عجیب‌ترین بازداشت‌های خبرنگاران در ایران

رویداد۲۴ لیلا فرهادی: «جریان آزاد اطلاعات» از آن دست عبارات است که در ایران معنای خود را از دست داده است. وزیر ارتباطات در حالی که همه شبکه‌های اجتماعی (حتی شبکه اجتماعی تازه متولد شده‌ای مانند تردز) را فیلتر کرده و هر وقت دستش برسد (بخوانید دستور برسد)، دکمه خاموش شدن اینترنت را می‌زند، از تلاش شبانه‌روزی وزارتخانه‌اش برای افزایش سرعت اینترنت حرف می‌زند. یا در حالی که به یک سالگی بازداشت «موقت» خبرنگارانی که خبر مرگ مهسا امینی را منتشر کرده بودند نزدیک می‌شویم، ابراهیم رئیسی «دانستن و دسترسی آزاد به اطلاعات» را حق مردم می‌خواند!

یکی از موارد عجیب هم اخیرا اتفاق افتاده و آن دادگاهی شدن خبرنگاری است که «فیلم دست ندادن یک نماینده مجلس با استاندار قزوین» را منتشر کرده بود!! مصطفی جعفری خبرنگار ایلنا در استان قزوین که به تازگی فیلم دست ندادن «رجب رحمانی» نماینده قزوین در مجلس و استاندار قزوین در حاشیه سفر وزیر میراث فرهنگی به این استان را منتشر کرده بود، با شکایت دادستانی بازداشت و با قرار وثیقه آزاد شده است.

ماجرا از این قرار بوده که رجب رحمانی نماینده قزوین در حاشیه سفر عزت‌الله ضرغامی به استان حاضر به دست دادن با استاندار قزوین نشد و گفت «با نامرد دست نمی‌دهم». محمدمهدی اعلایی هم در جواب، نماینده مجلس را بی‌ادب خطاب میکند. مجموعه این گفت‌وگو‌ها در ویدئویی توسط مصطفی جعفری منتشر شده است. در پی انتشار این ویدئو، خبرنگار مذکور به شعبه ده بازپرسی دادسرای عمومی و انقلاب شهرستان قزوین احضار و در نهایت با قرار وثیقه آزاد شده است.

جعفری از سوی قوه قضاییه به سه ماه ممنوعیت اشتغال به حرفه خبرنگاری و انتشار خبر در فضای مجازی و هفته‌ای ۲ مرتبه حضور در اداره کتابخانه‌های عمومی استان قزوین برای مطالعه در خصوص «تعهد رسانه‌ای» محکوم شده است.

ظاهرا این خبرنگار مدت‌هاست که از حضور در جلسات استانداری و پوشش خبری خبر‌های این نهاد دولتی منع شده است. با این حال استاندار قزوین گفته دستگاه قضا مسئول بازداشت او بوده و استانداری نقشی در این بازداشت نداشته است.

فیلم دست ندادن نماینده قزوین با استاندار قزوین

استاندار قزوین: استانداری از خبرنگار شکایت نکرده، دستگاه قضایی مسئول است

محمدمهدی اعلایی استاندار قزوین در واکنش به بازداشت و محکومیت این خبرنگار به دلیل اشتغال به حرفه خبرنگاری به رویداد۲۴ گفته «استانداری از این خبرنگار هیچ شکایتی نداشته و قوه قضاییه در این زمینه مسئول است و باید از دستگاه قضایی در این باره سوال کنید.»

محمدرسول ملاحسنی مدیر روابط عمومی استانداری قزوین هم در گفتگو با رویداد۲۴ در واکنش به این که استانداری به دلیل حذف این خبرنگار از نشست‌های این نهاد پیش از ماجرای دست دادن استاندار با نماینده مجلس، در مورد بازداشت او در مظان اتهام است، در اظهارنظری عجیب گفته «ایلنا رسانه مهمی نیست و به همین دلیل خبرنگار از نشست‌ها حذف شده بود.»

او البته تاکید کرده بازداشت جعفری ربطی به شکایت استانداری نداشته و در این باره باید از دادستان قزوین سوال کرد.

قوه قضاییه در دوره ریاست غلامحسین محسنی اژه‌ای مدعی است که بیش از دوره‌های گذشته به عدالت در داوری پایبند است. رئیس قوه قضاییه بار‌ها گفته نباید هر مساله‌ای را جرم تلقی کرد و به هر پرونده‌ای هم باید متناسب با کیفیت جرم رسیدگی کرد. اما در عمل شاهد نوعی «پارتاید قضایی» در مواجهه با جرایم هستیم. به این معنا که افراد خودی در نظام از عدالت داوری برخوردارند، اما وضعیت برای غیرخودی‌ها متفاوت است.

بازداشت‌های عجیب خبرنگاران

یکی از عجیب‌ترین صدور دستورهای بازداشت، مربوط به احسان پارسا خبرنگار لرستانی بود که فیلمی از کولی گرفتن «مهرداد فتحی بیرانوند» مدیر کل محیط زیست استان لرستان منتشر کرده بود و بعد از انتشار فیلم، مدیر کل محیط زیست، به اتهام «افترا»، «توهین» و «انتشار فیلم خصوصی» از خبرنگار شکایت کرد و دادگاه نیز به طرز باورنکردنی حکم به مجازات خبرنگار داد!

