مشخصات جنگنده اف ۱۴

رویداد۲۴ حسین فلاحی: گرومن اف۱۴ تامکت، یک جنگنده دو سرنشینه با هندسه بال متغیر و برتری هوایی دریایی است که به مدت ۳۲ سال در نیروی دریایی ایالات متحده خدمت کرده و اکنون به خدمت در نیروی دریایی ارتش ایران ادامه می‌دهد. F-۱۴ جنگنده خط مقدم نیروی دریایی ایالات متحده از دهه ۱۹۷۰ تا اواسط دهه ۲۰۰۰ بود. در طول خدمت طولانی خود همچنین به یکی از برترین سکو‌های حمله زمینی دقیق نیروی دریایی ایالات متحده و تنها دارایی شناسایی هوابرد آن تبدیل شد.

ویژگی‌های قابل توجه تامکت، پیکربندی بال چرخان، خدمه دو نفره و سیستم کنترل سلاح‌های قدرتمند AN/AWG-۹ (WCS) و رادار آن است. AWG-۹ امکان استفاده از موشک هوا به هوای دوربرد AIM-۵۴ Phoenix را می‌دهد و غلاف هدف گیری LANTIRN امکان حملات زمینی دقیق با استفاده از بمب‌های هدایت شونده لیزری را فراهم می‌کند.

اف-۱۴ تامکت در چندین رویداد تاریخی حضور داشت که شامل دو حادثه خلیج سیدرا، عملیات طوفان صحرا آزادی عراق، درگیری یوگسلاوی و عملیات آزادی در افغانستان بود. همچنین در فیلم نمادین تاپ گان جاودانه شد و در چندین فیلم بلند دیگر از جمله شمارش معکوس نهایی، تصمیم اجرایی حضور داشت.

تامکت همچنین برای جمهوری اسلامی ایران در جنگ ایران و عراق در دهه ۱۹۸۰ نقش حیاتی ایفا کرد.

F-۱۴ که تامکت نیز نامیده می‌شود جنگنده دو موتوره‌ای است که توسط شرکت گرومن (اکنون بخشی از شرکت نورثروپ گرومن) از سال ۱۹۷۰ تا ۱۹۹۲ برای نیروی دریایی ایالات متحده ساخته شد. این جنگنده به عنوان جانشین F-۴ Phantom II، در دهه ۱۹۶۰ با ظرفیت‌های آیرودینامیکی و الکترونیکی برای دفاع از عملیات ناو هواپیمابر ایالات متحده در نبرد‌های طولانی در برابر هواپیما‌ها و موشک‌های شوروی طراحی شد. تحویل این جنگنده به نیروی دریایی ایالات متحده در سال ۱۹۷۲ آغاز شد و آخرین F-۱۴ در سال ۲۰۰۶ از خدمت بازنشسته شد.

نیروی دریایی آمریکا، جنگنده جدید خود را به قدری دوست داشت که تصمیم گرفت به طور کلی از مرحله نمونه اولیه صرف نظر کند و این جنگنده را در سال ۱۹۶۹ تولید کرد و اولین F-۱۴‌های جدید خود را در سال ۱۹۷۲ تحویل گرفت. تولید تا سال ۱۹۹۱ ادامه یافت و در مجموع ۷۱۲ فروند F-۱۴ ساخته شد.

F-۱۴ مجهز به بال‌هایی با هندسه متغیر بود که به طور خودکار برای عملکرد بهینه در سرعت‌ها و ارتفاعات مختلف تنظیم می‌شد. این موتور با دو موتور توربوفن پرت اند ویتنی یا جنرال الکتریک که هر کدام ۲۱۰۰۰ تا ۲۷۰۰۰ پوند نیروی رانش تولید می‌کنند با پس سوزی می‌تواند از ۲ ماخ (دو برابر سرعت صوت) در ارتفاعات بالا و ۱ ماخ در سطح دریا به هوا سرعت دهد.

افسر رهگیری رادار که پشت خلبان نشسته، سیستم تسلیحاتی را که می‌تواند تا ۲۴ هواپیمای دشمن را تا فاصله ۱۹۵ مایلی (۳۱۴ کیلومتری) ردیابی کند و همزمان موشک‌های دوربرد را به شش فروند از آن‌ها هدایت کند. این جنگنده امکان حمل موشک‌های میان‌برد و کوتاه‌برد را در زیر بال‌های داخلی و بدنه دارد و همچنین می‌تواند بمب‌هایی را برای حمله به اهداف سطحی حمل کند. یک توپ دوار ۲۰ میلی متری در بدنه هواپیما برای داگ فایت (جنگ جنگنده با جنگنده) از فاصله نزدیک نصب شده بود.

