ابهام در بودجه کشور/ یک اقتصاددان: گزارش ۹ ماهه عملکرد بودجه را منتشر کنید

رویداد۲۴ به دلیل اختلاف نظر مجلس و دولت، قوه مقننه از اعلام وصول لایحه بودجه سرباز زد و خواستار آن شد که این سند مالی مهم پس از ارائه برنامه هفتم توسعه، به مجلس ارائه شود. با آنکه هنوز لایحه به صورت کامل منتشر نشده است، اما برخی خبرگزاری‌های نزدیک به دولت مانند فارس، مدعی شدند که به جزئیاتی از آن دست یافته‌اند. طبق ادعای این رسانه‌ها، فروش روزانه نفت در لایحه بودجه سال آتی ۱ میلیون و ۴۰۰ هزار بشکه در نظر گرفته شده است، این در حالی است که در هر ۳ گزارش تانکرترکرز، اوپک و اکونومیست، فروش نفت ایران عددی بین ۸۰۰ تا ۱.۴ میلیون بشکه، اعلام شده است. یعنی ایران تنها در بهترین حالت و روز‌های خوب، ۱ میلیون و ۴۰۰ هزار بشکه نفت خواهد فروخت، با آنکه باید برای پرهیز از کسری بودجه درآمد‌ها با احتیاط لحاظ گردد، دولت همان رقم حداکثری ۱ میلیون و ۴۰۰ هزار بشکه را لحاظ کرده است.

در این گزارش همچنین ذکر شده است که در لایحه بودجه ۱۴۰۲ بودجه عمرانی کشور با ۲۶ درصد رشد به رقم ۳۲۸ هزار میلیارد تومان رسیده است، این در حالی است که طبق گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس به دلیل عدم تحقق منابع درآمدی در ۶ ماهه اول سال ۱۴۰۱ بودجه‌های عمرانی قربانی شدند و طرح عمرانی مهمی در کشور اجرایی نشد.

برخی گزارش‌ها رقم کسری بودجه سال ۱۴۰۱ را ۳۲۰ هزار میلیارد تومان و برخی نمایندگان آن را بیش از این رقم اعلام کرده‌اند. بودجه یک پیش‌بینی از درآمد‌های محقق نشده است و کسری آن می‌تواند به رشد بیش از پیش تورم و افزایش قیمت‌ها منتهی شود، ناتوانی سازمان برنامه و بودجه در تدوین بودجه منسجم، انتقاد‌های زیادی را در پی داشت، نقد‌های که سازمان برنامه و بودجه آن را «مغرضانه» نامید.

مهدی پازوکی اقتصاددان و کارشناس ارشد بودجه‌ریزی در گفتگو با آفتاب‌نیوز اظهار کرد: مجلس اگر لایحه بودجه سال ۱۴۰۲ را مشاهده نموده است و در این زمینه اشکالاتی مشاهده کرده، باید اصلاحیه بدهد، نه آنکه کل موضوع را به تاخیر بیاندازد، متاسفانه در این زمینه نه مجلس و نه سازمان برنامه و بودجه، نتوانستند در مسیر اصول حرفه‌ای بودجه‌ریزی گام بردارند. بودجه خاصیتی دارد که می‌توان گفت، "چوب بودجه دولت‌ها را ادب خواهد کرد" هر چه فرایند ارسال، بررسی و تدوین بودجه شفاف‌تر باشد، اثر مثبت‌تری در اقتصاد بر جای می‌گذارد، اما به عکس هر چه مانند اکنون ارسال و بررسی بودجه مبهم و آشفته‌تر باشد، بر دامنه تردید‌ها و واکنش‌های منفی فعالان اقتصادی و کارشناسان خواهد افزود.

بیشتربخوانید: پرده برداری یک نماینده از اتفاقی عجیب درباره بودجه ۱۴۰۲

وی در مورد احتمال کسری بودجه در سال ۱۴۰۲ گفت: به شکل جالب توجهی رئیس سازمان برنامه و بودجه یک بار در مصاحبه‌ای اعلام کرد که ما ۲۰۰ هزار میلیارد تومان کسری بودجه داریم، سپس رئیس کمیسیون اقتصادی گفت که کسری بودجه ما قریب ۴۰۰ هزار میلیارد تومان است، در نهایت تعجب مشاهده شد که رئیس سازمان برنامه و بودجه پس از اظهارات اولیه، کلاً وجود کسری بودجه را انکار کرد! باید گفت اگر مدعی هستند که بودجه ما کسری ندارد، لااقل گزارش ۹ ماهه عملکرد بودجه را منتشر کنند، این گزارش فقط حاوی اعداد اصلی است و می‌تواند به شفاف‌سازی برخی فرایند‌ها در خصوص عملکرد واقعی بودجه در ۱۴۰۱ کمک کند، اقدامی که تا کنون انجام نشده است و همین مسئله نیز خود سوال‌برانگیز است.

امیرحسین بانکی پورفرد نماینده مجلس نیز در مورد دلائل تاخیر در بررسی بودجه و آشفتگی پیش‌آمده به آفتاب‌نیوز گفت: مجلس از دولت درخواست کرد که لایحه بودجه با جداول آن ارسال گردد، البته طرح مجلس برای ارسال بودجه به همراه جداول هنوز فاقد مهر شورای نگهبان است. از طرفی، ضروری است که بودجه سال آتی با توجه به برنامه هفتم توسعه مورد بررسی قرار گیرد، به همین دلیل با توجه به عدم ارسال برنامه، مجلس از دولت درخواست کرد که این مسئله لحاظ گردد.

این نماینده مجلس در مورد کسری بودجه سال جاری و احتمال کسری بودجه در ۱۴۰۲، اظهار کرد: خود رئیس سازمان برنامه و بودجه اعلام کرده است که دولت در سال جاری فاقد کسری بودجه بوده و مخارج محقق شده اند. ما در مجلس قصد داریم برای آنکه فشار مالیاتی مضاعفی به بخش خصوصی و سایر صنوف وارد نشود، منابع درآمدی جدیدی برای دولت در نظر بگیریم، از جمله این منابع می‌توان به تحقق حتمی مالیات بر خانه‌های خالی و مالیات سکه و طلا اشاره کرد. در واقع مالیات بر عائدی سرمایه ظرفیت جدیدی است که قانون آن به احتمال زیاد به تصویب خواهد رسید. به صورت کلی می‌توان گفت امیدوار هستیم شاهد بودجه‌ای انقباضی و منسجم باشیم.