالعه و تحقیقی که در دانشگاه تربیت مدرس صورت گرفته است، بیان می‌کند:  معاون بهداشت روانی وزارت بهداشت بر اساس همین مطالعه اعلام کرده است که بالای ۷۰ درصد از جامعه آماری هدف دچار حداقل یک عارضه روانی بوده‌اند، عوارض روانی هم علائم مختلفی دارند، ما در جامعه مطالعه درست در زمینه بالینی نداریم که بدانیم آن دانشجویی که در دانشگاه تک جنسیتی تحصیل کرده چه تفاوتی با دانشجویی دارد که در دانشگاه دو جنسیتی تحصیل کرده است.

نظری در ادامه می‌گوید: بیست سال تجربه کاری من می‌گوید در دانشگاه تک جنسیتی دانشجو حس رقابت ندارد. در این دانشگاه‌ها، دانشجو به سمت تک محوری نمره می‌رود و به صورت یک دانش آموز دبیرستانی چهار سال در دوران لیسانس را طی می‌کند، آیا دانشجویی که در دانشگاه تک جنسیتی آموزش مهارت دیده است در بازار کار نیز تنها با  ۵۰ درصد جامعه و یک جنسیت سر و کار دارد؟ قطعا چنین نیست. به علاوه چنین دانشجویی ارتباط با جنس مخالف را نیز یاد نمی‌گیرد، همچنین یکی از زمینه‌های آشنایی و ازدواجش از بین می رود، عدم ارتباط صحیح باعث می‌شود حتی پس از ازدواج آمار طلاق بالایی را در جامعه شاهد باشیم و همه این‌ها از سیاست‌های غلطی است که دولتمردان ما در پیش گرفته‌اند و به نتایج کار‌ها و تصمیماتی که می‌گیرند فکر نمی‌کنند.

وی خاطر نشان کرد: یکی از بزرگترین ایراداتی که جامعه در بخش دولتی و مدیریت خصوصی دارد این است که ما مدیر تربیت نمی‌کنیم، مدیران باید ارتباط با نیرو‌های خود را بلد باشند، باید توان همکاری با نیرو‌های خود را داشته باشند، باید آموزش دیده باشند، تا زمانی که این‌ها آموزش داده نشود نتیجه‌اش می شود اینچنین تصمیماتی که به صورت شتاب‌زده و و بدون کارشناسی انجام می‌شود که نتایج آن را در سیستم آموزش عالی، محیط زیست و در صنعت فشلی که در کشور حاکم است مشاهده می‌کنیم. اگر همین روند ادامه پیدا کند من آینده روشنی را برای کشور پیش‌بینی نمی‌کنم.

آشنایی زن و مرد بخشی از بلوغ اجتماعی‌ست 

دکتر هامون سبطی، مدرس و دبیر کارگروه دیده‌بان شفافیت و عدالت نیز در اینباره به جامعه ۲۴ می‌گوید: این موضوع که ما در جامعه‌ای بخواهیم کاری را انجام بدهیم، با اینکه بتوانیم کاری را انجام دهیم فاصله بسیاری دارد. با این حال باید در یک جامعه پیشرفته و آزاد امکان بر آورده شدن خواسته‌های همه اقشار و تفکرات وحود داشته باشد. در جامعه ما طیف گسترده‌ای از زنان و مردان هستند که به ارتباط میان زن و مرد نگاه متفاوتی دارند. این نگاه‌ها در تمامی دوران وجود داشته اما جامعه به هر دو این نگاه‌ها امکان زندگی داده و جامعه امروز هم از این سیر تکامل جدا نیست.

وی ادامه می‌دهد: بنابراین اگر بخواهیم دانشگاه‌هایی داشته باشیم برای افرادی که نگاه تک‌جنسیتی به دانشگاه دارند شاید خیلی هم خوب باشد اما اینکه بخواهیم آن را به کل جامعه تحمیل کنیم، بیشتر شبیه به یک شوخی و توهم است و طبیعتا نشدنی خواهد بود.

دبیر کارگروه دیده بان شفافیت و عدالت عنوان می‌کند: انتخاب دانشگاه را باید بر عهده دانشجو گذاشت، چه بسا که افراد انتخاب هایی داشته باشند  که در آن دوران سبب بروز استعداد بیشتری در وی شود. با این حال وجود دانشگاه‌هایی که هر دو جنس در آن حضور دارند فواید فراوانی دارد زیرا وقتی که دو جنس در کنار یکدیگر هستند امکان بروز استعدادهایشان بیشتر می‌شود از این جهت که یکدیگر را تقویت می‌کنند و یک هم‌افزایی در کارکرد اجتماعی‌شان شکل می‌گیرد که در نهایت به پیشرفت علمی و فرهنگی جامعه کمک می‌کند.

سبطی خاطرنشان می‌کند: پزشک، وکیل و ... که ارتباط با جنس مخالف را نیاموخته باشد در انجام وظایفی که جامعه برعهده اش می‌گذارد، بسیار ناتوان ظاهر خواهد شد. شما نمی‌توانید بگویید من صرفا وکیل زنان هستم، زیرا زنان ایران در ارتباط با مردان هستند و علت بسیاری از مراجعات زنان به وکلا وجود مشکلی است که یک زن در ارتباط با مردان داشته و اگر وکیل خودش مردان را به درستی نشناسد چگونه می‌تواند به آن زن کمک کند، در سایر امور هم  اینگونه است.

این کارشناس امور تربیتی با بیان اینکه  انسان‌ها برخلاف گیاهان گرده افشانی نمی‌کنند یا برخلاف برخی از جانوران با بکرزایی تولید مثل نمی‌کنند، عنوان می‌کند: اینکه پسر و دختر همدیگر را بشناسند و ارتباط موثر با یکدیگر را بیاموزند بخش بسیار مهمی از چرخه زندگی و بلوغ اجتماعی بوده و کسی نمی‌تواند جلوی این موضوع مهم را بگیرد، چون آن وقت نسل بشر منقرض می‌شود.

وی درباره تاثیر دانشگاه‌های تک‌جنسیتی بر آمار ازدواج و فرزندآوری در کشور می‌گوید: آن بخش از جامعه که به تفکیک شدید جنسیتی متمایل است اتفاقا فرزندان خودشان را چه دختر و چه پسر به هر شکل ممکنی به ازدواج وامی‌دارند حالا اینکه این ازدواج‌ها چقدر پایداری دارد بحثی است که باید تحلیل شود اما افرادی که این جنس دانشگاه‌ها را انتخاب می‌کنند، در بیرون دانشگاه برای خودشون همسری در نظر می‌گیرند.

سبطی عنوان می‌کند: اگر بر فرض محال بخواهیم آن بخش عمده از جامعه را که به لحاظ روانشناختی، فیزیولوژیک و فرهنگی، اینگونه نیستند، ناچار کنیم که در دانشگاه‌ها به صورت تک جنسیتی تحصیل کنند آن وقت میزان انتخا‌ب‌های‌شان کاسته می‌شود و احتمال اینکه فردی مناسب ازدواج را بیابند به درازا می‌کشد، چون افراد فرهیخته در کوچه و خیابان نمی‌توانند همسر آینده خودشان را پیدا کنند و به تعامل در مکان‌های علمی و فرهنگی نیازمندند تا بتوانند آنجا دست به انتخاب بزنند. بنابراین از این لحاظ می‌تواند مشکلاتی ایجاد شود.