هانی‌زاده: عربستان بازنده تحولات اخیر لبنان است

 میشل عون، هم‌پیمان جریان مقاومت لبنان، بالاخره از سوی پارلمان این کشور به عنوان سیزدهمین رئیس جمهور لبنان انتخاب شد. روند تقسیم قدرت در لبنان به علت دارا بودن قومیت ها با ادیان متفاوت در لبنان دارای فرایند پیچیده ای است. در قانون اساسی لبنان به دین یا قومیت کسی که ریاست جمهوری را برعهده می‌گیرد اشاره‌ای نشده است اما براساس عرف سیاسی این کشور که از زمان استقلال لبنان رعایت شده، همواره شخصی از مسیحیان مارونی‌ بر کرسی حساس ریاست جمهوری تکیه زده است. برای این منظور توافق دیگر جریان‌های سیاسی داخلی یعنی سنی‌ها و شیعیان نیز لازم است و بر همین اساس پست نخست وزیری به عنوان مقام اول اجرایی کشور به احزاب اهل سنت که در جریان ۱۴ مارس گردهم آمده‌اند می‌رسد و ریاست پارلمان نیز به شیعیان و ائتلاف آنها یعنی ۸ مارس تعلق دارد. در این باره با حسن هانی زاده کارشناس مسائل خاورمیانه گفت و گو کرده ایم که از نظر می گذرانید.

انتخاب رئیس جمهور در لبنان چرا بیش از دو سال به درازا کشید و اینکه این توافق چگونه حاصل شد تا میشل عون بر صندلی ریاست جمهوری بنشیند؟

انتخاب میشل عون به عنوان رئیس جمهور لبنان در حالی رخ داد که نزدیک به دو سال و نیم کاخ بعبدا خالی از رئیس جمهور بود و بر اثر اختلاف نظر دو جریان 8 مارس و 14 مارس خلاء قدرت تا به امروز ادامه پیدا کرده بود. سرانجام میشل عون به عنوان رئیس جمهور توافقی انتخاب شد. این توافق و انتخاب میشل عون در واقع پیروزی بزرگی برای لبنان و حزب الله و محور مقاومت بود. با توجه به اینکه در طول دو سال و نیم گذشته جریان 14 مارس وابسته به عربستان و آمریکا تلاش می کرد تا سمیر جعجع را به عنوان رئیس جمهور پیشنهادی به قدرت برساند علیرغم کارشکنی های سیاسی در لبنان نتوانستند اراده خود را بر ملت لبنان تحمیل کنند و میشل عون در نهایت در مجلس لبنان با حضور همه نماینگان انتخاب شد.
انتخاب عون فضای جدیدی هم در سطح داخلی و هم سطح منطقه ای ایجاد خواهد کرد. میشل عون در سطح منطقه ای تلاش خواهد کرد تا با استفاده از ظرفیت لبنان به نوعی کمک کند تا بحران سوریه به سرانجام برسد و هر چند ظرفیت لبنان محدود است ولی با توجه به اینکه طیف وابسته به 14 مارس نقشی تخریبی در رخدادهای سوریه ایفا کردند، میشل عون سعی خواهد کرد تا نقش سازنده تری در جریان بحران سوریه و پایان بحران منطقه ای آن بازی کند.
مسئله دیگری که وجود دارد موضوع وفاق ملی در لبنان است. میشل عون این ظرفیت را به خاطر محبوبیت و جایگاهی که در بین مسیحیان دارد و مقبولیتی که در بین نیرو های مسلح  از قبل داشته است، می تواند نوعی وفاق و همگرایی در بین گروهها ایجاد کند. به هر حال لبنان وارد فضای جدیدی خواهد شد و محور مقاومت تقویت خواهد شد و عربستان شکست سختی در این خصوص متحمل شده است، زیرا عربستان با خرج صدها میلیون دلار و دادن رشوه های مختلف قصد داشت تا سمیر جعجع را به ملت لبنان تحمیل کند، ولی در این باره شکست خورد و از این رو تبعات زیادی متحمل آن خواهد بود.

چرا سعد حریری که به نزدیکی روابط با عربستان معروف است از مواضع قبلی خود کوتاه آمد و رقم خوردن این توافق را باعث شد؟
حریری جایگاه خود را در سطح داخل لبنان بشدت از دست داده بود. علت این است که حریری به عنوان یک چهره شاخص وابسته به عربستان شناخته می شد و مردم لبنان او را عامل عربستان می دانستند و با توجه به اینکه عربستان بعد از جریان حمله و کشتار مردم یمن به عنوان کشوری منفور در بین مردم لبنان و ملتهای عربی شناخته شده است که علیه ملتهای اسلامی و عربی عمل می کند و رفتارهای غیر اصولی و بدون مسئولیتی را پیش گرفته است، لذا سعد حریری هم بر اثر بروز برخی اختلافات و برخی گزارشات پشت پرده که عربستان در کشته شدن پدرش رفیق حریری به اسرائیل کمک کرده است، از این رو سعد حریری سعی می کند که سیاست مستقل تری از گذشته داشته باشد و فاصله خودش را با عربستان افزایش دهد. لذا قدرت نفوذ عربستان هم در لبنان کاهش پیدا می کند و سعد حریری سعی می کند جایگاه خود را در سطح ملی افزایش دهد.
آیا امکان دارد سعد حریری با این شرایط و توافقات شکل گرفته به عنوان نخست وزیر انتخاب شود؟
احتمال اینکه حریری نخست وزیر شود وجود دارد، داد و ستادهای سیاسی همواره در لبنان مورد توجه است. هم جریان های سیاسی در توافقات سیاسی لبنان نقش دارند و هم اینکه این جریان ها به کشورهای منطقه و بین المللی وابسته هستند و بازیگران دیگر بر این گروهها نفوذ دارند. لذا بر اساس رایزنی هایی که در ماههای اخیر صورت گرفته است امکان آن هست که حریری به عنوان نخست وزیر به مجلس معرفی شود ولی اینکه از کابینه چند وزیر سهم جریان 8 مارس و 14 مارس خواهد بود قطعا چانه زنی های زیادی را نیاز دارد تا به کابینه معرفی شوند و این پستها را در اختیار گیرند.

نبیه بری با اینکه از جریان نزدیک به حزب الله است اما مخالفت خود را با میشل عون اعلام کرده بود. دلیل اختلاف بری با عون چه بود؟
نبیه بری اختلاف شخصی با عون دارد و هنوز حوادث گذشته مخصوصا زمانی که میشل عون به عنوان رئیس جمهور نظامی وارد کاخ بعبدا شد و با سلیم الحص نخست وزیر مدنی سابق درگیر شد و جریانات و مسائل بسیار تندی در آن سالها بوجود آمد و تا قبل از 1990 میشل عون با قدرت با استفاده از کمک بعضی حزب های سیاسی لبنان مخصوصا امین جنبلاط کاخ بعبدا را اشغال کرد، اختلاف نظر با نبیه بری پیدا کرد. نبیه بری تمایل بیشتری به سلیمان فرنجیه داشت که از چهره های سیاسی و نوه سلیمان فرنجیه رئیس جمهور اسبق لبنان است و نبیه بری سعی کرد ایشان به عنوان رئیس جمهور انتخاب شود. ولی بر اساس رایزنی های انجام شده عون انتخاب شد که به نظر می رسد چهره مقبول تری در میان مسیحیان مارونی نسبت به سلیمان فرنجیه باشد.