رمان‌هایی که با فلسفه آشنایتان می‌کنند
رویداد۲۴ فلسفه و داستان‌های فلسفی یکی از مباحث مورد علاقه‌ی بشر در طول تاریخ بوده و هنوز هم هست. نگاه به حالات انسان از دریچه‌ی فلسفه، معنا و مفهوم عمیقی را به زندگی می‌بخشد. مفهومی که گاه با خواندن کتاب و داستانی با آن آشنا می‌شویم و می‌تواند باعث نگاه متفاوت ما به زندگی شود.
ساده‌سازی فلسفه، طوری که افراد عادی جامعه بتوانند آن را درک کنند، هنری است که برخی نویسندگان در اختیار دارند و از آن به بهترین نحو استفاده کرده‌اند. در این مقاله قصد داریم شما را با تعدادی از رمان‌های جذاب و خواندنی آشنا کنیم. کتاب‌هایی که با خواندن هر کدام با معنا و مفهوم متفاوتی از مفاهیم انسانی و جهان‌بینی آشنا خواهید شد.
بار هستی
نمی‌شود از داستان‌های فلسفی گفت و نام میلان کوندرا به میان نیاید. نویسنده‌ای توانمند که در زمینه‌ی نگارش داستان‌های فلسفی تبحر خاصی داشت. او در «بار هستی» به مفاهیمی مانند تنهایی بشر می‌پردازد.
داستان از زندگی شخصیتی به نام «توما» شروع می‌شود. جراحی موفق که در پراگ زندگی می‌کند. او که درگیر رابطه‌ای احساسی با دختری به نام ترزا شده نمی‌تواند تجربه‌ی شکست قبلی خود در زندگی مشترک را فراموش کند و به همین دلیل تشکیل یک زندگی جدید برایش سخت است. کوندرا زندگی این زوج را وارد چالش جنگ کشورشان می‌کند. اتفاقی که زندگی آنها را تحت تأثیر قرار می‌دهد و مجبور می‌شوند برای رهایی از خطرات و دغدغه‌های جنگ، به روستایی پناه ببرند.
کوندرا از زبان این دو شخصیت مفاهیم عمیق و پیچیده‌ای را بیان می‌کند. به‌عنوان مثال می‌گوید تشخیص راه درست و غلط عملاً برای انسان امکان‌پذیر نیست. به همین دلیل راه غلطی وجود ندارد. میلان کوندرا در این کتاب در عین بیان داستانی جذاب و خواندنی، ذهن مخاطب را نیز به چالش می‌کشد.
این کتاب که با نام «سبکی تحمل ناپذیر هستی» هم ترجمه شده یکی از معروف‌ترین آثار کوندراست و به زبان‌های بسیاری ترجمه شده است. همچنین در فهرست کتاب‌هایی که پیش از مرگ باید بخوانیم نیز قرار گرفته است. کوندرا شخصیت‌های بار هستی را قسمتی از خود می‌داند که تحقق نیافته است. او در این باره می‌گوید: «شخصیت‌های داستان هرکدام از مرزی گذر کرده‌اند که من فقط آن را دور زده‌ام. آنچه مرا مجذوب می‌کند مرزی است که از آن گذشته‌ام. مرزی که فراسوی آن خویش من وجود ندارد.»
دختر پرتقالی
این کتاب اثر یوستین گردر، نویسنده و معلم فلسفه‌ی نروژی است. دختر پرتقالی در سال 2003 منتشر شد. این کتاب داستان پسر نوجوانی به نام جورج است که سال‌ها پیش پدرش را از دست داد.
داستان کتاب دختر پرتقالی از زمانی شروع می‌شود که جورج به‌صورت اتفاقی نامه‌ای را که پدرش برای او نوشته بود می‌یابد. نامه باعث ارتباط بین پدر و پسر در دو زمان مختلف می‌شود. داستان با گفتگوی این پدر و پسر ادامه پیدا می‌کند. پدر در نامه از عشق خود به دختری که در مترو دیده بود می‌گوید. دختری که پرتقال‌های زیادی با خود داشت و همین مسأله توجه او را جلب می‌کند. گردر با روایت داستان این پدر و پسر به مفاهیم عمیقی مثل عشق و تنفر می‌پردازد. اینکه منشأ زندگی بشر چیست و آغاز و سرانجام انسان چگونه است؟ داستان دختر پرتقالی را می‌توان به‌نوعی قسمتی از واقعیت زندگی نویسنده هم دانست. او در بسیاری از داستان‌هایش به ارتباط پدر و پسری پرداخته است، اما این کتاب بیش از باقی آثار این نویسنده‌ی نام‌آشنا به واقعیت زندگی او شباهت دارد.
گردر معلمی است که دغدغه‌اش بیان فلسفه به مردم با زبانی ساده و روان بود و همواره تلاش کرد در داستان‌هایش این مفاهیم را بیان کند.
تهوع
«تهوع» اثر ژان پل سارتر فیلسوف و نویسنده‌ی بزرگ فرانسوی است. کسی که به خاطر نگارش این کتاب جایزه‌ی نوبل ادبیات را از آن خود کرد، ولی از دریافت آن امتناع کرد. این کتاب در سال 1938 زمانی که سارتر یک استاد دانشگاه بود منتشر شد.