در نمونه دیگر سینا قلندری خبرنگار محلی کوهدشت و رومشکان از توابع استان لرستان در جریان اطلاع‌رسانی در خصوص قتل «مبینا سوری» دختر نوجوانی که توسط همسرش به قتل رسید، به مدت ۱۱ روز بازداشت شد!

آن زمان مجتهدزاده وکیل پرونده گفته بود «الان قاتل با قرار کفالت به‌راحتی در بیرون از زندان به زندگی خودش ادامه می‌دهد. اصلا انگار نه انگار که اتفاقی رخ داده است. اما خبرنگاری که چنین قتلی را اطلاع‌رسانی کرده، بازداشت شده است!»

بازداشت خبرنگاران در مقابل وزارت کار که هر ساله تجمع روز کارگر را پوشش می‌دهند، تبدیل به بدیهی‌ترین رویه برخورد با خبرنگاران شده است و گویا رسم است که در این روز حتما یک یا دو خبرنگار بازداشت شوند! در مواقعی همین بازداشت‌ها به حبس‌های طولانی‌مدت تبدیل شده است.

از عجایب دیگر، بازداشت خبرنگار بوشهری بود که در کانال تلگرامی‌اش از نحوه واگذاری بندر حماد به بخش خصوصی انتقاد کرده بود! امیرعباس دهباشی‌نژاد بوشهری با شکایت استانداری بازداشت و به زندان منتقل شد!

نمونه دیگر بازداشت و محکومیت «وحید اشتری» به اتهام افشای ماجرای سفر خانواده محمدباقر قالیباف به ترکیه برای خرید سیسمونی بود. اشتری به اتهام «انتشار تصاویر خصوصی» افراد به دو سال حبس محکوم شد! او به تازگی دست به افشاگری دیگری علیه حجت‌الاسلام خاموشی رئیس سازمان اوقاف و حجت‌الاسلام علم‌الهدی امام جمعه مشهد زده است. واکنش قوه قضاییه در دو مورد اخیر هم تفاوت چندانی با پرونده معروف به «سیسمونی گیت» نداشته است.

حسن لطفی سخنگوی کمیسیون اجتماعی مجلس درباره پرونده خاموشی گفته «رئیس سازمان اوقاف کشور در بحث پرونده اخیر به کسی پاسخگو نخواهد بود»، چون قانون «ناظری بر عملکرد اوقاف تعیین نکرده»، و حتی «دیوان محاسبات هم نمی‌تواند به این پرونده ورود کند!»

بازداشت یاشار سلطانی هم از عجیب‌ترین اتفاقاتی بود که می‌توانست بیفتد. یکی از بزرگترین سوءاستفاده‌ها و تخلفات در جریان واگذاری املاک شهرداری رخ داد که به «املاک نجومی» مشهور شد. قوه قضاییه به جای بازداشت عاملان و افرادی که سوءاستفاده کرده‌اند، کسی که این ماجرا را افشا کرده بود، به زندان انداختند!

علی طباطبایی مدیر سایت قم‌نیوز به اخبار مربوط به مسموم کردن دختران در قم را پیگیری می‌کرد، از جمله خبرنگارانی بود که توسط نهادهای امنیتی بازداشت شد.

در دوران شیوع ویروس کرونا، چند خبرنگار به خاطر آنچه «شایعه‌پراکنی» و «تشویش اذهان عمومی» نامیده شد، بازداشت شدند. وقتی ویروس کرونا سراسر ایران و جهان را فرا گرفت، حتی یک عذرخواهی ساده هم از کسانی که آگاه‌سازی انجام داده بودند، نشد!

از موارد عجیب‌تر اینکه در ایران خبرنگاران حتی به خاطر گزارش ورزشی هم بازداشت شده‌اند؛ خبرنگار «شرق» که برای پوشش خبری مسابقه والیبال ایران و ایتالیا به استادیوم «آزادی» اعزام شده بود، دستگیر و ساعاتی را در بازداشتگاه گذراند!

لیست طولانی بازداشت خبرنگاران به اتهامات عجیب تمامی ندارد. در یک اتفاق عجیب دیگر سه خبرنگار روزنامه قدس که برای پوشش یک اعتراض به روستای ویرانی و فیانی شاندیز مشهد رفته بودند، بازداشت شدند! اگر به دنبال دلیل بازداشت هستید، کافی است بدانید طرف مقابل روستاییان اداره رفاه قوه قضاییه بوده است!

بازداشت بیش از سی خبرنگار در جریان اعتراضات سال ۱۴۰۱ هم از اتفاقات عجیبی بود که احتمالا تنها در سه چهار کشور شاهد آن باشیم! برخی از این خبرنگاران با احکام حبس و جریمه و ممنوعیت مواجه شدند و درباره برخی از آنها بعد از گذشت نزدیک به یکسال هنوز مشخص نیست ماجرا چیست!

در یکی از دیگر از موارد هم به نحوه برخورد قوه قضاییه با عاملان تهدید و ارعاب مردم در خیابان با بهانه مقابله با بی‌حجابی توجه کنید. رسانه‌های نزدیک به نهاد‌های نظامی به تازگی ویدئویی منتشر کرده‌اند که در آن افرادی به زنان بی‌حجاب یا کم حجاب تذکر می‌دهند و آن‌ها را تهدید می‌کنند. قوه قضاییه تا کنون هیچ واکنشی به این ویدئو نشان نداده است. این در حالی است که عامل انتشار ویدئوی «بارش بادمجان از آسمان تهران» ظرف چند ساعت به اتهام «تشویش اذهان عمومی» بازداشت و مجبور به اعتراف ویدئویی شد.