در یک F14، مانند نشستن در یک کادیلاک است

در حین برخاستن و پرواز با سرعت کم، بال‌های گرومن اف-۱۴ جدید در نوک‌ها به سمت جلو حرکت می‌کنند و به جنگنده قدرت بیشتری می‌دهند. با این حال، در سرعت‌های مافوق صوت، آن بال‌ها به سمت عقب خم می‌شوند و سطح را به حداقل می‌رسانند و آن را به یک جنگنده تعقیب با سرعت بالا کارآمدتر تبدیل می‌کنند و به آن سرعت بالاتر و مصرف سوخت بهتری نسبت به همتایان بال ثابت خود می‌دهند.

چارلی براون، یکی از اعضای تیم طراحی F-۱۴ و خلبان آزمایش گرومن، گفت: مشخصات [نیروی دریایی]۲.۳۴ ماخ نیاز داشت. ما در واقع هواپیما را برای ۲.۵ ماخ آزمایش کردیم. چند بار ۲.۵ پرواز کردم. وقتی با یک فانتوم پرواز می‌کنید، برای ۲.۰ ساخته شده است، اما وقتی با این سرعت پرواز می‌کنید، مثل نشستن روی توپ ساحلی است. شما نمی‌دانید به کدام سمت می‌رود، خیلی حساس است. در یک F-۱۴، مانند نشستن در یک کادیلاک است.

برتری هوایی، بدون مصالحه

F-۱۴ Tomcat با ۶۳ فوت طول و طول بال ۶۴ فوت می‌تواند به لطف دو موتور توربوفن پس سوز جنرال الکتریک F۱۱۰-GE-۴۰۰ به سرعت بیش از ۱ ماخ در سطح دریا دست یابد و در ارتفاع از ۲.۳۴ ماخ فراتر رود که هر کدام بیش از ۲۸۰۰۰ پوند نیروی رانش با پس سوز تولید کند. در مجموع، F-۱۴ می‌تواند ۱۶۰۰ مایل را بدون سوخت‌گیری طی کند، اما به طور کلی دارای برد جنگی ۱۰۰۰ مایلی است.

F-۱۴ سریع است و هیچ شکی در آن وجود ندارد.   در حالی که سیستم بال جارو آن به طور خودکار برای عملکرد بهینه در هر سرعت یا ارتفاعی تنظیم می‌شود، جنگنده بزرگ و سنگین را به طرز شگفت انگیزی چابک می‌کند. اف-۱۴ چیزی بیش از بال‌های فانتزی دارد. فناوری جدیدی که در اعماق نمای بیرونی چشم نواز جنگنده مدفون شده بود، F-۱۴ را به یک حریف واقعاً قدرتمند تبدیل می‌کند.

از روی صندلی افسر رهگیری رادار که دقیقاً در پشت خلبان قرار دارد، می‌تواند ۲۴ هواپیمای دشمن را از فاصله ۱۹۵ مایلی با رادار پالس داپلر AWG-۹ باند ایکس ردیابی کنید که اتفاقاً از یک رادار استفاده می‌کند. از اولین ریزپردازنده‌هایی است که تا کنون راه خود را بر روی یک جت جنگنده پیدا کرده است. سامانه‌های قدرتمند پردازنده حتی می‌توانند موشک‌های دوربرد را به طور همزمان به شش هدف مجزا هدایت کنند، بدون اینکه ردیابی سایر اهداف را از دست بدهند.

"پاکو چیریچی"، خلبان سابق F-۱۴ و نویسنده Lions of the Sky می‌گوید: «رادار Tomcat/AUG-۹/Phoenix سه گانه برای محافظت از ناوگان در برابر بمب افکن‌های مافوق صوت اتحاد جماهیر شوروی که تنها هدفشان نابودی ناو بود طراحی شد. سامانه AWG-۹ آنقدر توانمند بود که F-۱۴ حتی می‌توانست موشک‌های کروز هوابرد را هدف قرار داده و درگیر کند. این سیستم در ابتدا توسط تنها حسگر داخلی جستجو و ردیابی مادون قرمزجهان غرب در آن زمان، ALR-۲۳ تقویت شد، اگرچه این سیستم در نهایت با یک حسگر نوری جایگزین شد که داده‌ها را مستقیماً به AWG-۹ می‌رساند.»

"چیریچی" افزود: «تامکت هواپیمای عظیمی است که پشت یک رادار عظیم پیچیده شده که مخصوص شلیک کشنده‌ترین موشک هوا به هوا AIM-۵۴ Phoenix است. موشک‌هایی که امروز به میدان می‌روند فقط به برخی از توانایی‌هایی که فونیکس در اختیار داشت، اما نه همه آن‌ها، می‌رسند.»