تهوع داستان نویسنده و مورخی است که در شهری به نام بوویل زندگی می‌کند و قرار است پژوهشی پیرامون شخصی به نام «مارکی دورلبون» انجام دهد. او که در انزوا و افسردگی غرق شده است متوجه می‌شود اشیاء و موقعیت‌های خاص می‌توانند درکی تازه و متفاوت به او بدهند. هر کدام موقعیتی ویژه در ذهن او بسازند و این مسأله باعث می‌شود احساس کند در اتاق خود دچار حات تهوع شده است. او پس از مدتی به این درک می‌رسد که موسیقی و ادبیات باعث آرامش و از بین رفتن این حس در وجودش می‌شود. بسیاری از بزرگان ادبیات این اثر را یکی از محوری‌ترین آثار در زمینه‌ی اگزیستانسیالیسم دانسته‌اند. این کتاب که یکی از اصلی‌ترین آثار سارتر به حساب می‌آید یه بررسی مفاهیم عمیق و پیچیده‌ای از زندگی بشر پرداخته است. بشری که به دنبال جاودانه شدن می‌گردد و میل فراوانی به ارزشمند بودن دارد.
دنیای سوفی
یکی از معروف‌ترین و شناخته‌شده‌ترین رمان‌های فلسفی جهان دنیای سوفی است. تقریباً اکثر افراد حداقل یک بار نام این کتاب را شنیده‌اند و بسیاری آن را خوانده‌اند. یوستین گردر، معلم فلسفه‌ی نام‌آشنا و پر دغدغه، نویسنده‌ی این کتاب است. کتابی که مجموعه‌ای از سخنان بزرگان فلسفه‌ی جهان است، اما در قالبی جذاب و داستانی.
داستان درباره‌ی دختری است که نامه‌های عجیبی دریافت می‌کند. اولین نامه فقط از او می‌پرسد «تو کیستی؟» مدتی بعد باز هم نامه‌ای دیگر به دستش می‌رسد و از او می‌پرسد «جهان چگونه به وجود آمد؟»
این سؤالات در ذهن نوجوانان بسیاری نقش بسته است و احتمالاً بدون دانستن جواب آنها پس از مدتی فراموش کرده‌اند و وارد دنیای جوانی و بزرگسالی شدند. شاید همه‌ی ما به یاد بیاوریم که زمانی چنین سؤالاتی در ذهن داشتیم و یادمان نمی‌آید آخرین باری که به این مفاهیم فکر کردیم چند سال‌مان بود؟ این رمان خواندنی و جذاب قصد دارد به همه‌ی سؤالاتی که ذهن انسان در مدتی از زندگی، درگیر آنها بوده است جواب بدهد. شما در این کتاب خواندنی با تاریخ فلسفه به زبانی روان و جذاب آشنا خواهید شد. وارد دنیای سوفی می‌شوید و سفری سه‌هزارساله در دنیای فلسفه را آغاز خواهید کرد.
سقوط
کتاب سقوط اثر آلبر کامو، یکی از شناخته‌شده‌ترین نویسندگان دنیاست. این کتاب که در سال 1956 منتشر شد، آخرین اثر داستانی کامل‌شده‌‌ی اوست. ژان پل سارتر درباره‌ی این کتاب گفت: «زیباترین و فهم‌ناشده‌ترین کتاب کاموست.»
وقتی درباره‌ی اثری از این نویسنده‌ی مشهور صحبت می‌کنیم، باید خودمان را برای خواندن داستانی فلسفی آماده کنیم. داستانی که ما را به عمق خویش خواهد برد. معانی مختلفی را در ذهن‌مان از نو خواهد ساخت. توبه، گناه، عذاب وجدان و... کامو در کتاب‌هایش به مفاهیم عمیق انسانی می‌پردازد. اما نه با نثری سخت و خسته‌کننده.
سقوط از زبان مردی به نام «ژان باتیست کلامنس»، شخصی که خود را «قاضی توبه کار» می‌خواند روایت می‌شود. قاضی توبه‌کار به تنهایی و با تک‌گویی، شما را وارد ماجرا می‌کند. داستان از یک «بار» شروع می‌شود و کلامنس با فردی که آن را «آقا» خطاب می‌کند وارد گفتگو می‌شود. به او کمک می‌کند تا به فروشنده بگوید اکلیل کوهی می‌خواهد. در ادامه، کلامنس از شهر آمستردام می‌گوید و زمانی که در پاریس یک وکیل ماهر بود. او کم‌کم وارد داستان زندگی خودش می‌شود.
سقوط درون‌مایه‌ای فلسفی دارد. این کتاب نگاه کامو را از انسان و اندیشه‌هایش نشان می‌دهد. او مفاهیمی مثل کمک به همنوع را به‌گونه‌ای ماهرانه به چالش کشیده است. مفهوم عذاب وجدان کاری که در گذشته انجام شده، و تلاش برای نجات از آن.
